جعفر قنادباشی کارشناس مسائل منطقه خاورمیانه در گفتوگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با سفر رییسجمهور برای شرکت در نشست سران هشت کشور اسلامی درحال توسعه (دی ۸) و دستاوردهایی که این سفر میتواند در دیدارهای دوجانبه به همراه داشته باشد، گفت: روابط ایران و مصر بهطور کلی به مدت سالها در وضعیتی ثابت و نامناسب قرار داشته است. در واقع، این روابط بهطور مستمر قطع بوده و علیرغم درخواستهایی از جانب ایران برای برقراری مجدد این روابط، از سوی مصر تمایل جدی برای احیای آن مشاهده نشده است. در دوران ریاستجمهوریهای مختلف ایران، حتی یک رئیسجمهور ما به مصر سفر کرد تا بتواند زمینهای برای برقراری روابط فراهم آورد و این موضوع خود نشاندهنده یکنواختی وضعیت موجود است که تا به حال به برقراری روابط منجر نشده است.
پس از عادیسازی روابط عربستان و ایران، مصریها تمایلات بیشتری به برقراری رابطه با ما نشان دادند
وی ادامه داد: در مصر هم تحولات مختلفی به وقوع پیوسته است؛ از جمله دوران حاکمیت حسنی مبارک و بعد از آن دوره اخوانالمسلمین (مرسی) و در حال حاضر دوره نظامیان به رهبری آقای عبدالفتاح سیسی. در این سه دوره، مواضع مصر بهطور عمده بدون تغییر باقی مانده و درخواستهای جمهوری اسلامی ایران در این مدت همواره مطرح شده، اما هیچگاه تمایلی برای پاسخ مثبت از جانب مصر مشاهده نشده است. تنها پس از عادیسازی روابط عربستان و ایران در حدود دو سال پیش، مصریها تمایلات بیشتری به برقراری رابطه با ما نشان دادند. در حال حاضر نیز به نظر میرسد که بر اساس همین رویه، یعنی پس از عادیسازی روابط عربستان و همسو با سیاستها عربستان، مصریها نیز تمایلات بیشتری نسبت به گذشته برای ارتباط با ایران ابراز میکنند. علاوه بر این، مسئله فلسطین و مقبولیت و محبوبیت ایران در این زمینه نیز میتواند یکی از عوامل تأثیرگذار در تغییر نگرش مصر به برقراری روابط با ما باشد.
حضور مصریها در مراسم تحلیف رییسجمهور نشاندهنده تمایل رابطه مصریها با ما بود
این کارشناس سیاست خارجی با اشاره به حضور مصریها در مراسم تحلیف رئیسجمهور پزشکیان و میزان تمایل مصریها به برقراری روابط در دولت جدید، عنوان کرد: اجلاس مهم D۸ در مصر برگزار خواهد شد و بهطور کلی، شرکت در اجلاسهای بینالمللی و حضور در مراسمات مهم نمیتواند نشانهای از ابراز تمایل مصر و ایران برای گسترش روابط باشد. حضور مصریها در مراسم تحلیف رییس جمهور نشاندهنده تمایل رابطه مصریها با ما بود ولی شرکت در این اجلاسها نمیتواند چنین پیامی داشته باشد. بنابراین، سفر آتی آقای رئیسجمهور و حضور در اجلاس مهم در مصر و دیدارها در حواشی آن میتواند زمینهساز و آغازگر یک فصل جدید در روابط ایران و مصر باشد.
محتوای جلسه سران D۸ بسیار مهمتر از روابط ایران با مصر است
وی با بیان اینکه اگرچه دیدار آقای پزشکیان و السیسی ممکن است یک دیدار حاشیهای تلقی شود، اما محور اصلی سفر ایشان شرکت در جلسه مهم D۸ است که باید به آن پرداخته شود، تصریح کرد: متأسفانه رسانههای ما به بخشهایی که ضدغربی و موجب استقلال اقتصادی کشور اسلامی است، توجهی نمیکنند و عمدتاً روی روابط ایران و مصر تمرکز میکنند. این نشاندهنده فراموشی رسالت رسانهها است. اجلاس D۸ به معنای تلاش برای ایجاد بازار مشترک اسلامی است؛ تلاشی برای ارتباط اقتصادی بین کشورهای اسلامی که جمعیتی حدود یک میلیارد نفر را شامل میشود. این کشورها شامل ایران، مس، مالزی، پاکستان و نیجریه هستند که هر یک به ترتیب جمعیتهای قابل توجهی دارند. اگر این کشورها واقعاً اقتصاد خود را به هم مرتبط سازند، میتوانند بهعنوان یک اقتصاد مکمل عمل کنند و سلطه یکجانبه غرب را کاهش دهند؛ امری که از اهمیت ویژهای برخوردار است. محتوای جلسه D۸ میتواند بسیار مهمتر از روابط ایران با مصر باشد و در شرایط تحریمها، این موضوع برای منافع ما حیاتیتر است.
مصر و ایران انتقادات زیادی نسبت به سیاست ترکیه دارند
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در رابطه با ضرورت پرداختن به مسائل فلسطین، غزه، لبنان و سوریه در حاشیه دیدارهای سران کشورهای D۸ ، عنوان کرد: مسلماً مسئله اصلی جهان اسلام، مسئله فلسطین است. در حال حاضر، سوریه نیز موضوعی حائز اهمیت است و میتوان از طرفهایی که در این اجلاس حضور دارند، سوالاتی را پرسید. مصریان انتقادات زیادی نسبت به سیاست ترکیه در سوریه دارند و ایران هم انتقادات خود را دارد. بنابراین، ممکن است در حاشیه اجلاس، مسائل سوریه و لبنان مطرح شود و اشاراتی نسبت به این مسائل سیاسی صورت گیرد. البته اقتصاد هم مهم است و کمک کشورهای هشتگانه به بخشهای مختلف جهان اسلام، به ویژه در زمینهی آوارگان سوری و لبنانی، از اهمیت ویژهای برخوردار است. این کشورها به عنوان کشورهای اسلامی، مسئولیت انسانی برای یاریرسانی به افرادی که در بحرانها گرفتار شدهاند، دارند. همچنین، این امر میتواند به عنوان یک پشتوانه استراتژیک برای اتخاذ تصمیمات جمعی محسوب شود.
آنچه برای ما اهمیت دارد، مسائل اقتصادی جهان اسلام است
وی خاطرنشان کرد: در کنار این موضوع، آنچه رسانهها به آن توجه خواهند کرد، نحوهی تعامل آقای پزشکیان با اردوغان است. آقای اردوغان به عنوان یک شخصیت از منظر اخوانی، ممکن است دیدگاههای خاصی را در این ملاقات مطرح کند. از سوی دیگر، مواضع ضداخوانی جمهوری اسلامی و شعار وحدت میان اقوام و مذاهب، میتواند این دیدار را برای رسانهها جذاب کند. با این حال، آنچه برای ما، به عنوان شهروندان، اهمیت دارد، مسائل اقتصادی جهان اسلام است که باید در اولویت قرار گیرد. این موضوع میتواند تأثیر مستقیمی بر زندگی روزمرهی ما داشته باشد. از این رو، ضرورت دارد که توجه بیشتری به این جنبهها معطوف شود.