صف خلوت پشت در وزارت اطلاعات دولت پزشکیان

مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم درحال نهایی کردن لیست کابینه پیشنهادی برای بردن به بهارستان است و بنا بر روایت ها از درون مجلس، طی روزهای پیش رو این لیست به هیات رئیسه خواهد رسید.

برای هر وزارتخانه نیز این روزها اسامی زیادی در قالب گمانه زنی های سیاسی و رسانه ای ردیف می شود، چهره هایی که برخی سابقه وزارت داشته اند و برخی دیگر در دل همان وزارتخانه بالا آمده اند، برخی دیگر نیز پیوند سیاسی، کاری یا رفاقتی با پزشکیان دارند و البته برخی نیز چهره هایی جدید هستند.

صف خلوت پشت در وزارت اطلاعات

در این میان اما اهمیت برخی وزارتخانه در ساختار دولت سبب شده است که حساسیت بر روی نام هایی که حول این وزارتخانه ها می چرخد بیشتر شود، از جمله «وزارت اطلاعات». وزارتخانه ای که نسبت مستقیم با امنیت در داخل و گاها خارج از مرزهای کشور دارد.

برخلاف برخی وزارتخانه ها که صف طولانی از اسامی برای حضور در رأس آن تشکیل شده است، بخاطر حساسیت عملکرد و وظایف وزارت اطلاعات، تعدد اسامی حول این وزارت خانه زیاد نیست، وزیری که باید تایید رهبر انقلاب را هم داشته باشد و از نظر تحصیلات باید در حد اجتهاد باشد.

«احمد شفیعی» نامی است که این روزهایِ نزدیک به نهایی شدن لیست پیشنهادی پزشکیان بیش از دیگران شنیده می شود. او معاون پژوهشی وزارت اطلاعات در سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۴ (دولت خاتمی) بوده است. 
نام محمود علوی وزیر اطلاعات حسن روحانی که طولانی ترین دوره حضور در رأس این وزارتخانه را به نام خود ثبت کرده است نیز از گوشه و کنار شنیده می شود ولی برخی خبرها حکایت از آن دارد که علوی تمایلی برای بازگشت دوباره به این وزارتخانه ندارد.
مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری دولت روحانی و وزیر کشور دولت احمدی نژاد نیز از دیگر نام هایی است که گاه و بیگاه نامش مطرح می شود ولی خبرها حکایت از آن دارد که پورمحمدی گرچه با این پیشنهاد از سوی پزشکیان روبرو شده اما حاضر به قبول کردن این سمت نشده و بیشتر تمایل دارد در وزارت کشور حضور داشته باشد، جایی که به نظر می رسد مجید انصاری فعلا گزینه اصلی است و بعید است جای خود را به چهره ای اصولگرا بدهد.
محسن اسماعیلی هم در برخی لیست ها و گمانه زنی ها نامش مطرح شده بود اما او نیز یک گزینه با احتمال ضعیف برای این وزارتخانه است. محمدعلی رحمانی که ۱۷ سال نماینده رهبری و رئیس سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی در سالهای ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۷ بوده نیز از گزینه های این وزارتخانه است.

محمدی ری شهری؛ اولین سکاندار وزارت اطلاعات 

تا پیش از سال ۶۲ «دفتر اطلاعات نخست وزیری» بود که وظیفه وزارت اطلاعات را انجام می‌داد، اما از سال ۶۲ و بعد از ترور شخصیت‌ها و مقامات سیاسی تصمیم گرفته شد تا به منظور جلوگیری از چنین اتفاقاتی نهاد و سازمانی با مسئولیت گسترده در زمینه اطلاعاتی و امنیتی تاسیس شود. در این راستا ۲۷ مرداد ماه ۱۳۶۲ بود که قانون تشکیل وزارت اطلاعات مصوب شد.
با مروری بر اسامی وزرای اطلاعات در دولت‌های مختلف می توان دید که در ۱۳ دولت، ۸ وزیر در قامت وزیر اطلاعات ظاهر شدند. این وزارتخانه نیز در برخی دوره ها چالش هایی را پیش روی خود داشته است.

اولین وزیر اطلاعات محمد محمدی ری‌شهری بوده است که خود از مؤسسین این وزارتخانه محسوب می شد. او در دولت های سوم و چهارم که ریاست جمهوری در اختیار آیت الله خامنه ای بوده است، سکان وزارت اطلاعات را در دستان خود داشت. ری شهری در فروردین ماه ۱۴۰۱ درگذشت.
علی فلاحیان دومین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی بوده است. او در هر دو دولت آیت الله هاشمی رفسنجانی یعنی؛ در میان سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶  عهده دار وزارت اطلاعات بوده است.

عمر یک ساله وزارت دری نجف آبادی در مسند وزارت اطلاعات

بعد از روی کار آمدن سیدمحمد خاتمی در سال ۱۳۷۶، او قربانعلی دری نجف آبادی را در سمت وزارت اطلاعات جای داد. اما وی نتوانست بیشتر از یک سال در این منصب حضور یابد و در پی افشایپرونده قتل های زنجیره ای در سال ۱۳۷۷ از سمت خود استعفا داد و علی یونسی از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۰، کلیددار وزارت اطلاعات شد.

۲ وزیر در ۸ سال ریاست جمهوری احمدی نژاد

دولت نهم با پیروزی محمود احمدی نژاد روی کار آمد. وی در چهار ساله اول ریاست خود، محسنی اژه ای و در چهار ساله دوم، حیدر مصلحی را به عنوان وزرای اطلاعات دولت های خود برگزید. 
پر ماجراترین دوره وزارت اطلاعات را می توان دوره مربوط به حیدر مصلحی و حواشی آن در دولت محمود احمدی‌نژاد باشد که رئیس جمهور اسبق تلاش کرد، وزیر را از سمتش عزل کند. اما به حکم رهبری انقلاب، مصلحی در سمت خود باقی ماند و همین امر موجب قهر ۱۱ روزه احمدی‌نژاد شد.
البته پیش از آن هم محسنی‌اژه‌ای وزیر اطلاعات دولت نهم به دلیل اختلاف نظرها با رئیس جمهور وقت توسط محمود احمدی نژاد از سمت خود برکنار شد و محمود احمدی‌نژاد برای یک ماه سرپرست این وزارتخانه شد.

روحانی و یک وزیر اطلاعات در دو دولت /خطیب به پایان دوره چهارساله نرسید

با روی کار آمدن دولت حسن روحانی در سال ۱۳۹۲، سیدمحمود علوی سکان‌داری  این وزارت را به دست گرفت. وی در دولت دوم روحانی نیز با حفظ سمت خود در وزارت اطلاعات توانست بلند مدت‌ترین دوره حضور در این وزراتخانه را به خود اختصاص دهد. 
در دوره سه ساله دولت سیزدهم ابراهیم رئیسی، اسماعیل خطیب که سابقه فعالیت در وزارت اطلاعات را از قبل در کارنامه خود داشت، در قامت وزیر این وزارتخانه ظاهر شد. خطیب درحالی سکانداری وزارت اطلاعات دولت رئیسی را تحویل گرفت که از زمان معرفی او به عنوان وزیر پیشنهادی تا روز رأی گیری، هجمه های زیادی علیه او از سوی پایداری ها شکل گرفته بود. ادعاهای مطرح شده درباره خطیب در جلسه بررسی صلاحیتش جنجال های زیادی را برپا کرد اما خطیب از این ادعاها عبور کرد و حاضر نشد بخاطر پاسخگویی به این طیف، اسناد محرمانه و امنیتی را فاش کند.
دوره وزارت اسماعیل خطیب در دولت سیزدهم هم حواشی زیادی به همراه داشت؛ اعتراضات پاییز ۱۴۰۱ در پی فوت مهسا امینی و برخی اقدامات تروریستی در کشور، دوران پر التهابی را برای این وزارتخانه رقم زده بود.

جوان‌ترین و مسن‌ترین وزرای اطلاعات

بررسی سن ۸ وزیر اطلاعات از ابتدا تا دولت سیزدهم، حکایت از آن دارد که محمد محمدی‌ ری‌شهری اولین وزیر اطلاعات که در سن ۳۸ سالگی سکان این وزارتخانه را به دست گرفت و عنوان جوانترین وزیر این وزارتخانه را از آن خود کرده است.
سید اسماعیل خطیب با ۶۰ سال سن، مسن ترین وزیر اطلاعات محسوب می شود که در دولت سیزدهم سه سال بر این کرسی تکیه زده بود.
*در جدول زیر می‌توانید همه وزرای اطلاعات و سوابق‌شان پیش از وزارت و پس از آن را مشاهده می کنید؛

ردیف	وزرای اطلاعات/ سن در زمان وزیر شدن	دولت/ سال خدمت	سوابق قبل از وزارت	سوابق بعد از وزارت
۱	محمد ری شهری/ ۳۸ سال	دولت سوم/ ۱۳۶۴_۱۳۶۳	*حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی * دادگاه انقلاب ارتش	* دادستان کل کشور *دادستان ویژه روحانیت * تولیت شاه‌عبدالعظیم * نمایندگی مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری * نمایندگی ولی فقیه و سرپرست حجاج * دبیر کلّی جمعیت دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی * رئیس مؤسسه فرهنگی دارالحدیث فوت شده در اول فروردین ۱۴۰۱
		دولت چهارم/ ۱۳۶۸_۱۳۶۴
۲	علی فلاحیان/ ۴۰ سال	دولت پنجم/ ۱۳۷۲_۱۳۶۸	* مسئول بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در استان خوزستان * حاکم شرع آبادان * حاکم شرع کرمانشاه *حاکم شرع مشهد *قائم مقام دادستان کل انقلاب؛ همزمان با همکاری در حفاظت اطلاعات سپاه در زندان اوین *فرمانده کمیته انقلاب اسلامی از سال‌های *معاون امنیتی نخستین وزیر اطلاعات	* نماینده استان خوزستان در  مجلس خبرگان رهبری *رئیس سازمان بازرسی نیروهای مسلح
		دولت ششم/ ۱۳۷۶_۱۳۷۲
۳	قربانعلی دری نجف آبادی/۵۲ سال	دولت هفتم/ ۱۳۷۷_۱۳۷۶	*مسئولیت کمیته انقلاب اسلامی در اراک *امامت جمعه شهر کرد و نمایندگی امام راحل در استان چهار محال و بختیاری *دادستان انقلاب اسلامی در استان چهار محال و بختیاری *عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام  * نماینده مجلس در دوره‌های دوم، چهارم و پنجم	*دادستان کل کشور * نماینده ولی فقیه در استان مرکزی و امام جمعه اراک * عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام * نماینده استان تهران در مجلس خبرگان رهبری
۴	علی یونسی/ ۴۳ سال	دولت هفتم/ ۱۳۸۰_۱۳۷۸	*رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح	* دستیار رئیس‌جمهور ایران (روحانی) در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی
		دولت هشتم/ ۱۳۸۴_۱۳۸۰
۵	غلامحسین محسنی اژه ای/ ۴۹ سال	دولت نهم/ ۱۳۸۸_۱۳۸۴	* مسئول گزینش وزارت اطلاعات *نماینده قوه قضاییه در وزارت اطلاعات * دادستان ویژه روحانیت تهران از سال * دادستان کل ویژه روحانیت از سال *مسئول مجتمع قضایی ویژه رسیدگی به جرائم کارکنان دولت	* دادستان کل کشور * سخنگوی قوه قضائیه * معاون اول رئیس قوه قضائیه * رئیس قوه قضائیه
۶	حیدر مصلحی/ ۵۲ سال	دولت دهم/ ۱۳۹۲_۱۳۸۸	*مسئول عقیدتی، سیاسی کمیته انقلاب اسلامی در تهران *مسئول سیاسی - بخش خارجی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم *مسئول سیاسی نمایندگی امام خمینی در قرارگاه کربلای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مناطق عملیاتی جنوب و غرب کشور * نمایندگی امام خمینی در قرارگاه کربلا سپاه، مناطق عملیاتی جنوب و غرب کشور * نمایندگی امام خمینی در قرارگاه خاتم سپاه در مناطق عملیاتی جنوب و غرب کشور * نماینده ولی فقیه در نیروی زمینی سپاه در تهران * نماینده ولی فقیه در نیروی مقاومت بسیج در تهران * نماینده ولی فقیه در نیروی هوایی سپاه در تهران * عضو شورای نمایندگان ولی فقیه در مناطق اهل سنت *رئیس شورای برنامه‌ریزی مدارس علمیه اهل سنت *عضویت در گروه ۶+۵اصولگرایان *عضو هیئت مرکزی نظارت شورای نگهبان در استان و شهر تهران *نماینده ولی فقیه و سرپرست سازمان اوقاف و امور خیریه	*مشاور رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره)
۷	سید محمود علوی/ ۵۹ سال	دولت یازدهم/ ۱۳۹۶_۱۳۹۲	*نماینده ستاد مرکزی انقلاب اسلامی در جنوب فارس * نماینده دفتر امام خمینی در لامرد * مخبر و سخنگوی کمسیون شوراها و امور داخلی *معاونت نظارت و بازرسی و معاونت روابط عمومی و تبلیغات سازمان عقیدتی سیاسی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح *رئیس سازمان عقیدتی سیاسی ارتش *نماینده تهران در مجلس خبرگان رهبری	---------
		دولت دوازدهم/ ۱۴۰۰_۱۳۹۶
۸	سیداسماعیل خطیب/۶۰ سال	دولت سیزدهم/ ۱۴۰۰	*حضور در اطلاعات عملیات سپاه *فعالیت در وزارت اطلاعات *حضور در دفتر مقام معظم رهبری *ریاست مرکز حفاظت اطلاعات قوه قضاییه	---------------
۹	؟؟؟؟	دولت چهاردهم/۱۴۰۰	؟؟؟؟	؟؟؟؟؟