بیش از یک ماه از اولین تاریخ رند در سال جاری گذشت. ۰۳/۰۲/۰۱ برای قشری که اصلیترین دغدغهشان، شماره موبایل رند، پلاک ماشین رند، تاریخ ازدواج رند و حتی تولد فرزند در تاریخی رند است و احتمالا آن را ملاکی برای سنجش ارزش و اعتبار انسانی قلمداد میکنند، یک تاریخ بود که میتوانست فرصت خوبی برای نمایش باشد. حال آنکه احتمالا بسیاری از افراد با همین سطح تفکر، برای تاریخ ۰۳/۰۳/۰۳ نیز دورخیز کردهاند! درحالی که دغدغه بخش گستردهای از جامعه در شرایط اقتصادی کنونی، بحرانهای مالی و معیشتی است، هنوز از لایههایی از این اجتماع، چنین تمایلات عجیبی برای زایمانها و ازدواجهای تقویمی به گوش میرسد.
تا سالها پیش، مجموعا دو تاریخ بود که خانوادهها درخواست داشتند که فرزند خود را در آن به دنیا بیاورند؛ یکی ۳۱ شهریور و دیگری نیز اول فروردین. آن هم برای اینکه بچه نیمهدومی نشود و شروع تحصیلش به تاخیر نیفتد. پارسال تب زایمان در تاریخ تاریخ رُند و لاکچری ۰۲/۲/۲ را شاهد بودیم و پیش از آن نیز تاریخهای ۰۱/۱/۱ و ۰۱/۲/۳ و ۹۹/۹/۹ متقاضیان خود را داشت و نیز تاریخهای خاص دیگر در سالهای قبلتر. امسال نیز تاریخ ۰۳/۰۳/۰۳ را در پیش داریم و پیشبینی میشود بیمارستانها در این تاریخ، روز بسیار شلوغ و پرکاری را داشته باشند.
در حقیقت، روزهای خاص از سال هرگز به خودی خود عادی نیستند. از گذشته تاکنون، زمانهای خاصی وجود دارند که آمار تولد نوزادان به شدت بیشتر از میانگین روزانه است. این الگوی جذاب، اما خطرآفرین به هیچ گونه محدودیت جغرافیایی محدود نیست؛ به عنوان نمونه، طبق گزارش همشهری، در تاریخ ۹۹/۹/۹، در استان کوچکی همچون یزد، تعداد تولدها چهار برابر میانگین روزانه بود و بیش از ۲۱۵ نوزاد در این روز به دنیا آمدند؛ یعنی، افزایش ۳۰۰ درصدی نسبت به روزهای معمولی! همچنین در این تاریخ، با به دنیا آمدن ۳ هزار نوزاد طی ۲۴ ساعت یک رکورد جدید برای تولد نوزاد در کشور ثبت شد! در سال ۱۳۹۸، میانگین تولدها در این استان روزانه ۵۳ نفر بوده است.
در سال ۹۹، برخی والدین حتی به این اصرار داشتند که فرزندانشان در تاریخ و ساعت معینی به دنیا بیایند؛ به عنوان مثال، روز ۹/۹ و ساعت ۰۹:۰۹. برای رسیدن به این هدف، برخی از آنها حتی هزینههای نجومی را هم پرداخت میکردند. برخی والدین هم برای رزرو اتاق عمل هزینههای چند صد میلیونی پرداخت میکردند، که هزینه بسیار زیادی برای یک زایمان به حساب میآمد. این در حالی بود که در سال ۹۹، ایران با شیوع بیماری کرونا دست و پنجه نرم میکرد و بیمارستانها با مشکلاتی همچون کمبود تخت و اکسیژن و نیروی انسانی مواجه بودند.
تحلیلها نشان میدهند که از سال ۱۳۸۸ به بعد، تعداد تولد نوزادان در تاریخهای خاص بیشتر از میانگین روزانه در طول سال بوده است، و این الگو هر سال با اینکه هشدارهای لازم داده شده است، ادامه داشته است. این موضوع نشان میدهد که تصمیمگیریهای مادران در مورد زمان تولد فرزندانشان تحت تأثیر فرهنگها، باورها و شرایط اجتماعی قرار میگیرد. در این راستا همچنین، ایرج حریرچی، معاون کل پیشین وزارت بهداشت، اظهار کرده بود که در این روزهای خاص و مناسبتی، نرخ سزارین به شدت بیشتر از حد معمول افزایش مییابد. او همچنین گزارش داد که در تاریخ ۹۸/۸/۸، تنها در یکی از بیمارستانهای منطقه شمال تهران، که به طور متوسط ۱۲ عمل سزارین در روز انجام میشود، تعداد سزارینها به ۳۲ در روز افزایش یافته بود.
همچنین طبق دادههای دیگر، در تاریخهای ۱۳۹۸/۸/۸ تولد ۵۲۴۲ نوزاد، ۱۳۹۷/۷/۷ تولد ۲۱۸۷ نوزاد، ۱۳۹۶/۶/۶ تولد ۵۶۸۰ نوزاد، ۱۳۹۵/۵/۵ تولد ۶۰۱۳ نوزاد و در تاریخ ۱۳۸۸/۸/۸ تولد ۴۱۹۵ نوزاد رقم خورده است که البته همه نوزادان متولد شده در تاریخهای تولد رُند، تولد اجباری در این تاریخ نداشتند و برخی از روی شانس در این تاریخها به دنیا آمدهاند. این وضعیت نشان میدهد که نیاز به آگاهی بیشتری درباره مخاطرات سزارینهای غیرضروری و ترویج تکنیکهای زایمان طبیعی است.
برخلاف هشدارها و تهدیدهای متعدد مقامات بهداشتی کشور نسبت به برخورد با متخلفان، طبق دادههای موجود، برخی بیمارستانها برای تولد نوزادان در تاریخهای رند، تا ۲۰۰ میلیون تومان از متقاضیان دریافت میکردند و از آمار تولدهای تقویمی کاسته نشده است. البته این آخرین آمار درز پیدا کرده از این ارقام مربوط به سال ۹۹ است؛ یعنی دورانی که دلار ۲۴ هزار و ۶۰۰ تومان بود.
عددی که با یک معادلسازی ساده، امروز و با دلار ۶۲ هزار تومانی، حدود ۵۱۷ میلیون تومان برآورد میشود!
این درحالی است که طبق یک بررسی کلی، کمترین هزینه برای بچهدار شدن از زمان بارداری تا یکماهگی حدود ۱۰۰ میلیون تومان خواهد بود. بیشترین هزینه نیز تا ۳۰۰ میلیون تومان برآورد شده که میتواند تا ۴۰۰ میلیون تومان بسته به انتخاب والدین افزایش یابد. این هزینه شامل انواع آزمایشها و معاینات دورهای فرض بر این است که مادر و جنین مشکل حادی ندارند و تنها چکاپ ماهانه برایشان ضروری است، مواد خوراکی شامل شیرخشک، انواع ویتامین و برخی داروها و سیسمونی حداقل تا ۶ ماهگی و به دور از خرید وسایل غیرضروری است.
طبق گزارش آرمان امروز، تعرفههای درمانی در بیمارستانهای دولتی بازه هزینهای هر عمل سزارین را حدود ۷ تا ۸ میلیون تومان اعلام کرده که البته با تعرفه بیمه ممکن است کاهش یابد. این هزینه برای بیمارستانهای خصوصی بین ۱۴ تا ۲۵ میلیون تومان است. اگر پس از زایمان مادر و نوزاد نیاز به بستری شدن داشته باشند، مبلغی نیز به هزینههای زایمان اضافه میشود.
به گزارش اقتصاد ۲۴، در وبسایت یکی از بیمارستانها برخی تعرفههای پس از زایمان نوشته شده که بر اساس آن هزینه تخت مراقبتهای ویژه برای نوزادان بطور متوسط شبی ۱۵ میلیون تومان، هزینه اتاق خصوصی ۱۵ میلیون تومان، تخت نوزاد سالم هر شب ۴ میلیون تومان، هزینه تخت نوزاد با بیماری اولیه ۵/۸ میلیون تومان، هزینه همراه هر شب آزاد با غذا ۵۰۰ هزار تومان و هزینه کیف مادر و نوزاد نیز یک میلیون تومان است؛ بنابراین اگر نوزاد دچار زردی باشد و نیاز به یک هفته بستری شدن داشته باشد، در این صورت هزینه زایمان با فرض عمل سزارین حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان میشود. حال عددی که در ابتدای این بخش و انحصاری برای زایمان در تاریخ رند، برآورد کردیم احتمالا علاوه بر هزینههای جاری خواهد بود!
بر اساس تحقیقات جدید سازمان بهداشت جهانی (WHO)، آمارهای انجام عمل سزارین در سطح جهان رو به افزایش است و در حال حاضر بیش از ۱ در ۵ (۲۱ ٪) زایمان از کل زایمانها را شامل میشود. این تعداد در دهه آینده افزایش مییابد و تقریباً یک سوم (۲۹ درصد) از کل زایمانها تا سال ۲۰۳۰ با سزارین انجام میشود.
در ایران نیز آمار سزارین دو برابر میانگین جهانی است و طبق آمارها ۵۶ درصد از زایمانها در کشور ما سزارین است. این افزایش آمارهای سزارین در شرایطی ثبت شده که گرچه در شرایط خاص، این عمل میتواند یک عمل جراحی نجات دهنده باشد، اما در صورت عدم نیاز پزشکی، میتواند زنان و نوزادان را در معرض خطر مشکلات سلامتی کوتاه مدت و بلندمدت قرار دهد. پس از سزارین، مادر ممکن است با خطر عفونت در محل جراحی مواجه شود که احتمالاً نیاز به داروهای ضد عفونی و درمان میطلبد.
برخی مواقع، سزارین ممکن است با خونریزی شدید پس از عمل همراه باشد که نیاز به مداخلات پزشکی فوری دارد. در برخی موارد، سزارین ممکن است با آسیب به اندامهای داخلی مادر همراه باشد، از جمله آسیب به رحم و اندامهای اطراف. همچنین نوزادانی که از طریق سزارین متولد میشوند، ممکن است با مشکلات تنفسی مواجه شوند، زیرا فرآیند طبیعی زایش که به کمک تولید هورمونها در حین زایمان اتفاق میافتد، نیاز به توسط نوزاد تنفسی ندارد. از طرفی، نوزادان متولد شده از طریق سزارین ممکن است به علت تماس با پوست مادر و پوست بیمارستان آسیب دیده و عفونتهای پوستی را تجربه کنند. همچنین برخی تحقیقات نشان دادهاند که نوزادانی که از طریق سزارین متولد میشوند، ممکن است با عوارض غیر عفونی مانند آلرژیها و اختلالات گوارشی بیشتری مواجه شوند.
نتایج پژوهشهای پروفسور اندرو شنان، مدیر مرکز تحقیقات بیمارستان سنت توماس لندن، نشان میدهد افرادی که بی دلیل روش سزارین را انتخاب میکنند یا تلاش دارند زودتر از موعد زایمان کنند، در بارداریهای آینده خود با احتمال بالاتری از زایمان زودرس نسبت به زنانی که چنین تجربهای نداشته اند، رو به رو میشوند.
بر اساس این پژوهش، ۱۴ درصد از زنانی که سزارین زودهنگام انجام میدهند، در بارداری آینده زایمان زودرس خواهند داشت. در مقایسه با این آمار، تنها ۲ درصد از زنانی که سزارین به موقع داشتهاند در زایمان آتی خود، زایمان زودرس دارند. در سطح جهانی، نارس بودن علت اصلی مرگ و میر در کودکان زیر ۵ سال است. نابرابری در میزان بقا در سراسر جهان فاحش است. در محیطهای کم درآمد، نیمی از نوزادانی که در هفته ۳۲ یا کمتر از آن (۲ ماه زودتر) به دنیا میآیند، به دلیل فقدان مراقبتهای مقرون به صرفه مانند گرما، حمایت از شیردهی و مراقبتهای اولیه برای عفونتها و مشکلات تنفسی میمیرند. در کشورهای با درآمد بالا، تقریباً همه این نوزادان زنده میمانند، اما هزینههای مادی و معنوی را به جامعه خود تحمیل میکنند.
در نهایت باید گفت که این باورها و الگوها نیازمند تغییر فرهنگی و آگاهی بیشتر از آسیبهای زایمان زودرس ولو در تاریخ رند است. آموزش، آگاهی و پشتیبانی مناسب از جامعه و سیستم بهداشتی میتواند به کاهش این الگوهای نادرست کمک کند و به جای آن، تصمیمگیریهای بهتر و سلامتی بهتر را ترویج کند.