«انسان آن چیزی است که میخورد» این ضربالمثل معروف اشاره به اهمیت تغذیه در سلامت انسان دارد، اما تغذیه صرفا به سلامت جسم ربط ندارد، میتواند سلامت روان را هم تامین کند. در این مطلب شما میتوانید توصیههای برترین متخصصان تغذیه دنیا را برای آنکه در هر حالت روحی چه مواد غذایی را مصرف کنید، بخوانید. باکمک این نکات قادرید برخی از حالتهای روانی را کنترل و خلق و خوی بد را از خود دور کنید.
وقتی حالتان خوب است برای تداوم این حس خوب چه میکنید؟ وقتی ناراحت و افسرده هستید، برای خداحافظی با این حال چه کاری انجام میدهید؟ انسانها به شیوههای مختلف شادی خود را دنبالهدار و غم خود را کوتاه میکنند اما یکی از شیوههای مشترک بین آنها برای تداوم یا قطع، حس غذا خوردن است. حتما برای شما هم پیش آمده که در زمان خوشحالی یا ناراحتی بیاختیار سراغ یخچال یا خوراکیهای روی میز بروید، ولی میدانید که بهتر است در این زمانها چه چیزی بخورید یا بیاشامید؟
دکتر کارالوئیس، متخصص تغذیه بالینی میگوید: «مواد غذایی و نوشیدنیها عناصری را که بدن ما به آنها نیاز دارد به آن میرسانند، اما این مواد غذایی روی روحیه و خلق و خوی ما هم تاثیر میگذارند. برای مثال مواد خوراکی که بهطور آهسته و دائم قندخون را بالا ببرند، میتوانند خلق و خوی ما را متعادل کنند.» در ادامه فهرستی از مواد غذایی که میتوانند به بهتر شدن حال شما کمک کنند را ارائه میدهیم تا از آنها استفاده کنید.
اگر زود خسته میشوید
زمانی که سطح انرژیتان کاهش مییابد و احساس خستگی و خوابآلودگی میکنید احتمالا یکی از واکنشهایتان این است که سراغ قهوه یا شکلاتها بروید و سطح کافئین خون خودتان را بالا ببرید اما بالا رفتن سریع کافئین و قندخون و سپس پایین آمدن سریع سطح آنها انتخاب خیلی خوبی نیست. دکتر لوئیس میگوید: «موادی که به آهستگی قندخون را بالا ببرند، یعنی غذاهایی که اصطلاحا GI پایینی دارند بهترین مواد غذایی برای این مقاطع زمانی هستند، برای مثال غلات کامل و نانهای غلات، برنج باسماتی، پاستا و خوراکیهایی مثل فرنی و میوههای خشک از این گروه هستند.
کم بودن میزان آهن خون و کم بودن میزان آهن در رژیم غذایی میتواند یکی از علتهای خستگی مزمن باشد. برای همین بهتر است اگر دچار این مشکل هستید غذاهای غنی از آهن مثل گوشت قرمز، ماهی، غلات و صیفیجات را بخورید. در ضمن هرگز از خوراکیهایی که قند افزودنی مصنوعی دارند، استفاده نکنید.»
غذاهای اخلاق خوب کن، بخورید
روحیه پایین و بیحوصله بودن علتهای زیادی دارد، از استرس و اضطراب گرفته تا بر هم خوردن تعادل هورمونی در بدن و البته وقایع و اتفاقهای نگرانکننده. در این مواقع باید به پزشکان متخصص مراجعه کنید تا مشکل اصلی را برطرف کنند ولی یادتان باشد که رژیم غذایی شما هم نقش مهمی در این میان بازی میکند. دکتر سراول آگانیکا، فوقتخصص داخلی در بیمارستان جان هاپکینز که در زمینه تغذیه بیماران بستری تحقیقات زیادی انجام داده است، میگوید:«مطالعات ما نشان داده، غذاهای غنی از آمینو اسید موسوم به ترپتوفان میتوانند باعث بالا رفتن روحیه و خلقوخو شود.
این ماده در بدن به سروتونین بدل میشود که این هورمون را هورمون «حال خوب» مینامند. برای آنکه اثرات مفید این ماده را بیشتر کنید، میتوانید غذاهای غنی از پروتئین را با کربوهیدراتها بخورید. بهترین مواد غذایی عبارتند از: گوشت مرغ، ماهی، تخممرغ، لبنیات، مغزها و برخی غلات. در ضمن درمورد مکملها هم میتوان از آهن، ویتامینهای خانوادهB، فولات همچنین سلنیوم به بهتر شدن روحیه نام برد.
اگر غمگین هستید
برای همه انسانها پیش میآید که روزهایی غمگین و ناراحت را تجربه کنند. در این روزها میتوانید با خوردن غذاهای غنی از امگا3 مثل ماهیهایی چون سالمون، ماهی تن و ساردین حال خودتان را خوب کنید. در ضمن این ماهیها منبع غنی از ویتامین12B هم هستند که به نظر میرسد، میتوانند سطح خشنودی و رضایت ما را بالا ببرند و درواقع حال ما را خوب کنند.
دکتر لوئیس میگوید: «فولات که در سبزیهای سبزرنگ و میوههای زرد و نارنجی پیدا میشود، مثل سلنیوم که در برخی مغزها و گوشت قرمز یافت میشود هم میتوانند غم را از شما دور کنند. در ضمن یادتان باشد وقتی غمگین هستید تا میتوانید آب و سایر نوشیدنیها را بخورید تا آب بدنتان کاهش نیابد. با کم کردن مصرف کافئین و نوشیدن 8لیوان آب طی روز، قطعا حالتان کمی بهتر خواهد شد. ورزش کردن حتی ورزش سبک هم میتواند سطح آندروفینها در بدنتان را بالا ببرد و باعث شود احساس کنید حالتان بهتر شده است.»
اگر استرس دارید
این حالت بهخصوص در زنان و خانمهای جوان خیلی شایع است، بسیاری از خانمهای جوان ترجیح میدهند درمورد استرسها و اضطرابهای خود حرفی نزنند اما واقعیت این است که آنها میتوانند خیلی راحت به خودشان کمک کنند. دکتر آگانیکا میگوید: «داشتن یک برنامه غذایی خوب و گنجاندن تمام گروههای غذایی در یک رژیم غذایی مناسب، میتواند باعث کاهش اضطراب شود. اگر احساس اضطراب در روزهای اخیر شما را اذیت کرده میتوانید با گنجاندن انواع غلات، کربوهیدراتها، پروتئینها و نیز میوهها و سبزیها اضطراب خودتان را کاهش دهید. متخصصان تغذیه همچنین میگویند میوههای غنی از ویتامینC مثل توتفرنگی، بلوبری، کیوی و البته مرکبات هم تاثیرات مثبتی در کاهش دادن یا برطرف کردن اضطرابها دارند.»
اگر عصبی هستید
اگر در حال تجربه کردن یک دوران سخت هستید و مثلا احساس میکنید آستانه تحمل شما پایین آمده است؛ احتمالا دورههای عصبانیت و خشم را هم تجربه میکنید. در این مقطع بهتر است از برخی خوردنیها و نوشیدنیها دوری کنید. دکتر لوئیس این توصیه را برای شما دارد: «سعی کنید مصرف چای و قهوه خودتان را کاهش دهید، همینطور سعی کنید از نوشیدن نوشیدنیهایی که قند زیاد دارند و زیادی شیرین هستند خودداری کنید. در عوض میتوانید از چایهای بابونه معطر و نیز دمنوش گل سرخ استفاده کنید که هر دو خاصیت آرامشبخش دارند. در زمانهایی که احساس عصبی بودن دارید باید مواظب میزان کافئین که وارد بدنتان میکنید، باشید. بهتر است در این زمان مصرف کافئین را به حداقل برسانید و به جای آن آب بنوشید و کمی هم مغزدانه بخورید. در ضمن اگر مواد شیرین در رژیم غذایی معمول شما جای ثابتی دارند بهتر است آنها را با غلات و پروتئینها جایگزین کنید، مثلا برای ناهار ساندویچ مرغ که با نان جو درست شده، میل کنید.»
اگر دلتان میخواهد احساس عاشقانهتان دوام بیاورد
شاید این یکی برای شما عجیب باشد، اما اگر در حال تجربه یک عشق سوزان هستید و دوست دارید این لذت شیرین بیشتر همراه شما باشد، میتوانید از غذاهایی استفاده کنید که در خود روی دارند. درواقع محققان تغذیه میگویند، غذاهای حاوی روی باعث میشود، افراد هم بیشتر از خودشان خوشششان بیاید و هم از محبوبشان، ولی کدام غذاها از روی هستند؟ گوشت قرمز، حبوبات، صیفیجات، جگر و صدف دریایی غذاهایی غنی از روی هستند.
اگر دلتان میخواهد دقیقتر و موفقتر باشید
اوقاتی در زندگی وجود دارد که در آنها نیاز است توان ذهنی شما بالا باشد و شما بتوانید بهتر، سنجیدهتر و دقیقتر فکر کنید و تصمیم بگیرید. در این مواقع هم سفره شما میتواند به شما کمک کرده و شما را در این مقاطع حساس یاری کند. برای مثال خوردن ماهیهای چرب میتواند یک راه عالی باشد. مطالعات متعددی نشان داده، خوردن این ماهیها میتواند عملکرد ذهنی و سطح تمرکز فکری را به طرز قابلتوجهی افزایش دهد. در همین حال مطالعات انجام گرفته در آسیا هم نشان میدهد، خوردن عصاره درخت «چهلسکه» میتواند جریان خون مغزی را افزایش دهد و درنتیجه باعث بهبود عملکرد ذهن شود. درنهایت هم اینکه چای سبز میتواند به تنظیم قندخون کمک کند و این میتواند به شما در تمرکز و داشتن آرامش لازم برای انجام فعالیتهای مغزی یاری رساند.
اگر همیشه احساس ترس میکنید
نترسید، اصلا نترسید، ترسیدن اصلا عجیب نیست، ترس یک واکنش طبیعی است که همه انسانها گاهی با آن روبهرو میشوند، اما اگر زیادی ترسو شدهاید، میتوانید با داشتن رژیم غذایی غنی از فولات به خودتان کمک کنید. بیقراری، احساس ترس، گیجی و خستگی همگی میتوانند ناشی از کمبود فولات در بدن باشند، برای همین بهدلیل کمک به خودتان جگر، سبزیهایی مثل کاهو، کلم و عدس بخورید.