آیا ریاض برای همکاری‌های اقتصادی با تهران با مانعی به نام آمریکا روبروست؟

مارک لئونارد (مجری پادکست) در شورای اروپایی روابط خارجی طی گفتگویی با کارشناسان جولیِن بارنِز دِیسی Julien Barnes-Dacey (مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا)، چینتزیا بیانکو Cinzia Bianco (کارشناس مسائل خلیج فارس) و آندرو اسمال Andrew Small (کارشناس امور چین و عضو ارشد صندوق مارشال آلمان) به بررسی توافق تهران و ریاض پرداخت.

پرسش های این پادکست: توافق ایران- سعودی، تا چه اندازه اهمیت دارد؟ پیامدهای آن برای منطقه چیست؟ آیا حصول این توافق به معنی آن است که پکن می تواند نقش سازنده ای در پایان دادن به جنگ اوکراین داشته باشد؟ آیا آمریکا باید نگران باشد که چین به قلمروی نفوذ سنتی اش دست اندازی کند؟

در اینجا، نکات مهم این پادکست را می خوانید:

 چینتزیا بیانکو: اگر این توافق بطور کامل پیاده شود، چیزی فراتر از بازگشایی سفارتخانه ها خواهد بود و ظرفیت های زیادی دارد.

مارک لئونارد: یکی از عواملی که توافق را ممکن کرد، این بود که ریاض و تهران، دلایلی داشتند که تصمیم بگیرند تا جایی که ممکن است آمریکا را کنارزده و تحقیر کنند.

آندرو اسمال: عربستان نیازمند کسب امتیازات زیادی از ایران بود و آمریکا- هرچند فشار زیادی را روی ایران گذاشته – اما هیچ اهرمی بر تهران نداشت اما چین با پیوندهای سیاسی و اقتصادی اش با ایران، چنین اهرمی را در اختیار داشت. ایران هم به چین متوسل شد تا به نوعی فشار و تحریم های غرب را دور بزند. برای چین هم دشوار شده بود که باتوجه به روابط خصمانه میان تهران و ریاض، بتواند برنامه های اقتصادی و امنیت انرژی اش در منطقه و با دو کشور ایران و عربستان را پیش ببرد و بنابراین به دنبال راهی برای تغییر این وضعیت بود.

بیانکو: درباره چشم انداز همکاری های اقتصادی سعودی ها با ایران این علامت سوال وجود دارد که سعودی ها چگونه می خواهند برای تحقق چنین هدفی، از مانع تحریم های آمریکا گذر کنند. این یک وضعیت ناروشن است اما این احتمال بیشتر است که سعودی ها از همکاری های محدود اقتصادی با ایران فراتر نروند. این کاری است که سعودی ها با روسیه هم پس از اعمال تحریم های غربی انجام دادند. سعودی ها همچنین می دانند که برای چین، عربستان از اهمیت راهبردی بیشتری در قیاس با ایران برخوردار است. باتوجه به این واقعیت ها بود که سعودی ها از آوریل ۲۰۲۲ که در گفتگو با ایران به کلافگی رسیدند و نتوانستند امتیازاتی را که می خواستند به دست آورند، پای چین را به میان آوردند چرا که می دانستند چین تنها خط تنفس اقتصادی برای ایران است و پکن اهرم لازم برای متقاعدکردن ایران را دارد. به هرحال اکنون به بن بست میان دو طرف پایان داده شده است.

جولین بارنز دیسی: هدف دیگری که سعودی ها از تجدید رابطه با ایران دنبال می کنند این است که در صورت انجام حمله ای توسط آمریکا یا اسراییل علیه ایران، از اقدامات تلافی جویانه ایران محفوظ بمانند. واقعیت این است که مشکلات میان عربستان و ایران چه در زمینه تهدید موشکی و چه برنامه هسته ای و دیگر زمینه ها از میان نخواهد رفت و نباید انتظار یک دوستی و مشارکت راهبردی میان دو طرف را داشته باشیم.