تغییر تاکتیک روسیه در برجام

واقعاً ایران برای دستیابی به اهداف اقتصادی خود چقدر به توافق در مذاکرات هسته ای تکیه می کند؟ حمیدرضا عزیزی، کارشناس مسائل ایران در مؤسسه امور بین‌الملل و امنیت برلین (SWP) گفت: ایران فشار غرب بر روسیه را به چشم یک فرصت می‌بیند.
به نظر می‌رسد ایران و آمریکا ابتکار جدیدی در مذاکرات هسته‌ای دارند و همزمان تهران به طور فزاینده‌ای به دنبال همکاری با مسکو است.
بر اساس گزارش دویچه‌وله، حرکت تازه ای در تلاش های متوقف شده برای احیای توافق هسته ای بین المللی 2015 با ایران وجود دارد. راب مالی و علی باقری کنی، مذاکره‌کنندگان ارشد ایران و آمریکا وارد قطر شده‌اند. در آنجا آنها می خواهند به دنبال راه هایی برای رسیدن به توافق باشند - هنوز در اتاق های جداگانه و از طریق یک واسطه. بیش از یک سال است که دیپلمات‌های همه کشورهای درگیر و در تلاش بوده‌اند تا با میانجی‌گری اتحادیه اروپا جان تازه‌ای به «توافق هسته‌ای» بدهند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، پس از گفتگو با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تهران، گفت: «ما آماده هستیم تا مذاکرات هسته ای را در چند روز آینده از سر بگیریم. برای ایران مهم است که به طور کامل از مزایای اقتصادی توافق سال 2015 بهره مند شود».
کاهش تمایل ایران به احیای برجام؟
سوال این است: واقعاً ایران برای دستیابی به اهداف اقتصادی خود چقدر به توافق در مذاکرات هسته ای تکیه می کند؟
حمیدرضا عزیزی، کارشناس مسائل ایران در مؤسسه امور بین‌الملل و امنیت برلین (SWP)، فکر می‌کند که تهران بیشتر به روابط نزدیک‌تر با روسیه علاقه دارد. به این معنی که: «ایران هنوز از توافق هسته‌ای دست برنداشته است، اما به وضوح علاقه‌اش برای احیای آن کاهش یافته است».
عزیزی به دویچه وله گفت. ایران دیگر مطمئن نیست که آیا منافع بلندمدت خود را تامین می کند یا خیر؛ دولت بعدی ایالات متحده در واشنگتن می تواند دوباره به طور یکجانبه از توافق خارج شود و تحریم ها را علیه ایران بازگرداند».
فرصت فشار غرب بر روسیه برای تهران
به گفته وی، جنگ در اوکراین و پیامدهای آن نیز می‌تواند ایران را به عنوان بخشی از یک روند تغییر نظم جهانی که از مدتی پیش آغاز شده تلقی کند. ایران می‌خواهد خود را در کنار کشورهای غیرغربی قرار دهد که به باور تهران در حال قدرتمندتر شدن هستند، یعنی در کنار روسیه و چین. 
این تحلیلگر گفت: ایران فشار غرب بر روسیه را به چشم یک فرصت می‌بیند.
به گزارش رویترز، تهران اخیراً برای عضویت در باشگاه بازارهای نوظهور BRICS درخواست داده است. آرژانتین نیز درخواست داد.
مسکو این پیشنهادها را شکست تلاش‌های غرب و آمریکا برای منزوی کردن روسیه پس از حمله این کشور به اوکراین می‌داند.
همکاری علیه تحریم‌ها
در نشست مجازی بریکس هفته گذشته، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین "سوء استفاده" از رژیم تحریم های بین المللی علیه روسیه را محکوم کرد.
موضع تهران نیز مشابه است: امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران، پس از دیدار با همتای روس خود در تهران در پنجشنبه گذشته گفت که آنها می خواهند با مسکو برای مقابله با "تحریم های غیرقانونی ایالات متحده" همکاری کنند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، لاوروف در سفر دو روزه خود با نمایندگان رهبری ایران دیدار کرد تا درباره توافق هسته ای، وضعیت اوکراین و تقویت همکاری‌ها در زمینه تجارت و انرژی گفتگو کند.
توافق تجاری با "جمهوری خلق دونتسک"؟
وب سایت «باشگاه خبرنگاران جوان» (YJC) نزدیک به اصولگرایان ایرانی گزارش داد که ایران حتی در جریان مجمع بین المللی اقتصاد در سن پترزبورگ در اواسط ژوئن با به اصطلاح «جمهوری خلق دونتسک» قرارداد امضا کرد.
این گزارش می‌افزاید: «جمهوری خلق دونتسک اکنون شریک جدیدی دارد. با وجود همه موانع، روابط اقتصادی بین المللی ما در حال گسترش است».
بر اساس این قرارداد، ایران مصالح ساختمانی و محصولات زراعی از جمله میوه و سبزیجات را به دونتسک عرضه خواهد کرد. در مقابل، دونتسک محصولات فلزی، چدن، کود، محصولات فولادی، ماشین آلات معدن زغال سنگ و سایر تجهیزات معدنی را به ایران صادر خواهد کرد.
به نوشته دویچه وله این گزارش به طور رسمی تایید نشده است.
ایران «جمهوری خلق دونتسک» را به رسمیت نشناخته است. نوید جمشیدی، در گفت و گو با دویچه وله مدعی شد: «به نظر می رسد این توافق تحت فشار مسکو انجام شده است. چنین توافقی به اقتصاد در تنگنای ما کمکی نخواهد کرد و همچنین به نوعی بیهوده است. هنوز در غرب اوکراین جنگ وجود دارد. چگونه آنها قرار است چیزی به ما از آنجا عرضه کنند؟ ما تقریباً چیزی در مورد آن نمی‌دانیم. ما حتی نمی‌دانیم چگونه تهران و مسکو در تلاش هستند تا یکدیگر را درباره همکاری در زمینه های تجارت و انرژی تقویت کنند».
گزینه های تهران
به نوشته دویچه وله، بنابراین تهران رویکردی دو جانبه در پیش گرفته است: در حالی که نشان می دهد تمایل به گفتگو در مذاکرات چندجانبه به امید کاهش تحریم ها دارد، در عین حال به دنبال نزدیکی با روسیه برای احتمال شکست مذاکرات است.
اینکه این دو گزینه تا چه حد واقع بینانه هستند، یا تهران به طور جدی یکی یا دیگری را دنبال می کند، فعلاً یک سوال باز باقی می ماند.