هنوز نظام جامعی متولد نشده است

دبیرکل شورای عالی آموزش‌وپرورش درباره وضعیت فعلی نظام ارزشیابی و سنجش دانش‌آموزان در کشور توضیحاتی ارائه کرد و گفت: یکی از زمینه‌های اصلی که باید در نظام تحولی به آن اندیشید نظام ارزشیابی مکفی و معتبر است.
محمود امانی طهرانی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه یکی از اولویت‌های پنج‌گانه اصلاح نظام آموزشی کشور، ایجاد نظام جامع و معتبر ارزشیابی است اظهار کرد: معتقدم که اجرای سندتحول بنیادین در پنج الگو و زمینه اصلی خلاصه می‌شود که محتوا، معلم، ارزشیابی، مدیریت مدرسه، ساختمان و تجهیزات مدرسه را شامل می‌شود.
وی افزود: بنابراین یکی از زمینه‌های اصلی که باید در نظام تحولی به آن اندیشید نظام ارزشیابی مکفی و معتبر است.
دبیرکل شورای عالی آموزش‌وپرورش درباره علت اهمیت نظام ارزشیابی گفت: ارزشیابی یک آهن‌ربای قوی است که تمام فعالیت‌های نظام آموزشی را با خودش هم‌جهت می‌کند. اگر سیستم ارزشیابی درست طراحی شده باشد فعالیت‌های روشی و محتواییِ شما را به راه راست هدایت می‌کند و اگر بد طراحی شده باشد تمام تلاش‌های شما را به تباهی می‌کشاند.
امانی افزود: به نوعی یک ارزشیابی سازگار با اهداف شما را کمک می‌کند که اهداف بهتر محقق شوند و یک ارزشیابی ناسازگار امکان وصول و دستیابی به اهداف را از بین می‌برد. اگر با این فرض به موضوع نگاه کنیم باید یک سازوکار بسیار جامع، همه‌جانبه، متنوع و متناسب با سطوح مختلف مخاطب داشته باشیم.
وی با بیان اینکه در این میان ارزشیابی دانش‌آموز، کلاس درس، معلم، مدرسه، منطقه، استان و کشور همگی باید در این برنامه جامع لحاظ شوند گفت: ارزشیابی دانش‌آموز در باب مهارت‌ها و شایستگی‌های پایه و میزان رشدش در ساحت‌های شش‌گانه و همچنین در زمینه ماموریت ویژه ملی یعنی هویت‌یابی باید مدنظر باشد. علاوه براین ارزشیابی وجوه نیمه تخصصی دوره دوم متوسطه به گونه‌ای که بتواند دانش‌آموز را به درستی سمت ادامه زندگی تحصیلی، کاری و غیره راهبری کند ضروری است.
دبیرکل شورای عالی آموزش‌وپرورش افزود: در این ارزشیابی ابزارهای متنوع پا به میدان می‌گذارند و استفاده‌های متنوعی از نتایج ارزشیابی می‌شود. به عنوان مثال یک جا ارزشیابی را به سمت توانمندی‌ها و استعدادهای نهفته دانش‌آموز به قصد هدایت تحصیلی می‌برید. جای دیگری از ارزشیابی استفاده می‌کنید برای اینکه به دانش‌آموز زمینه‌هایی از نخبگی را بچشانید. کشور می‌تواند میان پرورش نخبگی با پرورش نخبگان تمایز قائل شود.
امانی ادامه داد: پرورش نخبگان یعنی عده‌ای از دانش آموزان که در یک صفتی برجستگی دارند را جدا کنیم و مجزا تحت آموزش قرار دهیم. اما در پرورش نخبگی در هر انسانی به زمینه استعدادی خاصی که دارد توجه می‌شود. شناسایی و کشف زمینه‌های نخبگی در همه دانش‌آموزان یکی از ماموریت‌های شیرین نظام آموزشی است. در یک نظام ارزشیابی ارائه محور، این کارها قابل انجام است.
وی با اشاره به اینکه در زمینه ارزشیابی باید با این دیدگاه به سراغ طراحی یک نظام جامع برویم گفت: واقعیت این است  به دلیل اینکه کنکور فقط با یک ابزار سنجش منحصر به فرد  و آسیب‌زا وارد این عرصه شده، امکان رشد دانش، مهارت‌ و توانمندی‌های ما در عرصه ارزشیابی را گرفته و همه انرژی، توان و هوش افراد صرف طراحی تست و آزمون شده است. این در حالی است که ارزشیابی، عرصه خلاقیت و نوآوری، عرصه ابزارهای خوب طراحی کردن، ابعاد مختلفی را در نظر گرفتن، مصارف متعددی را برای این موضوع ابداع کردن، به کمک بچه‌ها، خانواده‌ها مدیران کشور آمدن است و یک تغییر بنیادی در نگاه به مسئله ارزشیابی را می‌طلبد.
دبیرکل شورای عالی آموزش‌وپرورش ادامه داد: ما در شورای عالی آموزش‌وپرورش ایده‌هایی را از سند تحول بنیادین گرفته‌ایم و به تبع آن ایده‌ها، اقداماتی انجام داده‌ایم. به عنوان مثال آیین‌نامه ارزشیابی ابتدایی تغییراتی پیدا کرده است، اما در کل آن نظام جامعی که پاسخگوی همه این ابعاد باشد هنوز متولد نشده است و متولد شدنش به زمینه‌های بسیاری نیاز دارد. شورای عالی در طول این ۱۰ سال چند اقدام مطالعاتی خوب انجام داده و هرکدام از اینها روی بخشی از موضوع نورافکن انداخته است، اما هنوز هم آنطور نیست که بگوییم به صورت ۳۶۰ درجه‌ همه ابعاد را مدنظر قرار داده‌ایم.
امانی به سفارش یک طرح تحقیقاتی برای تعریف دقیق صورت مسئله و ... گفت: امیدواریم به طرح جامعی برسیم، البته رسیدن به طرح جامع حاصل یک فرایند است که این فرایند باید قطعه‌های بهبودبخش داشته باشد و بنده معتقدم اقدامی که در باب امتحانات نهایی صورت گرفت و تاثیر سوابق تحصیلی در پذیرش نهایی کنکور افزایش یافت، یک اقدام مفید است و پشتیبان اصل این تصمیم هستم. البته باید در مقام اجرا هم به قدری خوب اجرا شود که اطمینان خاطر و اعتبار را به همراه داشته باشد.