پاکسازی تخت جمشید توسط صخره‌نوردان

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، از اجرایی شدن عملیات پاکسازی آرامگاه داریوش در نقش رستم و دیواره صفه، با همراهی اعضای گروه صخره نوردی شهرستان مرودشت خبر داد.
حمید فدایی شنبه ۲۷ آذر به خبرنگاران گفت: با دعوت از تیم صخره‌ نوردی در شهرستان مرودشت و پس از تهیه نقشه دقیق از موقعیت گیاهان آسیب‌رسان و آموزش‌های کافی درزمینه حفاظت و صیانت از آثار به این تیم، عملیات پاکسازی تحت نظارت مستقیم کارشناسان حفاظت و مرمت این محوطه تاریخی از هفته پیش آغاز شده است.
او با تاکید بر ضرورت و اهمیت پاکسازی فصلی گیاهان از سطوح آثار تاریخی افزود: رشد گیاهان، بوته‌ها و علف‌های هرز بطور مستقیم با نفوذ و ریشه‌دوانی عمقی بین مصالح و بلوک‌های سنگی، باعث شکستگی و جابجایی سنگ‌ها می‌شوند و به خصوص در دیواره‌های بلند با خارج نمودن سنگ‌ها از حالت عمود و ایستای خود، به تدریج شرایط ناپایداری دیواره‌ها را فراهم می‌آورند.
وی افزود: فرآیند خاکسازی و افزایش رطوبت در سطوح سنگ از دیگر پیامدهای رویش‌های گیاهی و ریشه‌دوانی در سطوح دیواره‌ها است که در کنار تأثیر سایر عوامل محیطی موجبات فرسایس و تخریب را در سنگ‌ها فراهم می‌آورند و لذا انجام مجموعه اقداماتی برای کنترل انواع فرسایش‌های بیولوژیکی لازم و ضروری است. 
مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید افزود: اگر چه حذف گیاهان در سطوح سنگی در دسترس و از جمله در سطوح افقی از سهولت بیشتری برخوردار است اما پاکسازی آنها از  روی دیواره‌های عمودی و در ارتفاع با مشکلات زیادی روبروست و به همین منظور سالهاست که گروهی از صخره‌نوردان مجرب شهرستان مرودشت و دوستدار میراث فرهنگی، در پاکسازی گیاهان در مکان‌های صعب‌العبور محوطه و به ویژه بر روی دیواره مرتفع تختگاه و همچنین بر روی آرامگاه‌های هخامنشی در نقش رستم، ما را یاری کرده‌اند.
حمید فدایی در مورد زمان پایان این عملیات نیز خاطرنشان کرد که این پروژه از هفته گذشته آغاز شده است و در صورت مواجه نشدن با بارندگی، طی روزهای آتی هم ادامه خواهد داشت.
رخشنده‌خو مسئول کارگاه‌های حفاظت و مرمت تخت جمشید و نقش رستم نیز با اشاره به لزوم کنترل عوامل بیولوژیکی متنوعی که موجب تخریب آثار تاریخی می شوند، به لزوم طراحی برنامه‌های متنوع برای مهار آنها اشاره کرد و گفت: برای کنترل عوامل مختلف از جمله رویش انواع گلسنگ‌ها، گیاهان، درختچه‌ها که تاثیرات فرسایشی متفاوتی دارند، راهکارهای مختلفی بکار برده می‌شود که برنامه اخیر نیز در همین راستاست.
این کارشناس ارشد حفاظت و مرمت ادامه داد: رﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺳﻄﻮح ﭼﯿﻨﻪﺑﻨﺪی، ﺗﺮک و ﺣﻔﺮه را در سنگ‌ها ﺗﻌﻘﯿﺐ و ﺑﺮ دﯾﻮاره‌ها ﻓﺸﺎر وارد ﻣﯽﮐﻨﺪ، لذا علاوه بر تأثیر در فرسایش‌های شیمیایی سنگ، در بعد فرسایش مکانیکی نیز تأثیر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﯾﺨﺒﻨﺪان را در ﺳﻨﮓ‌ها بر جای می‌گذارد که باید از آن پیشگیری کرد. 
رخشنده‌خو افزود: در این فصل از همکاری با گروه صخره نوردی، علاوه بر پاکسازی گیاهان، عملیات لایروبی و پاکسازی رسوبات کانال‌های آب واقع در ارتفاع بالای آرامگاه داریوش بزرگ نیز در برنامه قرار گرفته است.
به گفته وی این کانال‌های روباز در زمره اقدامات مهندسی کم نظیری است که در دوران هخامنشی و به منظور دور کردن آب‌های جاری ناشی از بارندگی از روی تزیینات سنگی آرامگاه و هدایت و انتقال آب ها به طرفین آرامگاه انجام شده است.