کشف ردپای انسان اولیه در جزیره‌ هرمز

باستان‌شناسان ایرانی در جریان مستندنگاری محوطه پارینه‌سنگی میانی «چند درخت» در جزیره هرمز، مدارکی از سکونت انسان اولیه در این جزیره‌ به قدمت بیش از ۴۰هزار سال را کشف کردند.
به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سپهر زارعی، سرپرست هیأت باستان‌شناسی مستقر در محوطه «چند درخت» جزیره هرمز، گفت: نتایج حاصل از بررسی اولیه‌ محوطه ‌چند ‌درخت به‌منظور ارزیابی ظرفیت این محوطه برای انجام برنامه‌های میدانی آینده، روشن ساخت که پیشینه حضور انسان در این جزیره نیازمند بازبینی است.
او افزود: با وجود دست‌ساخته‌های سنگی شاخص و به‌ویژه حضور تکنیک «لوالوا»، می‌توان این مجموعه را به دوره‌ پارینه‌سنگی میانی منتسب کرد.
این باستان‌شناس اظهار کرد: این یافته‌های جدید، حضور گروه‌های شکارگر ـ گردآورنده‌ دوران پارینه‌سنگی در این جزیره را تأیید کرده و بیانگر اهمیت تنگه‌ هرمز در باستان‌شناسی پارینه‌سنگی خلیج‌فارس و سواحل جنوبی ایران است.
زارعی تاکید کرد: حفظ این محوطه و منظر زیست‌محیطی آن و انجام پژوهش‌های بیشتر در این بخش از سواحل شرقی جزیره‌ هرمز یکی از اهداف پژوهشی ـ حفاظتی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان هرمزگان است.
او بیان کرد: امیدواریم پژوهش‌های آینده شامل بررسی فشرده، نمونه‌برداری سیستماتیک، کاوش لایه‌های برجا و مطالعات تکمیلی، دانش باستان‌شناسان را درخصوص گسترش گروه‌های پارینه‌سنگی و ارتباط خلیج‌فارس با جنوب ایران و شبه‌جزیره‌ عربستان در دوره‌ پلیستوسن را افزایش دهد.
این باستان‌شناس افزود: محوطه چند ‌درخت، نخستین مدرک از استقرارهای دوره‌ پارینه‌سنگی در جزیره‌ هرمز و پس‌از محوطه‌ بام قشم، دومین مدرک از این گونه استقرارها در جزایر خلیج فارس است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان هرمزگان نیز با اشاره به شناسایی یک محوطه از دوره‌ پارینه‌سنگی توسط کارشناسان این اداره کل در سواحل شرقی جزیره‌ هرمز اظهار کرد: در بررسی اولیه، پراکندگی قابل توجهی از دست‌ساخته‌های سنگی روی یک پادگانه‌ دریایی (تراس ساحلی) شناسایی شده که با توجه به مشاهدات باستان‌شناسان از ویژگی‌های فن‌آوری و گونه‌شناختی آن‌ها و وجود تکنیک «لوالوا» قابل انتساب به دوره پارینه‌سنگی میانی است.
سهراب بناوند افزود: دوره‌ای که هم‌زمان با حضور انسان نئاندرتال و احتمالاً انسان هوشمند باستانی در ایران است و در حدود ۲۰۰ هزار سال پیش آغاز و در حدود ۴۰ هزار سال پیش به پایان رسیده است.
او با اشاره به بررسی‌های باستان‌شناختی پیشین در جزیره‌ هرمز که از دهه‌ ۱۳۱۰ خورشیدی شروع شده و طی آن، تنها آثار و بقایای سکونت‌های دوره‌ اسلامی یافت شده است، اظهار کرد: در خلال بازدید کارشناسان اداره کل میراث‌فرهنگی استان هرمزگان برای نخستین بار، پراکندگی دست‌ساخته‌های سنگی روی پادگانه‌ دریایی به‌نام «چند ‌درخت» شناسایی شد.
بناوند با اشاره به اهمیت این کشف، برنامه‌ریزی و اجرای پروژه بررسی مقدماتی آغازشده در این محوطه را با هدف بررسی زمینه‌ طبیعی این محوطه و بقایای پارینه‌سنگی دانست و اظهار کرد: پژوهش این محدوده، به‌منظور ثبت پراکندگی دست‌ساخته‌های سنگی و مطالعه‌ گونه‌شناختی و فن‌آوری دست‌ساخته‌ها و ارائه‌ یک گاه‌نگاری نسبی انجام شد.

حدود شش سال پیش نیز اعلام شد که رد پایی از انسان اولیه در قشم، جزیره‌ای دیگر در خلیج فارس شناسایی شده است. فرزین حقدل، معاون اسبق فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم گفته بود: در سال‌های ۸۷ تا ۱۳۸۶ کاوش‌هایی در منطقه‌ای به نام «بام قشم» بررسی و کاوش شده که تصور می‌شد انسان‌های اولیه «نئاندرتال» و «نئونئاندرتال» پس از پیدایش در قاره آفریقا، به سمت اروپا عزیمت کرده و از آن‌جا به دیگر نقاط جهان رفته‌اند، ‌ اما یافته‌های باستان‌شناسان در سال ۹۶ نظریه‌های اولیه را رد کرد و به این منتج شد که انسان‌های اولیه به دو دسته تقسیم شده‌اند که بخشی به سمت قاره اروپا و بخشی به سمت جزیره قشم کنونی حرکت و از این‌جا به دیگر مناطق قاره آسیا عزیمت کرده‌اند. از این محوطه، ابزارهای سنگی کوبشی و برنده‌ای همچون تبر، سرنیزه و چاقو کشف شده است.