سایه خشکسالی تالابها زیر سایه بی توجهی سازمان محیط زیست و وزارت نیرو

تالاب بختگان یکی از مهمترین زیستگاه‌های طبیعی ایران است که در چند سال اخیر در سایه مدیریت ناکارآمد سازمان محیط زیست کشور و عدم تحقق حق آبه به مرز خشکی رسیده و زیست جانوری بیش از ۱۰ هزار فلامینگو که در این تالاب‌ زندگی می‌کنند و همچنین زیست گیاهی متنوع در این منطقه به خطر افتاده است.

به گزارش مردم سالاری آنلاین، خشکسالی یکی از مهمترین مشکلات جدی ایران محسوب می‌شود، اما این موضوع تازه‌ای نیست، از دهه ها قبل در مورد خشکسالی و کاهش بارش در کم‌آبی در ایران هشدار داده شده بود، اما در این دهه ها هیچ اقدام قابل توجهی برای مدیریت منابع آبی و حفظ سرزمین های خشک صورت نگرفت.
مدیران بخش آبی در فصول پر باران رحمت الهی را تقدیر می‌کنند و در خشکسالی به جای مدیریت منابع، کاسه چه کنم دست می‌گیرند. حالا این خشکسالی به تالاب‌های کشور رسیده که مهد محیط زیست گیاهی و جانوری کشور هستند و می‌توانند در بهبود وضعیت جغرافیایی و زیست محیطی کشور موثر باشند.
 
در چند سال اخیر کارشناسان زیست محیطی زیادی درباره وقوع فاجعه زیست محیطی کشور بویژه بختگان که محل زندگی بیش از 10 هزار فلامینگو است هشدار داده بودند، حالا این روزها این پرندگان در انتظار مرگ هستند و هیچ مقامی از سازمان محیط زیست کشور درباره این موضوع اظهارنظری نکرده است! انگار اصلا هیچ اتفاقی در تالاب‌ها رخ نداده است!
تالاب بختگان با مساحتی بیش از ۱۰۰ کیلومتر مربع امروز در وضعیتی قرار گرفته که به عقیده برخی از کارشناسان زیست محیطی حاصل سدسازی‌های بی‌رویه و بعضا اشتباهی است که وزارت نیرو داشته و بدتر اینکه بعد از ساخت این سدها حاضر به رهاسازی حق آبه این تالاب ها هم نیست!

زهرا ناصری کارشناس و فعال محیط زیست، در این باره گفته است: «متاسفانه در تابستان سال ۹۶ بحران بی آبی در تالاب اتفاق افتاد و تعداد زیادی از جوجه‌ فلامینگوها تلف شدند و در سال جاری این اتفاق برای بار چندم در حال رخ دادن است.»
او با اشاره به اینکه بعد از تالاب میانکاله این بار تالاب بختگان قتلگاه پرندگان خواهد بود، اضافه کرد: «باید هر چه سریع‌تر اقدامات اضطراری برای حفظ این پرندگان انجام شود و آب سد‌ها بر روی تالاب بختگان باز شود تا این پرنده‌ها نجات پیدا کنند. تنها راه نجات این تالاب و سایر تالاب‌های کم آب پرداخت حق آبه آن است، در غیر این صورت این مشکل حل نخواهد شد و در سال‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت.»

کنوانسیون رامسر چه شد؟
ایران دارای بیش از ‌۴٠ تالاب با ارزش است و به هیمن دلیل هم ‌١٣ بهمن ‌١٣۴٩ با همکاری گروهی از کارشناسان محیط زیست طرح بین‌المللی کنوانسیون رامسر به تصویب رسید طرف‌های معاهده در این کنوانسیون موظفند که تالاب‌های حائز اهمیت سرزمین خود را تعیین و نقشه‌های اصلاحی تالاب‌ها را به نحوی تنظیم و اجرا کنند که حفظ و حراست و بهره‌برداری صحیح از آنها را در سرزمین خود تسهیل شود و با اعمال مدیریت صحیح کوشش کنند تعداد پرندگان آبزی در تالاب‌های مربوطه را افزایش دهند، تسهیلات لازم برای حفاظت تالاب‌ها و پرندگان آبزی در منطقه تالاب‌ها فراهم کنند.
با این حال این کنوانسیون به فراموشی سپرده شده و مدیران و مسئولان وزارت نیرو به آن اهمیتی نمی دهند و در چند سال اخیر هم رئیس سازمان محیط زیست کمتر به این موضوعات توجه عملی و شایسته داشته است! جالب اینجاست که برخلاف همه شعارها این خشک شدن تالاب ها و از بین رفتن گونه های جانوری و گیاهی و زیست محیطی در سایه مدیریت همین مدیرانی رخ می دهد که بعدها مدعی بیشترین خدمت به محیط زیست هستند.

حمید ظهرابی، مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس در این باره گفته است: «گرچه در دو سال گذشته، با پیش‌بینی وقوع خشکسالی‌های احتمالی تیمی از مشاوران خبره از سراسر کشور گرد هم آوردیم و سوابق امر و تجربیات بین المللی و تمام راهکار‌های ممکن بررسی شده و با همکاری دانشگاه شیراز نیز طرحی به همین منظور تهیه شده و تمام شیوه‌های ممکن مداخلات، سطوح مداخله و زمان مناسب آن مشخص شده و در فرصت باقی مانده نیز پایش نهایی کلونی‌ها برای اجرای طرح اضطراری نجات بخشی در حال اجراست، اما اصولی‌ترین راه نجات این پرندگان مهاجر با ارزش تخصیص حق آبه تالاب است.»
 
او ادامه داد: «نتیجه پایش‌های ماهیانه که از اسفندماه شروع شده است نشان می‌دهد فلامینگو‌ها امسال نیز در تالاب بختگان جوجه آوری دارند. با توجه به بررسی‌ها والدین با پرواز به تالاب‌های همجوار، نظیر مهارلو، جوجه‌ها را تغذیه می‌کنند، بنابراین به هم پیوستگی تالاب‌ها و احیا آن‌ها اهمیت بسزایی در بقا فلامینگو دارد. تخصیص حق آبه مشخص به تالاب بین المللی بختگان و احیا این زیستگاه ارزشمند که از وظایف قانونی وزارت نیرو است، مهمترین اقدام برای حفاظت از گونه‌های وابسته به تالاب و نجات کشاورزی در پایین دست حوضه است.»

آنچه که مشخص است اینکه حق آبه به این تالاب ها نمی رسد و هیچ نگرانی هم نه از طرف سازمان محیط زیست و نه از طرف وزارت نیرو نسبت به سرنوشت محیط زیست جانوری و گیاهی ایران وجود ندارد! نتیجه مدیریت فعلی، نابودی بیشتر محیط زیست کشور است و اراده ای هم برای بهبود وضعیت دیده نمی شود!
گزارش: محمد سیاح