عزم جدی برای اخذ مالیات‌های ناکارآمد!

مسئولان سازمان امور مالیاتی عزم خود را بر اخذ مالیات از خانه‌های خالی و لوکس نشین‌ها جزم کرده‌اند اما اشکالات زیادی به این طرح وارد است و به زعم کارشناس، تهدیدی برای لوکس نشین‌ها و صاحبان خانه‌های خالی محسوب نمی‌شود.

به گزارش ایسنا، از آنجاکه در بودجه امسال تصویب شده باید از خانه‌های خالی و صاحبان خانه و خودروهای لوکس مالیات اخذ شود، با آغاز ثبت املاک در سامانه املاک و اسکان از ۱۹ فروردین امسال، اولین گام‌ها برای شناسایی خانه‌های خالی برداشته شد.

براساس قانون مالیات‌های مستقیم، هر واحد مسکونی در شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور، در هر سال مالیاتی در مجموع بیش از ۱۲۰ روز ساکن یا کاربر نداشته باشد، به عنوان خانه خالی شناسایی شده و مشمول مالیات می‌شود.

از سوی دیگر، میزان مالیات برای‌ خانه‌های خالی اشخاص حقیقی در سال‌های اول، دوم و سوم به ترتیب ۶، ۱۲ و ۱۸ برابر است و جرائم مالیاتی برای خانه‌های خالی اشخاص حقوقی و دستگاه‌های دولتی دو برابر مالیات اشخاص حقیقی است؛ به گونه‌ای مالیات این افراد در سال‌های اول، دوم و سوم به تربیت معادل ۱۲، ۲۴ و ۳۶ برابر ارزش اجاره واحد محاسبه می‌شود.

اشکالات روند اخذ مالیات از خانه‌های خالی

همچنین، مالک دو واحد مسکونی در شهر محل سکونت خود، مالک بیش از دو واحد مسکونی و اگر یک یا چند واحد بیش از ۱۲۰ روز خالی باشد، جزو مشمولان این نوع مالیات هستند اما مالک دو واحد مسکونی، یکی در شهر محل سکونت و یکی در شهر یا روستایی دیگر از این مالیات معاف هستند که با اصل "مالیات بر ملاکی" در تعارض است.

علاوه براین، خانه‌های واقع در شهرهای کمتر از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت و روستاها مشمول مالیات نخواهد شد اما باید در سامانه ثبت شوند که به نوعی تبعیض شهری است و موجب هجوم سرمایه گذاران ملکی به این شهرها و افزایش قیمت مسکن می‌شود.

اشکالات دیگری که به اجرای این مالیات وارد شده این است که موفقیت اخذ مالیات از خانه‌های خالی به موفقیت سامانه املاک و اسکان بستگی دارد که طبق اعتقاد کارشناسان به دلیل بروز علائمی در عدم تمایل مالکان برای ثبت اطلاعات خود در سامانه املاک و اسکان نمی‌توان به عملکرد این سامانه در شناسایی خانه‌های خالی امیدوار بود.

بنابراین، مالیات بر خانه‌های خالی با این همه اشکالات نه تنها موجب تشویق محتکران به عرضه خانه‌های خود نمی‌شود، بلکه بستر فرار مالیاتی نیز برای آن‌ها ایجاد کرده است که ضرورت و فوریت دریافت مالیات سالانه از همه املاک مسکونی را بیشتر از پیش حس می‌شود.

مالیات سالانه از املاک مسکونی بگیرید

به اعتقاد کارشناسان، دولت باید به جای روی آوردن به این روش مالیاتی، شکل موثرتر دریافت مالیات از مالکان مسکن یعنی مالیات سالانه از همه املاک مسکونی را در دستور کار قرار دهد، زیرا این روش نه‌تنها مشکلات شناسایی مربوط به روش دریافت مالیات از خانه‌های خالی را ندارد بلکه به عنوان روش مالیاتی موثرتری در کل دنیا برای ساماندهی بازار مسکن شناخته شده است.

در این زمینه، علی سعدوندی - یک کارشناس اقتصادی - می‌گوید باید به جای مالیات بر خانه‌های خالی از تمام واحدهای مسکونی مالیات محدودی دریافت شود، زیرا از این طریق هزینه نگهداری خانه‌های خالی افزایش می‌یابد و مالکان تمایل بیشتری برای عرضه واحدهای خالی خود پیدا می‌کنند.

مالیات بر خانه و خودروهای لوکس یکی دیگر از مالیات‌هایی است که امسال برای اجرای آن برنامه ریزی شده و لوکس نشین‌ها باید تا پایان بهمن امسال این مالیات را پرداخت کنند.

براساس قانون، خودروهای لوکس خودروهایی هستند که در انتهای سال ۱۴۰۰ قیمت ساخت یا واردات آن، بالای یک میلیارد تومان باشد که نرخ مالیات سالانه این خودروها به شرح ذیل است:

۱- تا مبلغ ۱.۵ میلیارد تومان نسبت به مازاد ۱ میلیارد تومان معادل یک درصد

۲- تا مبلغ سه میلیارد تومان نسبت به مازاد ۱.۵ میلیارد تومان معادل دو درصد

۳- تا مبلغ ۴.۵ میلیارد نسبت به مازاد ۳ میلیارد تومان معادل سه درصد

۴- نسبت به مازاد ۴.۵ میلیارد معادل چهار درصد

همچنین، طبق تصویب مجلس، خانه‌هایی که ارزش آنها با احتساب عرصه و اعیان بیش از ۱۰ میلیارد تومان باشد، خانه لوکس محسوب شده و خانه‌های درحال ساخت و در سال تملک از پرداخت این مالیات معاف هستند.

نرخ مالیات سالانه این خانه‌های لوکس نیز به شرح ذیل است:

۱- نسبت به مازاد ۱۰ میلیارد تا ۱۵ میلیارد تومان؛ یک در هزار

۲- نسبت به مازاد ۱۵ میلیارد تا ۲۵ میلیارد تومان؛ دو در هزار

۳- نسبت به مازاد ۲۵ میلیارد تا ۴۰ میلیارد تومان؛ سه در هزار

۴- نسبت به مازاد ۴۰ میلیارد تا ۶۰ میلیارد تومان؛ چهار در هزار
۵-نسبت به مازاد ۶۰ میلیارد تومان به بالا پنج در هزار

مالیات بر خانه‌ و خودروهای لوکس چقدر کارآیی دارد؟

در این راستا نیز همانند مالیات بر خانه‌های خالی راه‌های فرار مالیاتی باز مانده است به این صورت که اگر ارزش خودروی هر یک از زوجین در خانواده کمتر از دو میلیارد تومان باشد، معاف از مالیات هستند.

همچنین، در بازار داخلی خودرو، ماشینی با ارزش بیش از ۱ میلیارد وجود ندارد و واردات خودرو نیز به کشور ممنوع است. بنابراین، این ابهام وجود دارد که چه میزان خودروهای بالای ۱ میلیارد در کشور به منظور مالیات ستانی از صاحبان آن‌ها وجود دارد؟

از سوی دیگر، در پی اظهارات مطرح شده برای اعمال نرخ ۴۲۰۰ تومانی در محاسبه مالیات خودروهای لوکس توسط دیوان عدالت، کارشناسان معتقدند که با تغییر ارز مبنایی، دیگر ارزش هیچ خودرویی بیش از یک ملیارد تومان نخواهد بود و عملا اخذ مالیات از خودروهای با ارزش مازاد بر یک میلیارد تومان معنا نخواهد داشت.

علاوه براین، موثرترین مالیات برای املاک مسکونی چون خانه‌های لوکس نیز همان اخذ مالیات سالانه است.

بنابراین، این روزها قرار است مالیات‌هایی به چرخه مالیات ستانی کشور اضافه شود که به اعتقاد کارشناسان کارآیی مناسبی ندارد و بستر را برای فرار مالیاتی باز گذاشته است.