آنچه درباره واکسن روسی کرونا می‌دانیم

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه روز سه‌شنبه اعلام کرد که روسیه نخستین کشور جهان است که به واکسن کرونا دست یافته است؛ این ادعا در حالی مطرح شده که نگرانی‌های زیادی درباره اینکه این واکسن واقعا بتواند ما را در برابر کووید۱۹ ایمن کند، وجود دارد.
 روسیه که از نظر تعداد مبتلایان به کووید۱۹ در رده چهارم جهان ایستاده، یکی از کشورهایی است که در مسابقه ساخت واکسن برای این بیماری شرکت دارد. کووید۱۹ تاکنون بیش از ۷۴۰ هزار نفر را در سراسر جهان کشته و وضعیت اقتصاد جهانی را رو به وخامت برده است.
 واکسن روسی کرونا «اسپوتنیک-۵» نام گرفته که یادآور نخستین ماهواره ساخت دست بشر توسط اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۵۷ میلادی است. اطلاعاتی که تاکنون درباره این واکسن منتشر شده، به شرح زیر است:‌
چه انستیتویی این واکسن را ساخته است؟
 انستیتوی تحقیقاتی «گامالیا» که یک مرکز دولتی در مسکو است در همکاری با وزارت دفاع و صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه این واکسن را تولید کرده است.
 صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه و شرکایش ۵۵۰ هزار دلار در این پروژه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
 این واکسن در ماههای ژوئن و ژوئیه فازهای اول و دوم آزمایشی را با موفقیت پشت سر گذاشته است. در فاز نخست ۳۸ داوطلب غیرنظامی و ۳۸ داوطلب نظامی و در فاز دوم ۱۰۰ داوطلب مشارکت داشته‌اند.
 فاز سوم که مهمترین فاز آزمایشی به‌شمار می‌رود با مشارکت چند هزار نفر از روز سه‌‌شنبه آغاز شده و قرار است در چند کشور دیگر از جمله عربستان سعودی، امارات عربی متحده و فیلیپین نیز آزمایش شود.

این واکسن چگونه عمل می‌کند؟
 این واکسن با نام «واکسن حامل ویروس» نیز شناخته می‌شود؛ به این معنا که در این واکسن از ویروس دیگری استفاده شده که بخش‌های کوچکی از عامل تولید بیماری را به داخل بدن وارد و سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با آن تحریک می‌کند.

این واکسن تا کنون به چه کسانی تزریق شده است؟
از جمله افرادی که این واکسن به آنها تزریق شده، دکتر الکساند گینسبورگ، رئیس انستیتو گامالیا و دیگر دانشمندان این انستیتو بوده‌‌اند. با این حال متخصصان به آنها انتقاد کرده‌اند که عجولانه تلاش کرده‌اند آزمایش روی انسان را جلو بیندازند.
رئیس صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه نیز گفته است به او و خانواده‌اش این واکسن تزریق شده است.
 علاوه بر این، رئیس جمهوری روسیه روز سه‌شنبه گفت که این واکسن به یکی از دخترانش نیز تزریق شده است. ولادیمیر پوتین گفت که تنها عارضه جانبی این واکسن برای دخترش تب ۳۸ درجه به مدت یک روز بوده است.
 گفته شده که صدها نفر از سیاستمداران و فعالان سرشناس بخش اقتصادی روسیه نیز موافقت کرده‌اند این واکسن به آنها تزریق شود. برخی از این افراد گفته‌اند که بعد از تزریق واکسن دچار تب و دردهای عضلانی شده‌اند؛ برخی نیز گفته‌اند که واکسن برای آنها عوارض جانبی نداشته است.

آیا این واکسن اثربخش است؟
سازندگان این واکسن می‌گویند که این واکسن می‌تواند بدن ما را در برابر عامل بیماری‌زای کرونا ایمن کند و رئیس جمهوری روسیه نیز با استناد به تجربۀ دخترش گفت که این واکسن «کاملا موثر» است و «مصونیت پایدار» ایجاد می‌کند.
دانشمندان در غرب نگرانند که دانشمندان روسی تحت فشار مقامات سیاسی به سرعت فازهای آزمایشی را پشت سر گذاشته باشند تا این واکسن را تحویل دهند.
ویروس‌شناسان روسی نیز هشدار داده‌اند که این واکسن می‌تواند برای کسانی که در بدنشان آنتی‌بادی تولید شده است، خطرناک باشد.
سازمان جهانی بهداشت هفته گذشته از روسیه خواست که دستورالعمل‌های تعیین شده برای تولید واکسن را در تمامی مراحل رعایت کنند. این سازمان گفته است که برای مهر تایید زدن به این واکسن، نیازمند بررسی دقیق داده‌های آزمایشگاهی است.

این واکسن چه زمانی در در دسترس عموم قرار خواهد گرفت؟
 بر اساس گواهی ثبت منتشر شده در وب‌سایت وزارت بهداشت روسیه، این واکسن از تاریخ اول ژانویه ۲۰۲۱ میلادی در دسترس عموم قرار خواهد گرفت.
تاتیانا گلیکووا، معاون نخست‌وزیر در امور بهداشتی گفته است که مقامات امیداورند واکسیناسیون کارکنان بخش پزشکی از اواخر ژوئیه یا اوایل سپتامبر آغاز شود.
رئیس صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه گفته‌ است که کارزار واکسیناسیون عمومی داوطلبان از ماه اکتبر، یک ماه پس از تولید صنعتی واکسن آغاز می‌شود. وی گفته‌است که ۲۰ کشور بیش از ۱ میلیارد دوز از این واکسن را سفارش داده‌اند.