تاکنون برای درمان ناباروری مردان تمرکز درمان بر حرکت و تعداد اسپرمها بود، ولی اخیرا محققان پژوهشگاه ابن سینا با استفاده از روشهای "سلول شناسی" روش درمانی دقیقتری را عرضه کردند و آنها امیدوارند بتوانند با اجرای طرح پایلوت آن، این روش را در سالهای آینده به صورت فراگیر ارائه دهند.
به گزارش ایسنا، دکتر سعید آراسته جراح و فلوشیپ کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن سینا در برنامه لایو اینستاگرامی امروز که با مشارکت ایسنا به مناسبت چهلمین سال تشکیل جهاد دانشگاهی برگزار شد، با اشاره به تکنیکهای درمان ناباروری مردان، اظهار کرد: بیشتر روشهای نوینی که برای بهبود بخشی درمان ناباروری مردان وجود دارد در زمینه تشخیص بهتر و اقدامات درمانی بهینهتر بر اساس تشخیص است.
وی ادامه داد: در این راستا اخیرا علاوه بر بررسی پارامترهای باروری که شامل تعداد، شکل، حرکت و حجم اسپرم و شرایط عفونی است، با اقدام نسبت به بررسی وضعیت DNA اسپرم اطلاعاتی را کسب کردیم؛ چرا که این اطلاعات فاکتور بسیار مهمی است.
آراسته با اشاره به کاربرد روشهایی چون "متابولومیکس" و "ژنومیکس" برای درمان ناباروری مردان خاطر نشان کرد: سلولهای اسپرم سلولهایی هستند که در مایع "سیمنال" حیات دارند و این مایع تاثیراتی بر روی شرایط کیفی اسپرم و عملکرد طبیعی آنها که بارور است، دارند.
وی اضافه کرد: تاکنون همه بررسیها برای درمان ناباروری مردان متمرکز بر سیتولوژی (سلول شناسی) بوده است، به این معنا که در بررسیها به دنبال حرکت اسپرمها و تعداد و کیفیت آنها بودیم؛ ولی در روش "اومیکس" سعی میشود که محیط اطراف اسپرم نیز مورد بررسی قرار داده شود و بر اساس آن اقداماتی اجرایی شود که منجر به بهبودی شود.
جراح و فلوشیپ کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان، این روشها را همانند روشهای درمانی دیابت دانست که تنها لوزالمعده مورد بررسی قرار نمیگیرد، بلکه با استفاده از روشهای سلول شناسی سایر عوامل موثر بررسی خواهد شد، یادآور شد: روش "متابولومیکس" نیز در این راستا مطرح شده و ما در مراحل نهایی اجرای طرح پایلوت و مطالعه محدود این روش هستیم.
وی ابراز امیدواری کرد که در سالهای آینده از روش متابولومیکس به صورت فراگیر در درمان ناباروری مردان استفاده شود.
درمان واریکوسل و آزو اسپرم
جراح و فلوشیپ کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان پژوهشگاه ابن سینا، بیماری "واریکوسل" را یکی از علل ناباروری در مردان دانست و گفت: برای درمان این بیماری هم از بیش درمانی و هم کم درمانی باید اجتناب شود؛ به این معنا که برخی از افراد نیاز به عمل جراحی برای واریکوسل نداشته باشند؛ ولی اقدام به جراحی میکنند که از این درمان سودی نخواهند برد.
وی اضافه کرد: در مقابل برخی از مبتلایان واقعا نیازمند انجام عمل جراحی هستند، ولی اکراه از انجام این جراحی دارند؛ در نتیجه از فواید این عمل جراحی محروم خواهند شد.
آراسته خاطر نشان کرد: در صورتی که واریکوسل از سوی پزشک متخصصی پس از انجام مطالعات تشخیص داده شود و از اقدام به بارداری به مدت یک سال گذشته باشد، ضمن آنکه این بیماری با اشکالاتی در پارامترهای اسپرم پس از انجام آنالیزهای اسپرم همراه باشد به شرط وجود هر ۳ این شروط، انجام عمل جراحی فارغ از اینکه بیمار در چه درجهای از بیماری قرار دارد، لازم است.
وی با تاکید بر اینکه در تصمیم گیری در درمان، گریدینگ بیماری نقش زیادی ندارد، خاطر نشان کرد: در صورتی که واریکوسل تشخص داده شد و موجب ناباروری شد و اشکال اسپرم نیز وجود داشته باشد، این بیماری در هر گریدی که باشد، فرد نیازمند انجام عمل جراحی است.
این متخصص ناباروری مردان به آزو اسپرم (Azoospermia) یا عدم اسپرم در نمونه آنالیز اسپرم اشاره کرد و یادآور شد: به طور کلی دو نوع آزواسپرم وجود دارد؛ در یک نوع آن ممکن است که هیچ اسپرمی ساخته نشود و اشکال در سطح سلولهای اسپرم ساز باشد که به نوعی آزو اسپرم "غیر انسدادی" مطرح میشود.
وی با بیان اینکه مبتلایان به این نوع آزواسپرم نیازمند نمونه برداری به روش میکروسکوپی هستند، گفت: درصد قابل توجهی ۳۰ تا ۴۰ درصد ممکن است در نمونه برداری از بیضهها، اسپرمی وجود داشته باشد که میتوان از این اسپرمها برای روش میکرواینجکشن (لقاح به روش آزمایشگاهی) استفاده کرد.
آراسته نوع دیگر آزو اسپرمی را "انسدادی" نام برد و با تاکید بر اینکه درمان این دسته از بیماران راحتتر است، اظهار کرد: در این نوع اشکال در سطح سلولهای اسپرم ساز نیست، بلکه بنا به دلایل مادرزادی و یا اکتسابی در دورههای مختلف زندگی، راه عبور اسپرم مسدود شده است که در این صورت با گرفتن اسپرم با طریق سرنگ و یا روش نمونه برداری نسبت به دریافت اسپرم برای انجام میکرواینجکشن استفاده اقدام میشود.
اثرات کرونا ویروس بر ناباروری
آراسته با اشاره به شیوع ویروس کرونا و اثرات آن بر روی اسپرم، با تاکید بر اینکه از آنجایی که این بیماری جدید است، مطالعات نیز جدید هستند، در این باره توضیح داد: مطالعات نشان میدهد که بیماریهای ویروسی عفونی به ویژه اگر همراه با تب باشند، میتوانند بر روی کیفیت اسپرم سازی موثر باشند و بر اساس اطلاعات فعلی این بیماری نیز گذرا است و پس از گذشت ۳ تا ۴ ماه سطح زندگی به شرایط قبل بازمیگردد.
وی بروز نگرانیها و دلواپسیهای ناشی از ابتلا به بیماری کرونا را مهمتر از شیوع این بیماری دانست و یادآور شد: بروز این نگرانیها و تنشهای فکری میتواند بر روی بالانس و تنظیم هورمونی اثر گذار باشد و این امر ممکن است حتی برای افرادی که مبتلا به این بیماری نشده باشند، رخ دهد.
این جراح و فلوشیپ کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان مرکز درمان ناباروری ابن سینا خاطر نشان کرد: در این زمینه در عین مراقبت لازم است که از پیش نگرانی و دلواپسیها اجتناب شود و امیدواریم این دوران سخت سپری شود و کشور به شرایط طبیعی بازگردد.