خداحافظی با خودروهای ناقص ایران خودرو

مدیرعامل ایران‌خودرو از پایان داستان تولید خودروهای ناقص خبر داد. به گفته مقیمی، با آغاز داخلی‌سازی قطعات تحریمی، تا یک ماه آینده تولید خودروهای ناقص پایان می‌یابد و دیگر خودروی خوابیده در کف کارخانه به دلیل کسری قطعه نخواهیم داشت. وی همچنین از داخلی سازی ECU خبر داد.
مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو همچنین این نگرانی که داخلی‌سازی باعث کاهش کیفیت قطعات مورد استفاده صنعت خودرو شود را، رد کرده و می‌گوید که "معیارهای ایمنی خط قرمز ما است". او می‌گوید که "ما درصدد احیای نام و نشان تجاری ایران‌خودرو هستیم تا مشتریان به «سر اسب» روی خودرو افتخار کنند".
به گزارش مردم سالاری آنلاین،مقیمی از عرضه خودروی دنا اتوماتیک در اردیبهشت ماه سال آینده (۱۳۹۹) خبر داده و خاطرنشان می‌کند که برنامه‌ای نیز برای تولید خودروهای اقتصادی با قیمت‌های پایین‌تر داریم. وی بازنشستگی خودروی ۴۰۵ را تایید کرده و از آغاز همکاری با صنایع دفاعی در طرح داخلی‌سازی صنعت خودرو می‌گوید.
متن گفت‌وگوی ایسنا با فرشاد مقیمی در ادامه آمده است:
- با توجه به شرایط کشور و فشار حداکثری آمریکا واقعیت این است که عواملی همچون نوسان نرخ ارز، کاهش ارزش پول ملی، تورم و امثال آن بر اقتصاد کشور تاثیر داشته ولی این اثرگذاری در حدی نبوده که بتواند اقتصاد کشور را به مرز فروپاشی برساند، ولی به طور حتم اگر در این وضعیت، کشور با کمبود کالا می شد، شرایط بسیار متفاوت با وضعیت فعلی می شد. در شرایط فعلی، تولیدکنندگان سربازان خط مقدم جنگ اقتصادی هستند. البته برخی کارشناساسان معتقدند که دیگر نیازی نیست به سراغ ساخت چرخ رفت و خودکفایی و استقلال به آن شکل معنا ندارد. به اعتقاد آنان باید شرکت‌های خارجی ورود کنند و همکاری‌های مشترک در این زمینه ایجاد شود. البته همانطور که می دانیم، در شرایط فعلی که با تحریم روبه رو هستیم، سایر کشورها حاضر به همکاری با ما نیستند و اینجاست که موضوع خودکفایی اهمیت خود را نشان می دهد.
به عنوان مدیرعامل یک شرکت بزرگ صنعتی نظر شما در این خصوص چیست و در شرایط فعلی چه نوع استراتژی را باید برای صنعت خودرو اتخاذ کرد؟
واقعیت این است که لازمه توسعه صنعتی در هر کشوری، ساخت داخل در همه صنایع از جمله خودرو و توجه به درون سیستم‌هاست و اینکه باید بپذیریم اگر می‌خواهیم کشور را به سمت صنعتی شدن ببریم، باید به ساخت داخل توجه کنیم، در غیر این‌ صورت صنعت صرفا به مونتاژکاری ختم می‌شود، اگر می‌خواهیم صنعت را توسعه دهیم، باید به موضوعات درونی و ساخت داخل توجه کرد، اتفاقی که در صنایع دنیا افتاده است.
آنچه در صنعت خودرو باید تغییر کند، طراحی و مهندسی است نه ساخت قطعه، چراکه ساخت قطعه از طریق مهندسی معکوس قابل دسترس است، اما آنچه می‌تواند ما و کشور را توانمند کرده و به سمت بهبود در حوزه تجهیزات هدایت کند، مفهوم طراحی - مهندسی است و نه صرفا مونتاژکار بودن و در داخل سیستم تیراژ تولید ایجاد کردن. آنچه امروز در صنعت خودرو سبب فاصله با خودروسازان جهان شده، ضعف در حوزه طراحی - مهندسی است. مرکز ثقل این بخش نیز ساخت داخل خواهد بود. زمانی که دانش طراحی و مهندسی یک قطعه وجود داشته باشد، می‌توان در مسیر بهبود شرایط قدم برداشت.
در این رابطه در حال حاضر یکی از اولویت‌های مجموعه ساپکو (طراحی و مهندسی قطعات ایران خودرو)، افزایش سطح توان طراحی و مهندسی است. بعد از این مرحله وارد صنعت قالب‌سازی خواهیم شد. در دوره‌هایی که توانسته‌ایم در صنعت، عمق بیشتری ایجاد کنیم، جایی بوده است که قالب‌سازان رشد پیدا کرده‌اند. مقام معظم رهبری همواره بر موضوع «ما یاد می‌گیریم» تاکید کرده‌اند، ممکن است در بخش‌هایی طرح مهندسی را از بیرون دریافت کرده باشیم و قرار نیست که از ابتدا چرخ را بسازیم. ما باید از کشورهای پیشرفته بیاموزیم و یاد بگیریم.
ما همیشه بر بهره‌مندی از توان مهندسان و سازندگان داخلی تاکید داریم، در حال حاضر شرکت نیرومحرکه‌ای داریم که گیربکس‌های مورد نیاز را تامین می‌کند و نیاز به خرید از منابع دیگر نداریم. باید در فرآیند ارتباط و تامین از منابع خارجی نیز تولید داخل اتفاق بیفتد. باید در قرارداد خرید از منابع خارجی منافع ملی مان را در نظر بگیریم، به عنوان مثال قرارداد خرید ۵۰۰۰ واحد از قطعه‌ای باید منجر به راه‌اندازی خط تولید داخلی در آن محصول به جای خرید پنج هزار و یکمین قطعه mmi (Man-Machine-Interface) شود. از سوی دیگر بنا بر ضرورت همکاری با طرف خارجی باید به‌گونه ای پیش رود که تولید به سطح داخلی سازی ۷۰ درصدی برسد و منجر به کسب دانش و فن‌آوری تولید شود. ایران‌خودرو درصدد است تا با همکاری شرکتهای دانش بنیان به دانش تولید گیربکس‌های پیشرفته و اتوماتیک دست یابد.
ایران‌خودرو به سمت اصلاح ساختارها حرکت کرده و به دنبال ایجاد و فراهم کردن بایدها و ضرورتهای مورد نیاز در مسیر خودکفایی و استقلال در تولید و خارج کردن متغیرهای غیرضرور در این فرآیند است. در حال حاضر حدود ۱۷ شرکت زیرمجموعه شناسایی شده که در مرحله اول باید از سیستم خارج شده و سهام‌شان به خریدار دارای صلاحیت واگذار شود. مکانیزم و روش‌های خاصی نیز برای واگذاری تعریف شده است.  امروزه وجود تکنوسنتر در مرکز خودروسازی به عنوان یک الزام مطرح است. در حال حاضر شرکت‌های مختلفی وجود دارد که هر یک بخشی از یک فرآیند را انجام می‌دهد و برخی موازی‌کاری‌هایی هم دارند که باید باهم ادغام شوند. در این فرآیند حتما ادغام خواهیم داشت و یک سری از مجموعه‌ها درهم ادغام و تعدادی هم واگذار خواهند شد.
- ولی این نگرانی‌ وجود دارد که در شرایط فعلی، نسبت به معیارها و استانداردهای کیفی در حوزه داخلی‌سازی سخت گیری نشود! 
خیر. به هیچ عنوان از معیارهای ایمنی ذره‌ای کوتاه نخواهیم آمد. عبور از معیارهای ایمنی خط قرمز ماست، چراکه در این‌صورت برند آسیب می‌بیند. قطعه‌ای را خریداری نخواهم کرد که به نام و نشان تجاری ایران‌خودرو لطمه وارد کند. ما درصدد احیای نام و نشان تجاری ایران‌خودرو هستیم تا مشتریان به «سر اسب» روی خودرو افتخار کنند. امروز در ایران‌خودرو اقداماتی در حوزه کیفیت محصولات در حال انجام است و ارتقای فرآیند کیفیت شتاب گرفته است.
در سالهای گذشته پلت‌فرمی تحت عنوان «سمند» طراحی شد، امروز این محصول تبدیل به «دنا» شده که با استاندارد آلایندگی یورو۵ خودرویی به‌روز و پیشرفته به حساب می‌آید. برنامه تولید این خودرو با گیربکس اتوماتیک نیز در دستور کار قرار دارد که در اردیبهشت سال آینده وارد بازار خواهد شد. دنا اتوماتیک محصولی کاملا ایرانی است. این خودرو در آینده با برخی از خودروهای معتبر و با نام و نشان جهانی برابری خواهد کرد.
بخشی از تریم این خودرو خارجی است که به سمت داخل‌سازی آن حرکت کرده‌ایم. در بخش الکترونیک نیز که وابستگی وجود دارد، با تمرکز و برنامه‌ریزی موفق به داخلی‌سازی خواهیم شد. باور قلبی ماست که هیچ مساله حل نشدنی در کشور وجود ندارد، هر چیزی هم که تاکنون حل نشده است، روی آن کاملا متمرکز نشده‌ایم.
- دنای اتوماتیک چند درصد داخلی شده است؟
در خودروی کامل دنا خودکفایی در سطح ۹۰ درصد و در بخش قطعات نیز ۷۵ درصد است که از این عدد نیز بالاتر خواهیم رفت.
- اکنون در صنایع «های‌تک» در داخل برای صنعت خودرو مشکلی وجود ندارد؟
امروز به جرات می‌توانیم ادعا کنیم که در بحث تامین قطعات برای هیچ خودرویی مساله ای نداریم.

- این بدان معناست که امروز می‌توانیم صفر تا صد یک خودرو را خودمان بسازیم؟

صنعت خودروسازی در دنیا دیگر متعلق به یک کشور نیست. به طور مثال نمی‌توان گفت این خودرو متعلق به کشوری در اروپاست، چراکه بخش عظیمی از آن در آن کشور تولید نمی‌شود. ما در تامین قطعات خودرو هیچ مشکلی نداریم، بخشی از قطعات تامین داخلی و بخشی هم خارجی است. امروز داخلی‌سازی صددرصد نداریم، چراکه به طور مثال ساخت برخی تجهیزات توجیه اقتصادی ندارد که بخواهیم در داخل تولید کنیم؛ وارد می‌کنیم و هیچ مشکلی هم وجود ندارد.
در این رابطه به دنبال این هستیم که در ایران‌خودرو تکنوسنتر راه‌اندازی کنیم، تا کارهای تحقیقات و پژوهش انجام شود و «درب» آن همچون یک دانشگاه به روی مراکز تحقیقاتی و دانش‌بنیان باز باشد تا بتوانیم از نظر زیرساختی، آن‌ها را به هم وصل کنیم تا زمینه‌ای برای ورود فکرها ایجاد شده و دانش افراد محفوظ باشد.
سوددهی تولید یکی از فاکتورهای مهم در تولید است که البته از ابتدای آغاز به تولید محصول محقق نمی‌شود، این که سبد خودرو و سبد محصولات سودده هستند، مهمتر است. بازار افترمارکت و خدمات پس از فروش نیز یکی از حوزه‌های بسیار مهم در سوددهی شرکت است که برای ساماندهی آن برنامه داریم. به دنبال این هستیم که بازار خدمات پس از فروش ۹ میلیون دستگاه محصول ایران خودرو در بازار، توسط قطعه‌سازان داخلی تامین شود.
- برای تامین خودروی اقشار ضعیف‌تر که قدرت خرید پایینی دارند، چه برنامه‌ای دارید؟ چراکه قیمت خودروهایی همچون ٣٠١، دنا اتوماتیک و امثال آن متناسب با قدرت خرید اقشار کم‌درآمد جامعه نیست.
مسوولیت اجتماعی ما ایجاب می‌کند تا شرایط را برای خرید محصول توسط اقشار مختلف مردم فراهم کنیم. پروژه‌هایی برای تولید محصولات اقتصادی تعریف کرده‌ایم. برای برخی از محصولات ایران‌خودرو مدل اقتصادی برای تولید تعریف شده است. به‌طور مثال سمند اقتصادی. امروز ایران‌خودرو به عنوان شماره یک خودروسازان کشور، باید بتواند برای تمام بخش‌های مختلف بازار، خودرو تولید کند. باید به سمتی برویم که پاسخگوی تمام نیازهای جامعه با رعایت تمامی استانداردهای ایمنی مصوب کشور باشیم.
- خودروی ۴٠۵ هم استانداردهای ایمنی را داشت؟

- خودروی ۴٠۵ استانداردهای ایمنی تعریف شده در کشور که از استانداردهای ایمنی دنیا عقب نیست، را دارد. اینکه برخی از استانداردهای در حال حاضر که استانداردهای ٨۵ گانه است را نمی‌تواند رعایت کند، باعث شده که ما خودروی ۴٠۵ را از چرخه تولید خارج کنیم. استانداردهای ایران‌خودرو رو به جلو است و قطعا محصولی که توانایی عبور از این استانداردها را نداشته باشد، از چرخه تولید خارج می‌شود.
- خدمات پس از فروش در ایران‌خودرو به چه صورت است؟ به نظر می رسد که این بخش به پاشنه آشیل خودروسازان داخلی تبدیل شده و سبب بدبینی مشتریان به محصولات داخلی شده است.
در شهریورماه امسال میزان عرضه قطعات در بخش خدمات پس از فروش، ٣٠ درصد بود، اما امروز به ٧٠ درصد رسیده است. در بخش دانش فنی نیز به سمت دانش فنی و حرفه‌ای حرکت می‌کنیم. نیروی تعمیرکار شبکه باید آموزش دیده و خدمات خوب ارایه دهد.

- در همکاری با صنایع نظامی چه کارهایی صورت گرفته است؟  
 در صنعت دفاعی قابلیت همکاری وجود دارد. موتورهایی که در صنایع دفاع ساخته شده، حاصل ترکیب صنعت و دفاع بوده و امروز با تیراژ بالا تولید می‌شود. آنچه تاکنون کمتر به آن توجه شده، انتقال دانش و تکنولوژی از صنعت دفاع به سایر صنایع است. در دنیا هم کشورها برای حفظ امنیت کشور خود به شدت کارهای توسعه‌ای و تحقیقاتی انجام می‌دهند و هیچ محدودیتی هم در این زمینه قائل نمی‌شوند. ما امروز توانسته‌ایم با مجموعه صنایع دفاعی همکاری‌های خوبی را در حوزه‌های مختلف از جمله تکنولوژی‌های پایین، میانی و سطح بالا آغاز کنیم. در حال حاضر این اقدام می‌تواند تحول خوبی برای این صنعت ایجاد کند.

- اولویت‌های کاری شما در ایران‌خودرو از زمان آغاز مدیریتتان در این مجموعه چه بوده است؟
از روزی که بنده به ایران‌خودرو آمدم، تیراژ تولید روزانه ٩٠٠ دستگاه خودرو بوده است. ما اولویت را افزایش تیراژ تولید قرار دادیم که امروز به ١۵٠٠ تا ١۶٠٠ دستگاه رسیده است. علاوه بر این خودرویی که تولید می‌شود، ناقص نبوده و مستقیم به دست مصرف‌کننده می‌رسد. در اوایل شهریورماه ١٢ درصد از تولید روزانه خودروها مستقیم به بازار عرضه می‌شد، اما امروز نزدیک به ۶٠ درصد خودروها به صورت عبور مستقیم تولید و به بازار عرضه می‌شود.
- مشکلات اصلی این خودروهای ناقص چه بوده است؟ شایعه شده بود که خودروسازان خودروها را عرضه نمی‌کنند تا قیمت‌ها بالا برود!
در تیرماه امسال ١٠٠ هزار خودرو در کف پارکینگ ایران‌خودرو بود. قطعاتی که موجود نبود و سبب تولید خودرو با کسری می‌شد، عمدتا قطعاتی بودند که از منابع خارج از کشور تامین می‌شدند. در صورتی که بخشی از آن‌ها می‌توانست در داخل تولید شود که اکنون این اتفاق افتاده و در داخل تولید می‌شوند. گاهی اوقات  تجمیع تقاضا در بخشهای مختلف صنعت عامل پیشرفت در حوزه ساخت داخل است. به طور مثال صنعتگر لوازم خانگی گرانول را از کره خریداری می‌کند و خودروساز نیز برای تامین نیاز خود آن را از کشورهای اروپایی می‌خرد، اما هیچ کدام از دیگری خبر نداریم. اگر تقاضا در این حوزه تجمیع شود، تولید اقتصادی در کشور شکل خواهد گرفت که این ماموریت برعهده وزارت صنعت است. 

- در حال حاضر خودرویی وجود دارد که تولید شود اما به خاطر کمبود قطعه به بازار عرضه نشود؟
بله. امروز خودروهایی که با کسری قطعه روبرو باشد، وجود دارد، اما براساس برنامه‌هایی که تدوین شده، تا یک ماه آینده هیچ خودروی ناقص و دارای کسری تولید نخواهد شد. تا آخر ماه جاری خودروهای ناقص کف کارخانه تکمیل و روانه بازار خواهند شد و بعد از آن دیگر خودروی ناقص هم تولید نمی‌شود. این برنامه‌ای است که آغاز شده، اما در فضای فعلی تحقق آن نیازمند حمایت‌های ملی است. سرمایه در گردش مورد نیاز از جمله مسایلی است که با حمایت دستگاه‌های ذیربط تامین خواهد شد. افزایش تیراژ تولید مستلزم افزایش سرمایه در گردش است. بسیاری از مواد اولیه‌ای که ما در خطوط تولید به کار می‌گیریم، هرچند از منابع داخلی است اما براساس قیمت‌های بازار جهانی تهیه می‌شود.
در حال حاضر بخشی از عدد سرمایه در گردش را از طریق واگذاری دارایی‌ها تامین می‌کنیم. اعتقادی به سهامداری بانک نداریم. علاوه بر این شرکت‌ها و املاکی که سودده نیستند را واگذار می‌کنیم. منابع حاصل از این واگذاری‌ها اگر وارد چرخه تولید شود، بخشی از نیازهای مالی برطرف خواهد شد و در حال واگذاری دارایی‌های غیرمولد نیز هستیم.

- در تامین ECU (کامپیوتر خودرو) مشکلی وجود ندارد؟
- خیر، مشکلی وجود ندارد. در حال حاضر باتوجه به اینکه در شرایط تحریمی هستیم، بخشی از ECU را داخلی‌سازی کرده‌ایم. بخشی را هم از خارج از کشور وارد می‌کنیم، با روندی که در پیش گرفته‌ایم، وابستگی به خارج را کشور کاهش خواهیم داد. ECU که امروز در کشور استفاده می‌کنیم و تولید خودرو را به استانداردهای یورو ۵ رسانده‌ایم، محصول شرکت داخلی است.