قطع اینترنت، راه مهار اعتراضات بنزینی نیست

اعتراضات به افزایش قیمت بنزین باعث شد که دسترسی به اینترنت از روز شنبه 25 آبان با محدودیت‌های بسیاری مواجه شود. بنا به گفته مسئولان دولتی، تصمیم‌گیری در مورد قطع اینترنت بین‌الملل از جانب شورای عالی امنیت ملی صورت گرفته است. امروز آذری جهرمی، وزیر ارتباطات گفته است که محدودیت‌ها در دسترسی به اینترنت، «خسارات زیادی برای استارت‌آپ‌ها» به دنبال داشته است. همزمان مصطفی کواکبیان، نماینده مردم تهران در مجلس، طی تذکری گفته است: «فیلترینگ اینترنت، ضربه مهلکی به اقتصاد کشور می‌زند؛ از این رو می‌خواهیم که (محدودیت‌ها در دسترسی به اینترنت) هر چه سریعتر برطرف شود.» آیا قطع اینترنت، روش بهینه‌ای برای مهار اعتراضات و مقابله با ناآرامی‌ها است؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، در چند روز گذشته اعتراضات به افزایش قیمت بنزین در تعدادی از شهرهای کشور به خشونت کشیده شد و متأسفانه با ایجاد ناامنی به تعدادی از بانک‌ها، پمپ‌بنزین‌ها، اتوبوس‌های شرکت واحد، ادارات دولتی و سایر اموال عمومی خسارت‌هایی وارد شد.
ساعاتی پس از آغاز اعتراضات به افزایش قیمت بنزین، از روز شنبه 25 آبان، دسترسی به اینترنت با محدودیت‌هایی مواجه شد و سپس به سرعت با قطع شدن کل اینترنت بین‌الملل، حتی دسترسی به موتور جستجوی گوگل یا سرویس ایمیل یاهو نیز متوقف شد. از آن زمان تاکنون، دسترسی به شبکه‌های اجتماعی خارجی نظیر واتس آپ، دسترسی به سایت‌های خبری نظیر رویترز و البته دسترسی به وی‌پی‌ان‌ها غیرممکن است.
قطع دسترسی به اینترنت بین‌الملل مشکلات زیادی را برای عموم مردم، به‌خصوص روزنامه‌نگاران، محققان و دانشجویان و شرکت‌هایی که در حوزه صادرات و واردات کار می‌کنند، ایجاد کرده است. عدم دسترسی به موتور جستجوی گوگل و منابع علمی معتبر خارجی، در این روزها کار تحقیق و پژوهش را به شدت دشوار کرده است و شهروندان و شرکت‌ها حتی برای انتقال یک فایل ساده کامپیوتری با مشکلات بسیاری مواجه هستند.
مصطفی کواکبیان، نماینده مردم تهران در مجلس امروز طی تذکری در صحن علنی مجلس گفته است: «موضوع فیلترینگ و خطوط اینترنتی، ضربه‌ مهلکی به اقتصاد کشور می‌زند. اکنون بیمارستان‌ها و موضوع صادرات و واردات در این حوزه به شدت مشکل دارند». وی خواستار رفع هرچه سریعتر این محدودیت‌ها شده است.
آذری جهرمی، وزیر ارتباطات امروز گفته است که اطلاعی در مورد زمینه رفع محدودیت اینترنت ندارد و در این مورد شورای امنیت کشور تصمیم‌گیری می‌کند. علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز گفته است که «چنانچه اطمینان حاصل شود که سوءاستفاده‌ای صورت نمی‌گیرد، اینترنت استان‌های مختلف به تدریج وصل می‌شود»!
 
قطع اینترنت راه‌حل است؟
اینترنت و فضای مجازی به بخش بزرگی از زندگی مردم ایران تبدیل شده است. مسأله صرفاً این نیست که کسب‌وکارهای بسیار زیادی بر بستر اینترنت در کشور شکل گرفته و عده زیادی از راه مشاغل اینترنتی کسب درآمد می‌کنند. درست است که ایران هم‌اکنون به کشوری تبدیل شده است که فضای مجازی و اینترنت، بخشی جدایی‌ناپذیر از اقتصاد آن است. اما مسأله صرفاً بُعد اقتصادیِ دسترسی به اینترنت نیست.
اینترنت، فضایی است که مردم در آن زندگی می‌کنند و بخشی از تجربیات زندگی مردم، تجربیات اینترنتی یا مجازی است. چه از این موضوع خوشمان بیاید یا نیاید، اینترنت جزئی از زندگی روزمره قاطبه شهروندان است و دسترسی به آن، نه تنها یک حق شهروندی، بلکه یکی از ملزومات و ضروریات زیستن در دنیای مدرن قلمداد می‌شود. اینترنت هم محل کار و ایجاد درآمد، هم محل تفریح، هم محل کسب و انتشار خبر، هم محل ایجاد ارتباط و هم محل تولید و نمایش آثار هنری است. هیچ چیزی در زندگی واقعی ما انسان‌ها نیست که ردپایی از آن در اینترنت نباشد. از این رو، توسط بسیاری از افراد، اعمال محدودیت شدید در دسترسی به اینترنت، اعمال محدودیت در زندگی شخصی و اجتماعی آن‌ها قلمداد شود.
مشخص است که تبدیل اعتراضات بحق مردمی به آشوب و به انحراف کشیده شدن این اعتراضات، مورد تأیید هیچ ذهنِ آگاهی نیست. اما در شرایط پیش آمده، قطع اینترنت بین‌الملل، راه‌حل نیست. اعمال محدودیت شدید در دسترسی به اینترنت باعث تضعیف اعتماد عمومی می‌شود و در میان‌مدت، تضعیف اعتماد عمومی برای هر کشوری بسیار مخرب خواهد بود. بسیاری از شهروندان، محدودیت در دسترسی به اینترنت را تضییع حق اساسی خود قلمداد می‌کنند و از این گذشته، قطع اینترنت و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی برای تعداد زیادی از مردم به معنای بیکاری موقت و از دست دادن درآمدهایشان است. این موارد همه ریشه نارضایتی هستند و نارضایتی به مرور زمان می‌تواند خود به اعتراض تبدیل شود. پس بدیهی است که قطع اینترنت، راه‌حلی برای مهار اعتراضات نیست و در میان مدت ممکن است حتی خود به عاملی برای اعتراض تبدیل شود.
شاید به جای قطع اینترنت که خسارات زیادی به همراه دارد، بهتر است به این اندیشیده شود که چگونه می‌توان فضایی قانونی برای مردم فراهم کرد تا در آن فضا، هم مطالبات خود را به‌صورت آزادانه مطرح و دنبال کنند، هم امنیت‌شان تأمین شود و هم مطالبات تجمعات اعتراضی‌شان به بیراهه کشیده نشود؟