ساخت مال‌ها، لوکس سازی یا کارآفرینی؟

یک کارشناس اقتصادی ساخت و ساز مال‌ها و مراکز تجاری از این دست را به شرط آن که به کاهش هزینه‌های تولید و توزیع و رضایت مصرف‌کننده نهایی منجر شود، مفید و قابل توجیه دانست.
علیرضا حیدری در گفت‌وگو با ایسنا، درباره ساخت و ساز مال‌ها، مراکز تجاری و مجتمع‌های بزرگ خرید در کشور و تأثیر آنها بر فرایند کارآفرینی در کشور گفت: اگر نگاه این باشد که مکان‌هایی به اسم مال در کشور شکل بگیرند و کار توزیع کالا در حوزه صنعت، کشاورزی و خدمات را برعهده بگیرند و با این توزیع رضایتمندی مصرف کننده و تولید کننده را به دنبال داشته باشند و مهم‌تر اینکه هزینه‌های توزیع را کاهش دهند در عین حال به ایجاد اشتغال در حوزه خدمات کمک کنند، در آن صورت ساخت چنین مراکزی فی‌نفسه مطلوب و مفید است.
وی ادامه داد: مادامی که مال‌ها و مجتمع‌های بزرگ تجاری به کاهش هزینه‌های تولید و توزیع در کشور منجر شود و مصرف کننده را راضی نگه دارد توسعه و گسترش آنها قابل توجه و مثمر ثمر است چون در حقیقت قیمت نهایی کالایی که دست مصرف کننده می‌رسد از طریق سیستم ارائه خدمات و توزیع کاهش می‌یابد و منطقی می‌شود.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: مال‌هایی که ایجاد می‌شوند اساساً در درونشان یک تقسیم کار اتفاق می‌افتد؛ یعنی شرکت‌هایی هستند که درون این مال‌ها حضور می‌یابند و کار توزیع را انجام می‌دهند حال ممکن است خودشان تولید کننده باشند و کار توزیع را انجام دهند یا توزیع کننده بزرگ باشند یا اساساً یک برند مطرح باشند. مصرف کننده قیمت‌ها را می‌فهمد و اگر از خدمات این مال‌ها استفاده می‌کند برای این است که می‌خواهد سود ببرد و کمتر هزینه کند لذا اگر استقبال از مال‌ها در کشور افزایش یابد که هدف تأسیس از آنها هم احتمالاً این است ایراد و اشکالی به آن وارد نمی‌دانم.
حیدری متذکر شد: فراموش نکنیم هر اتفاق و هر مکانیسمی که بتواند کالای تولید شده را ارزان‌تر و با کیفیت‌تر به دست مصرف کننده برساند و خدماتی که ارائه می‌کند مشتری مدار باشد، می‌تواند در اقتصاد به عنوان یک ابزار ارزشمند مورد توجه قرار گیرد لذا اگر دیدگاه موافقان گسترش مال‌ها چنین فرایندی باشد با آن موافقم ولی اگر تبدیل به قاعده انحصار شود قابل دفاع نیست.
به گفته وی یکی از آثار جانبی ایجاد مال‌ها این است که رقبای جانبی را حذف می‌کنند و فروشگاه‌ها و مغازه‌های کوچک‌تر که قابل رقابت با آنها نیستند از گردونه اقتصاد خارج می‌شوند لذا اگر چنین اتفاقی بیفتد و قاعده انحصار بر مال‌ها حاکم شود به ایجاد مفسده در اقتصاد منجر و مضر تلقی خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی از میادین تره بار به عنوان یک نوع مال نام برد و گفت: اگر استقبالی که از این میادین صورت می‌گیرد و مردم با انبوهی از تقاضا وارد این میادین می‌شوند و قیمت و کیفیت کالا را برای خود مناسب می‌بینند در مال‌ها نیز اتفاق بیفتد و مال‌ها هم چنین ویژگی را پیدا کنند قطعاً مفید خواهد بود ولی در نظر داشته باشید که کنترل قیمت‌ها در میادین تره بار تحت نظارت شهرداری انجام می‌شود و با هر قیمتی نمی‌توان کالا فروخت. درست است که تحت اجاره افراد و اشخاص است ولی قاعده کنترل و نظارت بر قیمت و کیفیت توسط شهرداری انجام می‌شود و همین امر باعث بالا رفتن رضایتمندی در مردم می‌شود؛ در حالی که در مال‌ها، هزینه غرفه‌ها و مغازه‌ها سر به فلک می‌زند و طبعاً در سرمایه‌گذاری افرادی که کار فروش را انجام می‌دهند، مؤثر است. ضمن آنکه مال‌ها ممکن است در رقابت با یکدیگر کاری کنند که در مجموعه زنجیره خود به یک انحصار منتهی شود تا نبض بازار را خود به دست بگیرند.
به گزارش ایسنا، پیش از این بسیاری از کارآفرینان تزریق منابع بانکی و هزینه‌های هنگفت برای ساخت مال‌ها را مورد انتقاد قرار داده و بر ضرورت هدایت منابع بانکی در شرایط اقتصادی موجود به سمت و سوی تولید تاکید کرده بودند.