تاثیر انتقال آب خزر بر عمر این دریا

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر این که دستگاه‌های اجرایی فعال در احیای دریاچه ارومیه امسال نمره قابل قبولی می گیرند از اعلام نتایج بررسی اثرات خشکی دریاچه ارومیه روی سلامت مردم منطقه تا آخر امسال خبر داد.
به‌ گزارش ‌ایسنا مسعود تجریشی در نشست خبری که امروز در دفتر ستاد احیای دریاچه ارومیه برگزار شد، در مورد مطالعات مربوط به اثرات خشکی دریاچه ارومیه روی سلامت و بهداشت مردم اظهار کرد: بر اساس مصوبه ۱۳۹۳ دولت، ستاد احیای دریاچه ارومیه موظف شد آثار اقتصادی ، سیاسی، زیست‌محیطی و بهداشتی خشک شدن دریاچه ارومیه را بررسی و نتیجه را به دولت ارائه کند. اختلاف نظرهایی در مورد این وجود داشت که بودجه مدنظر به کدام یک از دستگاه‌ها اختصاص داده شود. تا این که در سال ۹۲ با سازمان برنامه و بودجه به تفاهم رسیدیم و مطالعاتی را در این زمینه انجام دادیم. در همان مقطع روی ۸۸ دانش‌آموز هشت تا ۱۳ سال مطالعه‌ای انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده نزدیک ۱۰ درصد از این افراد دچار گرفتگی ریه شده‌اند.
وی ادامه‌ داد: در همان مقطع دو نشست با دانشگاه‌های علوم پزشکی آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی برگزار و این پرسش از سوی ستاد مطرح شد که آیا مشکلی به لحاظ سلامت در مورد گردوغبار وجود دارد یا خیر. دانشگاه‌های علوم پزشکی آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی اعلام کردند که هیچ گزارشی در این زمینه دریافت نکرده‌اند. به‌ هر حال ستاد احیای دریاچه ارومیه منابع مالی مربوط به  مطالعات اثرات خشکی دریاچه روی سلامت مردم را تهیه کرد و در اختیار دانشگاه علوم پزشکی تبریز قرار داد. قراردادی در این زمینه بین این دانشگاه و ستاد احیای دریاچه ارومیه منعقد شد. آذر ماه امسال مطالعات تقریبا به پایان رسید و تا آخر سال جاری تکمیل خواهد شد. در این مطالعات آثار خشکی دریاچه روی دام و منابع طبیعی بررسی می‌شود.
تجریشی گفت‌: تا آخر سال جاری نتایج بخشی از مطالعات مربوط به بررسی اثرات خشکی دریاچه ارومیه اعلام خواهد شد اما دانشگاه علوم پزشکی تبریزاعلام کرده است که با یک سال بررسی آزمایش خون نمی‌تواند اظهار نظر دقیقی در این مورد داشته باشد بنابراین قرار شده فرصت بیشتری در اختیار این دانشگاه قرار گیرد اما در مورد پارامترهایی که به نتیجه‌ رسیده‌اند حتما اطلاعات اعلام خواهد شد. واضح است که حتما نمک در اتمسفر افزایش یافته است وشواهدی وجود دارد که لب‌های مردم منطقه نمکی می‌شود همچنین فشار خون نیم درجه افزایش یافته است.
وی افزود: مطالعات بررسی اثرات خشکی دریاچه ارومیه روی سلامت مردم و محیط زیست و دام توسط دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شده است.
تجریشی ادامه‌ داد: مطالعات مربوط به بررسی اثرات خشکی دریاچه ارومیه روی سلامت مردم به طرح کوهورت متصل شده است. در این طرح آزمایش خون از بیش از هزار نفر گرفته‌ و فشار خون آنان بررسی شده و این کار با مراجعه به خانه‌های بهداشت انجام شده است.
به گفته این عضو ستاد احیای دریاچه ارومیه مطالعات مربوط به بررسی اثرات خشکی دریاچه ارومیه روی سلامت در آذر ماه سال جاری ادامه داشت و تا آخر امسال تکمیل خواهد شد. در این مطالعه دانشگاه‌های ارومیه و زنجان با دانشگاه علوم پزشکی تبریز همکاری کردند. در صورت تکمیل مطالعات، نشست خبری این موضوع در تبریز برگزار می‌شود و اطلاعات مربوط به آن در اختیار مردم قرار می‌گیرد.
 ۶۲ میلیارد تومان برای تثبیت گرد و غبار هزینه شده است
وی با اشاره به این که تاکنون ۶۲ میلیارد تومان برای کنترل و تثبیت گرد و غبار هزینه شده است،گفت‌: هفت ایستگاه سنجش گرد و غبار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه مستقر شده است و تاکنون با توجه به عملیاتی که صورت گرفته مناطق فوق بحرانی گرد و غبار از ۵۹ هزار هکتار به ۲۳ هزار هکتار کاهش یافته است که معادل ۶۱ درصد می‌شود. پیش‌بینی می‌شود تا دو سال دیگر همه کانون‌های فوق بحرانی گرد و غبار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه کنترل شود.
این عضو ستاد احیای دریاچه ارومیه همچنین در مورد بالا آمدن کف دریاچه ارومیه با اشاره به ارتباط مستقیم میزان ورودی آب با عمیق شدن کف دریاچه اظهارکرد: در حال‌ حاضر در کل دریاچه ارومیه  مطالعات مربوط به کف دریاچه در حال انجام است. در این مطالعه سازمان فضایی با ستاد احیای دریاچه ارومیه همکاری می‌کند. تاکنون مشخص شده است که آب جدیدی که به دریاچه ارومیه می‌رسد می‌تواند نمک‌ها را حل و کف دریاچه را عمیق کند بنابراین واضح است که ورود آب شیرین به دریاچه کف این دریاچه را عمیق خواهد کرد.
وی  ادامه‌ داد: این ابهام در مورد آب خزر نیز وجود دارد به‌طوری که نتیجه‌ مطالعات نشان داده است که اگر آب خزر را انتقال دهیم، عمر دریاچه ۵۰ سال است اما اگر کاری به خزر نداشته باشیم، عمر آن ۵۰۰ سال خواهد بود.
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که تا انتهای سال ۱۴۰۰ دستیابی به تراز ۱۲۷۱.۷۵ هدفگذاری شده است،اظهارکرد: در صورت دستیابی به این تراز ۹۵ درصد کانون‌های فوق بحرانی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه زیر آب می‌رود و نگرانی به لحاظ بهداشت و سلامت نخواهیم داشت.
وی همچنین با بیان اینکه دریاچه ارومیه احیا می‌شود و ما می‌توانیم به تراز اکولوژیک آن دست یابیم اما سه شرط دارد، گفت‌: هر تصمیمی که دولت برای احیای دریاچه ارومیه می‌گیرد باید زیر مجموعه‌های دولت به آن تصمیمات پایبند باشد. برای مثال اگر کاهش ۴۰ درصدی  مصرف آب کشاورزی مصوب شده حتما باید عملکرد وزارت جهاد کشاورزی در راستای اجرای این تصمیم باشد و یا این که اگر قرار شده است هشت درصد از آب های پایاب سدها به دریاچه ارومیه برسد، حتما باید وزارت نیرو آب مازاد را به سمت دریاچه ارومیه رها کند.
تجریشی اضافه کرد: شرط دوم برای احیای دریاچه ارومیه آن است که مدیران دولتی حداکثر تلاش خود را برای تحقق این مطالبه عمومی یعنی احیای دریاچه ارومیه انجام دهند. شرط سوم آن است که اعتبارات مورد نیاز دریاچه ارومیه به‌طور کامل و در زمان مناسب تامین شود. در این صورت می‌توانیم تا سال ۱۴۰۰ وضعیت دریاچه ارومیه را به حدی برسانیم که ۹۵ درصد کانون‌های فوق بحرانی گرد و غبار زیر آب برود.
وی در مورد روند پایش وضعیت دریاچه ارومیه گفت‌: تراز دریاچه ارومیه به‌صورت روزانه و سطح دریاچه به شکل هفتگی اندازه‌گیری و گزارش می‌شود همچنین تغییرات سطح زیر کشت آبی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه رصد می‌شود.
این عضو ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه از سال ۹۲ تا اردیبهشت ماه امسال حدود ۲۲ هزار هکتار به اراضی آبی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اضافه شده است،خاطرنشان کرد: در سال ۹۲ مصوبه ممنوعیت افزایش سطح هر نوع کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به تایید رسید اما متاسفانه از سال ۹۲ تا اردیبهشت ماه سال جاری برآوردها نشان می‌دهد که در این حوضه تا ۲۲ هکتار اراضی آبی توسعه یافته است. اینها شامل اراضی دیمی است که به کشت آبی تبدیل شده است و یا اراضی ملی که اجاره داده شده و در آن کشت آبی صورت گرفته است.
وی با بیان این که در خرداد ماه سال جاری گزارش مربوط به توسعه اراضی کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تهیه و به معاون اول رییس جمهوری ارسال شده است،اظهارکرد: این پایش‌ها از طریق بازدید منطقه‌ای، همکاری دانشگاه‌های استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی با کمک سازمان فضایی برآورد شده است. گزارش مربوط به توسعه اراضی کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به شورای امنیت ملی نیز ارسال و این شورا درگیر ماجرا شده است. اگر چه وزارت جهاد کشاورزی اعلام می‌کند که این اعداد را قبول ندارد. به‌ هر حال همه متوجه شده‌اند که باید به مصوبات دولت عمل و از توسعه اراضی کشاورزی جلوگیری کنند.
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه در پاسخ به این پرسش که کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تا چه حدی محقق شده است،گفت‌: قرار بود طی پنج سال مصرف آب کشاورزی را تا ۴۰ درصد کاهش دهیم. تاکنون به ۲۸ درصد رسیده‌ایم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا در حوضه آبریز دریاچه ارومیه فرو نشست زمین داشته‌ایم، گفت‌: در این منطقه فرو نشست نداریم اما در سلماس و خوی سطح  آب زیرزمینی به حد چشمگیری کاهش یافته است. همچنین در شبستر و خامنه که بالای حوضه آبریز قرار دارند مصرف آب‌های زیرزمینی بالا است. به همین دلیل ستاد احیای دریاچه ارومیه طرح‌های آبخوان‌داری را با جدیت دنبال می‌کند تا از وقوع فرونشست زمین جلوگیری به عمل آید.
تجریشی در پاسخ به سوال دیگری در مورد ارزیابی عملکرد دستگاه‌های مختلف در راستای احیای دریاچه ارومیه تصریح کرد: آخر هر سال مدیر ستاد احیای دریاچه ارومیه عملکرد دستگاه‌ها را جمع‌بندی می‌کند و به رییس جمهوری ارائه می‌دهد.عملکرد دستگاه‌ها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه را به وزرای مربوطه گزارش می‌دهیم و به طور مرتب مکاتبه داریم. افزون بر اینها دو بار در سال گزارش‌های جمع بندی مربوط به دستگاه‌ها را به دولت تحویل می‌دهیم.
وی اضافه کرد: در صورت نیاز به هماهنگی و دستور ماهی یک بار هم جلسه‌ای با حضور معاون اول رییس جمهوری برگزار می‌شود. اگر مقایسه‌ای در مورد عملکرد دستگاه‌ها  صورت بگیرد، متوجه خواهیم شد که عملکرد دستگاه‌ها در حال‌ حاضر نسبت به سال ۹۲ (ابتدای فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه) تا حد قابل توجهی بهتر یافته است.
به گفته این عضو ستاد احیای دریاچه ارومیه تعداد محدودی از مدیران استانی هنوز خود را همسو با ستاد احیای دریاچه ارومیه نمی‌دانند اما تعداد این مدیران قابل توجه نیست.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود تاکید کرد: امسال نسبت به سال ۹۶ به عملکرد دستگاه‌ها نمره قابل قبولی می‌دهیم. هر چند که انتظار داریم این نمره به حد خوب و عالی برسد.
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه در پایان با اشاره به این که هیچ چیز محرمانه‌ای در ستاد احیای دریاچه ارومیه وجود ندارد، اظهارکرد: تمام لایه‌های اطلاعاتی مربوط به احیای دریاچه ارومیه در سایت دولت بارگذاری می‌شود. همچنین طی قراردادی که با دانشگاه شریف داشتیم، این دانشگاه موظف شده تمامی گزارش‌های مربوط به ستاد احیای دریاچه ارومیه را جمع‌آوری کند و در کتابخانه مرکزی این دانشگاه در دسترس قرار گیرد. افزون بر اینها اطلاعات مربوط به احیای دریاچه ارومیه در قالب گزارش دستگاه‌های مختلف روی سایت ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز قرار می‌گیرد.