جمهوری‌خواهان مترصد شکست بایدن هستند

انتخاب بایدن به ریاست جمهوری آمریکا، امیدها به بازگشت آمریکا به عرصه دیپلماسی و روابط با کشورهای دیگر جهان را زنده کرد. در واقع دوران ترامپ برای همه کشورهای دیگر (شاید جز عربستان و اسرائیل) پر بود از تنش‌های لفظی و درگیری‌های سیاسی و اقتصادی که رئیس جمهور سابق آمریکا آن را ایجاد کرده بود. خروج از بسیاری از پیمان‌های جهانی و تعهدات (حتی سازمان بهداشت جهانی و یونسکو!) علاوه بر جنگ اقتصادی با چین و تنش با اروپا، مجموعه‌ای از سیاست‌های ترامپ بود. سیاست‌هایی که هیچ نکته مثبتی، نه برای آمریکا و نه دیگر کشورها داشت و جهان مجبور بود هر روزش را با نفرت پراکنی‌های دونالد ترامپ از طریق توییترش شروع می‌کرد. اما حالا وضعیت تغییر کرده است. جو بایدن با وعده بازگشت به دیپلماسی وارد کاخ سفید شده و هر روز نشانه‌های بیشتری از آمریکای پیشاترامپ می‌بینیم. اما بایدن چقدر شانس پیروزی دارد؟ جمهوری‌خواهان چطور می‌توانند شکست بزرگ اخیر را جبران کنند؟ آنها به ترامپ بازخواهند گشت؟ این پرسش‌ها را در گفتگوی «مردم سالاری آنلاین» با امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا درمیان گذاشتیم.
 

• اساسا انتخاب بایدن و بازگشت آمریکا به دوران اجماع‌سازی جهانی چه تاثیراتی خواهد داشت و چقدر می‌تواند تاثیرات ترامپ را از بین ببرد؟

به نظر من یک مقدار باید با احتیاط اظهارنظر کرد. از عمر حکومت بایدن حدود یک ماه و نیم گذشته و این زمان برای قضاوت اصلا کافی نیست. از منظر دیگر، بایدن پیش از ورود به کاخ سفید، با انتصاب مقاماتی که عهده‌دار سمت‌های دستگاه سیاست خارجی شدند، امیدواری داده بود که آمریکا به دیپلماسی بازخواهد گشت. قدم‌هایی در ارتباط با چند پیمان جنجالی برداشته شد. آمریکا اعلام کرده که مثلا سیاست دولت ترامپ را اصلاح ‌می‌کند، اما باز هم به نظرم نمی‌شود قضاوت کرد و باید زمان بیشتری برای تحقق این شعارها در نظر گرفت. چون حتی ممکن است تلاش‌هایی هم وجود داشته باشد که با ممانعت ساختاری مواجه شود. به هر حال بعضی تصمیمات مثل تغییرات در سیاست خارجی، نیاز به تایید کنگره دارد که ممکن است موانعی در آن وجود داشته باشد. رئیس‌جمهور باید دیدگاه جمهوری‌خواهان که الان دارای نیمی از کرسی‌های سنا هستند را لحاظ کند. چون ممکن است سناتورهای جمهوری‌خواه لطمات دیگری به برنامه‌های بایدن بزنند. برای همین شاید بایدن علی‌رغم میل باطنی، تن به بخشی از سیاست‌های دولت ترامپ (از جمله مساله ایران) بدهد. چون او اظهار امیدواری کرده بوده که در سیاست فشار حداکثری تغییر ایجاد کند. بنابراین، اینکه تغییراتی معنادار به مرحله اجرا گذاشته شود نیازمند گذر زمان است.
 

• جو بایدن با چالش‌های بسیاری در داخل و خارج آمریکا مواجه است. یکی از آن‌ها لایحه 1.9 تریلیون دلاری و عقب‌نشینی از دستمزد ۱۵ دلار در ساعت است. مساله کرونا هم هنوز بحران اصلی آمریکاست، علاوه بر اینکه چالش‌های سیاست خارجی آمریکا نظیر چین و روسیه نسبت به 4 سال پیش به مراتب جدی‌تر شده است. آیا جمهوری‌خواهان اجازه اصلاحات به دموکرات‌ها خواهند داد؟

جامعه آمریکا به شدت دو قطبی شده و هر روز این شکاف بیشتر می‌شود. در یک چشم‌انداز تا یک آینده قابل ارزیابی، هیچ نشانه‌ای از حرکت جامعه به سوی اشتراک نظر یا یک آشتی ملی سیاسی-ایدئولوژیک وجود ندارد. بنابراین جمهوری‌خواهان هر آنچه که در توان دارند را به کار خواهند برد که برنامه‌های بایدن محقق نشود. آمریکا از ماه‌های طوفانی گذشته و هنوز عواقب زلزله سیاسی اواخر دولت ترامپ، به پایان نرسیده است. علاوه بر اینکه جمهوری‌خواهان ۵۰ درصد سنا را در اختیار دارند و برخی طرح‌ها برای تصویب در سنا نیاز به ۶۰ رای دارد. برای همین برنامه‌های دموکرات‌ها در برخی موضوعات (مثل همین دستمزد ساعتی ۱۵ دلار) پیش نخواهد رفت. در حوزه‌های دیگر هم جمهوری‌خواهان در همه حوزه های داخلی و خارجی چوب لای چرخ دولت بایدن خواهند گذاشت. به هر حال کمتر از دو سال دیگر انتخابات میان دوره‌ای است که جمهوری‌خواهان هم قسم شدند که در این انتخابات پیروز شوند. برای همین اختلافات را فعلا کنار گذاشتند و آقای "ترامپ" با آقای "میچ‌مک‌کنل" یک آشتی نسبی برای پیروزی در انتخابات انجام دادند. بنابراین طبیعی است که جمهوری‌خواهان تا آنجا که بتوانند (به امید ریزش آرای حامیان دموکرات) اجازه تحقق اصلی‌ترین وعده‌های بایدن را ندهند.
 

• دو موضوع را باید موازی با هم مطرح کنیم. اول تغیراتی است که دموکرات‌ها در تعداد کرسی‌های سنا و دیوان عالی می‌خواهند انجام دهند. از طرف دیگر دیدیم که جمهوری‌خواهان از محکومیت ترامپ در سنا جلوگیری کردند، شاید به این امید که او با تشکیل حزب باعث انشقاق در حزب جمهوری‌خواه نشود. در شرایط فعلی دست کدام جناح را بالاتر می‌بینید؟

دموکرات‌ها در حال حاضر با در اختیار داشتن سنا، مجلس نمایندگان و کاخ سفید تقریبا میشود گفت حاکمیت را به صورت یکدست در اختیار دارند. اما این فاصله بسیار اندک و اکثریت دموکرات ها بسیار شکننده است. از این جهت به نظر من بعید است که بخواهند چنین طرح‌هایی را با توجه به اکثریت شکننده سنا پیش ببرند. آن هم دست زدن به چنین تغییرات بنیادی که سیاست و جغرافیای ایدئولوژیک آمریکا را برای نیم قرن یا حتی یک قرن آینده تغییر بدهد. اگر بایدن بخواهد شائبه افزایش کرسی‌ها در سنا و دیوان عالی را تحقق بخشد، جمهوری‌خواهان به اصطلاح واشنگتن را به آتش خواهند کشید. همانطور که نه جو بایدن و نه کامالا هریس، در مناظرات به این سوال پاسخ ندادند. چون کاملا آگاهند که این اقدام هزینه‌های سنگینی خواهد داشت. علاوه بر اینکه پایگاه اجتماعی لازم را هم ندارند. از این جهت دیوان احتمالا تا مدت‌های مدید با همین ترکیب و کرسی باقی خواهد ماند. اما در مورد سنا، بستگی به میزان موفقیت بایدن برای حل مشکلات دارد. آمریکا با مشکلات بسیار زیادی در داخل مواجه است که سیاست خارجی در برابرش محلی از اعراب ندارد. اما تا دو هفته آینده اگر این بودجه پیشنهادی بایدن به تصویب نرسد، حدود 18 میلیون آمریکایی کمک هزینه‌های بابت کرونا، مشاغل، منازل و حتی خورد و خوراکشان را از دست خواهند داد و یک فاجعه اجتماعی در داخل آمریکا رخ می‌دهد. اگر این اتفاق بیفتد، حتی اگه جمهوری‌خواهان کارشکنی کرده باشند، مردم همه چیز را از چشم دولت می‌بینند. همان‌طور که در قضیه کرونا همه چیز را از چشم دولت ترامپ دیدند. اگر بایدن از این گردنه حساس عبور کرده و یک آرامشی در وضعیت معیشتی و کسب و کار مردم ایجاد کند، احتمال پیروزی‌های بعدی افزایش پیدا خواهد کرد. در غیر اینصورت ضربه بسیار مهلکی به بایدن وارد می‌شود و همان‌طور که به راحتی توانست کاخ سفید را به دست بیاورد، به همان شکل ممکن است کاخ سفید و کنگره را از دست بدهند.
بنابراین عملکرد دولت بایدن مهم‌تر از این است که ترامپ یا جمهوری‌خواهان چه کاری خواهند کرد. مهم این است که آیا بایدن می‌تواند بحران را مدیریت کند یا در برابر فشارها تسلیم خواهد شد.
 

• به نظر شما گزینه جمهوری‌خواهان در انتخابات آینده ترامپ است یا فرد دیگری وارد خواهد شد؟

اولین انتخابات، میان دوره‌ای است که به نظرم با ترامپ وارد آن خواهند شد. ترامپ یک جایگاه بسیار قدرتمند در حزب جمهوری‌خواه دارد. الان بعضی از هواداران متعصب ترامپ، معتقدند که مساله این نیست که ترامپ از حزب برود. در واقع حزب جمهوری‌خواه یعنی ترامپ، ترامپ یعنی حزب جمهوری‌خواه! و اگر مخالفین می‌خواهند می‌توانند حزب را ترک کنند. نکته بعد اینکه در آمریکا کمبود حزب نیست و بالغ بر 60 یا 70 حزب وجود دارد. مهم این است که جز حزب دموکرات و جمهوری‌خواه کس دیگری نمی‌تواند وارد قدرت شود و در یک قرن و نیم اخیر امکان حضور احزاب دیگر در چرخه قدرت نیست، حتی اگر کسی مثل دونالد ترامپ پشت سر یک حزب قرار بگیرد.
بنابراین ترامپ از حزب جمهوری‌خواه بیرون نخواهد رفت. در حال حاضر هم اولویت جمهوری‌خواهان انتخابات میان دوره‌ای است و امید به اینکه یک یا هر دو مجلس را به دست بیاورند. پیروزی در انتخابات میان دوره‌ای هم میتواند مقدمه‌ای برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری باشد. در انتخابات هم یا ترامپ وارد میدان خواهد شد یا به احتمال قوی نقش حمایتی ایفا خواهد کرد.
 

• شبیه به نقشی که اوباما در این انتخابات بازی کرد؟

حتی نقشی بسیار پررنگ‌تر از اوباما، به خاطر اینکه افرادی هم‌تراز با اوباما در حزب دموکرات وجود دارند و قدرت توزیع شده، اما در حزب جمهوری‌خواه فاصله بین ترامپ با دیگران بسیار زیاد است. بنابراین این نقش و جایگاه را ترامپ به راحتی از دست نخواهد داد. دموکرات‌ها البته تلاش می‌کنند با پرونده‌سازی (مثل فرار مالیاتی یا ماجراهایی که در انتخابات جورجیا پیش آمد) او را در دادگاه به نحوی محکوم کنند که نتواند در انتخابات شرکت کند. اما به نظرم حتی اگر این اتفاق نیفتاد هم ممکن است در انتخابات شرکت نکند، اما قطعا رای و نظرش می‌تواند در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ سرنوشت‌ساز شود.