مجلس نمایندگان، سنا و کنگره آمریکا به زبان ساده

دموکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا، کنترل مجلس نمایندگان را در دست گرفتند و حالا آن‌ها نه تنها می‌توانند از دولت ترامپ در موارد مختلف تحقیق و تفحص کنند، بلکه می‌توانند روند استیضاح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا را هم به جریان بیندازند؛ با این حال، مجلس نمایندگان نمی‌تواند ترامپ را برکنار کند. مجلس نمایندگان و سنای آمریکا چه تفاوتی با هم دارند، هریک چه اختیاراتی دارند و کنگره آمریکا که مرتباً نام آن در اخبار و گزارش‌ها به‌گوش می‌خورد، چیست؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، دموکرات‌ها با تصاحب ۲۲۷ کرسی از ۴۳۵ کرسی، اکثریت مجلس نمایندگان آمریکا را در دست گرفتند. جمهوری‌خواهان نیز با ۱۹۹ کرسی در مجلس نمایندگان در اقلیت خواهند بود. البته به دلیل شکایات، سرنوشت ۹ کرسی مجلس نمایندگان هنوز مشخص نشده است. در مجلس سنای آمریکا نیز جمهوری‌خواهان با ۵۱ کرسی در اکثریت‌اند، سهم اقلیتِ دموکرات ۴۶ کرسی است و نتیجه نهایی انتخاب سه سناتور هنوز به دلیل شکایات اعلام نشده است.
به شاخه قانون‌گذاری حکومت در آمریکا، کنگره می‌گویند. در واقع، کنگره در کنار شاخه اجرایی (دولت) و شاخه قضایی، سه شاخه مستقل حکومت در آمریکا را می‌سازند. کنگره از دو مجلس تشکیل شده است که اولی مجلس نمایندگان و دومی مجلس سنا است. در واقع، شاخه قانون‌گذاری حکومت در آمریکا، یک نظام دوپارلمانی است که در مجموع کنگره نامیده می‌شود.
ریشه نظام قانون‌گذاری دوپارلمانی در آمریکا به دوران پیش از استقلال این کشور باز می‌گردد. بریتانیا که خود دارای دو مجلس عوام و اعیان بود در مستعمرات خود در قاره آمریکا نیز نظام دوپارلمانی را برپا کرد. این مستعمرات پس از استقلال آمریکا از همین نظام دوپارلمانی استفاده کردند و اصل اول قانون اساسی آمریکا به وظایف و اختیارات کنگره می‌پردازد. نخستین کنگره ایالات متحده آمریکا در مارس سال ۱۷۸۹ تشکیل شد.
نمایندگان مجلس نمایندگان در آمریکا، نماینده و نمایندگان مجلس سنا، سناتور خوانده می‌شوند. مجلس نمایندگان که بخش پایینی در شاخه قانون‌گذاری حکومت آمریکا است، ۴۳۵ کرسی دارد که انتخابات آن هر دو سال یک‌بار و در سال‌های زوج برگزار می‌شود. این انتخابات، وقتی در میانه یک دوره چهار ساله ریاست‌جمهوری (پس از گذشت دو سال از ریاست‌جمهوری هر رئیس‌جمهور) برگزار ‌شود، انتخابات میان‌دوره‌ای خوانده می‌شود. پس دوره خدمت نمایندگان مجلس نمایندگان آمریکا، دو ساله است.
طول دوره خدمت سناتورها در مجلس سنای آمریکا ۶ سال است. مجلس سنا که بخش فوقانی شاخه قانون‌گذاری در حکومت آمریکا است، ۱۰۰ کرسی دارد. انتخابات این کرسی‌ها به‌نحوی انجام می‌شود که ایالت‌های مختلف هر دو سال یک‌بار برای انتخاب یک‌سوم کرسی‌ها، پای صندوق‌های رأی بروند.
 
وظایف و اختیارات مجلس نمایندگان و سنای آمریکا
در کل وظایف کنگره آمریکا عبارتند از قانونگذاری، تصویب بودجه دولت، اعلان جنگ، تصویب معاهدات خارجی، تأیید وزرای معرفی شده توسط دولت، تأیید قضات دیوان عالی فدرال، استیضاح رئیس‌جمهور و ابطال وتوی رئیس‌جمهور. تصویب معاهدات خارجی بر عهده مجلس سنا است و رئیس‌جمهور باید طبق قانون اساسی آمریکا، در انتصابات خود، «مشاوره و رضایت» مجلس سنا را درنظر بگیرد. از این حیث، قدرت مجلس سنا، بیش از مجلس نمایندگان است.
مجلس نمایندگان می‌تواند روند استیضاح رئیس‌جمهور را کلید بزند و با اکثریت ساده بیش از ۵۰ درصدی رأی به استیضاح رئیس جمهور بدهد. با این حال، در روند استیضاح رئیس‌جمهور، مجلس نمایندگان تنها نقش دادستان را ایفاء می‌کند و پس از رأی به استیضاح، پرونده استیضاح رئیس‌جمهور به مجلس سنا می‌رود و این مجلس سنا است که در مقام قاضی یا هیئت منصفه در مورد برکناری یا برکناری رئیس‌جمهور تصمیم‌گیری می‌کند. در مورد سایر مقامات دولتی نیز رویه به همین صورت است و مجلس نمایندگان نمی‌تواند به تنهایی وزرا را عزل کند. پس دموکرات‌ها اگرچه اکثریت مجلس نمایندگان را به‌دست گرفته‌اند و می‌توانند رویه استیضاح ترامپ را شروع کنند، اما آنان به‌تنهایی نمی‌توانند ترامپ را برکنار کنند و برکناری وی نیازمند دوسوم آرای سنای آمریکا است. با توجه به این که اکثریت سنا در دست جمهوری‌خواهان است، برکناری ترامپ، بعید به‌نظر می‌رسد.
مجلس نمایندگان تقریباً حق تحقیق و تفحص در هر موردی را دارد و این تحقیق و تفحص ابزار نظارتی کنگره آمریکا است. احتمال می‌رود که با تشکیل مجلس جدید در آمریکا، مجلس نمایندگان در موارد متعددی از دولت ترامپ تحقیق و تفحص کند و بدین ترتیب فشار زیادی به دولت آمریکا وارد شود.
هم مجلس نمایندگان و هم سنا، اکثر طرح‌ها و لوایح را به بحث و بررسی خواهند گذاشت؛ با این حال، تنها مجلس نمایندگان می‌تواند طرح‌هایی را به جریان بیندازد که هدف آن‌ها افزایش درآمدهای دولت و افزایش مالیات‌هاست. برای تبدیل، یک طرح یا لایحه به قانون، تصویب هر دو مجلس مورد نیاز است.
بدون همراهی مجلس نمایندگان آمریکا هم رئیس جمهور این کشور، همچنان قدرت زیادی دارد و می‌تواند کار خود را با استفاده از فرامین اجرایی به پیش ببرد. رئیس‌جمهور آمریکا حتی می‌تواند طرح‌هایی که در دو مجلس تصویب شده‌اند را وتو کند؛ برای ابطال وتوی رئیس‌جمهور، هر مجلس باید با دو سوم آرا به ابطال وتوی وی رأی دهد که دست‌یابی به آن، کار دشواری محسوب می‌شود.