ماه مدرسه در چنبره دلار بی‌رحم

در آستانه فرا رسیدن مهر امسال، به جای شور و شوق ماه مدرسه، این گرانی نوشت‌افزار و سایر کالاهای موردنیاز جامعه بزرگ دانش‌آموزان کشور است که بیشتر به چشم می‌آید. قیمت انواع متفاوت نوشت‌افزار در کشور از ۴۰ درصد تا بیش از ۱۰۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. در واقع، گرانی نوشت‌افزار و کیف و کفش و لباس مدرسه، قدرت خرید خانواده‌ها را بیش از همیشه کاهش داده و راضی کردن دانش‌آموزانِ خردسال و نوجوان را به مراتب سخت‌تر کرده است. واقع‌بین که باشیم به راحتی می‌بینیم که شرایط بازار نوشت‌افزار و لوازم مدرسه، کام بسیاری از خانواده‌های کشور که درآمد پایین یا متوسطی دارند را تلخ کرده و شور و شوق را از فرزندان محصّل آن‌ها گرفته است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، برعکس اقلامی نظیر پوشک که به دلیل ترس از نایاب شدن آن‌ها، تب خرید و احتکار خانگی توسط خانواده‌ها آن‌چنان بالا گرفت که برخی از فروشگاه‌ها از این اقلام خالی شد، بازار نوشت‌افزار در دوره خرید ماه مدرسه امسال، شاهد هجوم دانش‌آموزان و والدین آن‌ها نیست. در بازار نوشت‌افزار قیمت‌ها آن‌چنان بالا رفته که با قدرت خرید پایین خانواده‌ها، توجیهی برای تب خرید والدین یا شور و شوق فرزندان باقی نمانده است.
از دفتر گرفته تا مداد، خودکار، پاک‌کن، خط‌کش، تراش، ماژیک وایت‌برد، مداد رنگی، کوله پشتی، کتاب‌های کمک‌آموزشی و غیره، قیمت‌ها همگی در بازار لوازم تحریر از ۴۰ تا بیش از ۱۰۰ درصد نسبت به سال ۹۶ افزایش یافته است. علاوه بر این، خانوارها در حالی که درآمدهایشان عمدتاً بر حسب قیمت‌های جاری، ثابت بوده و یا افزایش اندکی داشته، باید مایحتاج خود را در تمام بازارها با قیمت‌های بسیار بالاتری خریداری کنند. قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و اجاره منزل در شهرهای بزرگ آن‌چنان بالا رفته که بودجه هرچه کمتری برای فرزندان و لوازم موردنیاز آن‌ها باقی مانده است. خانوارها اکثراً به مدیریت هزینه‌های خود روی آورده‌اند و این باعث شده تا آن‌ها سعی کنند سهم نوشت‌افزار و لوازم مدرسه را در سبد هزینه خود تا جایی که می‌توانند کاهش دهند. به این دلیل، در ماه مدرسه امسال بازار نوشت‌افزار و سایر محصولاتی که دانش‌آموزان به آن نیاز دارند اصلاً داغ نیست.
 
افزایش شدید قیمت نوشت‌افزار
مداد و خودکار و دفتر محصولات ساده‌ای به نظر می‌رسند و شاید در نگاه اول دلیلی برای افزایش قیمت آن‌ها وجود نداشته باشد. اما واقعیت این است برای همین مداد ساده، باید چوب و مغز آن از خارج وارد شود! نوک و جوهر خودکار نیز از خارج وارد می‌شود و تیغه مدادتراش هم وارداتی است. در واقع، صنعت نوشت‌افزار در ایران یک صنعت مونتاژمحور است و این باعث شده تا قیمت نوشت‌افزار به شدت به قیمت ارز بستگی داشته باشد.
علاوه بر این، موسی فرزانیان رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت‌افزار می‌گوید ۶۰ درصد نوشت‌افزار موجود در بازار کشور خارجی است و سهم تولیدکنندگان داخلی از این بازار تنها ۴۰ درصد است. پس قیمت نوشت‌افزار در ایران وابستگی شدیدی به قیمت ارز و نوسان‌های آن دارد. تولیدکنندگان نوشت‌افزار، مواد اولیه خود را از خارج وارد می‌کنند و بخش بزرگی از محصولات نیز در شکل نهایی آن از خارج وارد می‌شود.
در ماه‌های گذشته مشکلاتی در تولید نوشت‌افزار در کشور ایجاد شد و حتی تولیدکنندگان خودکار به مدت دو ماه حاضر نبودند جوهر موردنیاز برای محصولات خود را از گمرک ترخیص کنند. علت این بود که آن‌ها می‌خواستند واردات بر اساس ارز ۴۲۰۰ تومانی انجام شود و می‌گفتند وضعیت بازار طوری نیست که بتوانند مابه‌التفاوت بین نرخ ارز دولتی و بازار ثانویه را پرداخت کنند. در نهایت، واردکنندگان مواد اولیه نوشت‌افزار از پرداخت مابه‌التفاوت ارزی معاف شدند اما همچنان بسیاری از فعالان بازار نوشت‌افزار می‌گویند در تأمین ارز برای واردات مشکل دارند.
افزایش شدید قیمت ارز و التهابات ارزی باعث شده تا نوشت‌افزار به کالایی گران برای ۱۲ میلیون دانش‌آموز کشور و والدین آن‌ها تبدیل شود. از سوی دیگر، از آن‌جا که بازار نوشت‌افزار شدیداً به واردات وابسته است، تولیدکنندگان و واردکنندگان نیز با مشکلات بزرگی دست و پنجه نرم می‌کنند. تداوم این روند ممکن است باعث شود تا به دلیل کاهش تولید نوشت‌افزار در داخل و کاهش واردات نیز در این بازار مشکلاتی ایجاد شود.
در وضعیت فعلی بازار نوشت‌افزار از تعادل خارج شده است؛ سبد هزینه‌های خانوار نیز به دلیل تورم عمومی قیمت کالاها و مایحتاج زندگی، پیش از این از تعادل خارج شده و این امر فشار روانی و عاطفی بر دانش‌آموزان را بیشتر کرده است. دانش‌آموزانی که خانواده‌های آنان از وسع مالی کمتری برخوردارند، امسال با شور و شوق کمتر و با دستان خالی‌تری به مدرسه می‌روند. دلار و قیمت آن حتی به دانش‌آموزان خردسال نیز رحم نکرده است!