بالا گرفتن تب خرید و تجربه‌های متفاوت خانوارهای ایرانی

حال و هوای عید شهر را فرا گرفته است؛ خیابان شلوغ‌تر از همیشه است و در کلان‌شهری نظیر تهران عصرها ترافیک در خیابان‌ها و بزرگ‌راه‌ها و ازدحام انسانی در پیاده‌روهایی که به نمایشگاه دائمی دستفروش‌ها تبدیل شده است، بیداد می‌کند. مردم احساس متفاوتی از شب عید امسال دارند: برای خرید اقلام شب عید، تقریباً همه راهی بازارها و مراکز خرید متفاوت سطح شهر می‌شوند اما این که تا چه حد راضی به خانه‌های خود برمی‌گردند به پول توی جیب‌شان بستگی دارد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، عید هر سال همزمان با نو شدن طبیعت، مردمان سرزمین ما نیز سعی می‌کنند تا در حد توان خود نونوار شوند. به طور سنتی، در این فصل از سال تقاضا برای انواع و اقسام کالاها از آجیل گرفته تا مرغ و ماهی و گوشت و لوازم خانگی افزایش قابل توجهی می‌یابد. نمایشگاه‌های بهاره نیز در شهرهای مختلف برپا می‌شود تا به مردم در خریدشان کمک کند و اجناس همیشه در این نمایشگاه‌ها با قیمت مناسب‌تری نیز به مغازه‌های سطح شهر عرضه می‌شود.
عید بدون آجیل معنایی برای ایرانیان ندارد و امسال نیز آجیل‌فروشی‌ها رونق فراوانی دارند. در برخی از مراکزِ آجیل‌فروشی نظیر بازار مولوی و آجیل‌‌فروشی‌های 15 خرداد جای سوزن انداختن هم نیست. به جز یکی دو قلم آجیل نظیر بادام هندی و پسته، قیمت سایر آجیل‌‌ها تغییر چندانی نداشته و حداکثر کیلویی هزار تا دو هزار تومان نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. افزایش قیمت پسته و بادام هندی نیز توسط فروشندگان، به افزایش قیمت دلار و التهابات بازار ارز نسبت داده می‌شود. البته بسته به این که از کدام نقطه شهر خرید می‌کنید، قیمت‌ها تفاوت اساسی خواهد داشت. اگر بالای شهر را برای خرید آجیل انتخاب می‌کنید، طبیعتاً باید پول برند آجیل‌فروشی و بخشی از هزینه‌های اجاره مغازه را نیز از جیب خودتان به فروشنده بپردازید! به عنوان مثال پسته احمدآقایی در بازار مولوی در جنوب تهران، کیلویی 38 تا 58 هزار تومان است اما در شمال تهران و در خیابان ولیعصر حوالی پارک ساعی باید این محصول را با قیمت کیلویی 78 هزار تومان بخرید. توت خشک در جنوب تهران کیلویی 38 هزار تومان و در شمال تهران کیلویی 64 هزار تومان است.
از آجیل که بگذریم، سال نو بدون لباس نو معنایی ندارد. قیمت پوشاک در سطح شهر متفاوت است و مردم نیز خرید خود را از راه‌های متفاوتی انجام می‌دهند. عده زیادی از مردم توان خرید از مغازه‌ها را ندارند و برای همین یا از دستفروش‌ها یا از نمایشگاه‌ها خرید می‌کنند. بازار دستفروش‌ها در نقاطی نظیر میدان 7 تیر تهران داغ داغ است و مردم با اعتماد بالایی از آن‌ها خرید می‌کنند. قیمت دستفروش‌ها بسیار پایین‌تر از قیمت مغازه‌ها است: برای بسیاری از مردم که وضعیت اقتصادی چندان مناسبی ندارند و مجبورند با حقوق‌های زیر 2 میلیون تومانی و عیدی 800 هزار تومانی خرید شب عید را انجام دهند، اولویت نخست انجام خرید شب عید است و کیفیت اجناس خریداری شده در اولویت بعدی قرار دارد. بعضی از مغازه‌دارها می‌گویند عده زیادی از کارگران و کارمندان هنوز حقوق اسفند و عیدی خود را دریافت نکرده‌اند و به همین دلیل دست و دل‌شان به خرید نمی‌رود.
قیمت‌های ارائه‌شده در بوتیک‌ها و پوشاک‌فروشی‌ها نیز بالاست و به همین دلیل در مقایسه با نمایشگاه‌ها و دستفروش‌ها، این مغازه‌ها رونق بالایی را تجربه نمی‌کنند. البته تعداد کسانی که از مغازه‌ها بازدید می‌کنند، بسیار زیاد است اما مغازه‌دارها می‌گویند که عده زیادی صرفاً تماشاچی هستند و خریدی انجام نمی‌دهند. قیمت‌ها هم در مغازه‌ها بسیار بالاست: مانتوی معمولی در مانتوفروشی‌های 7 تیر با قیمت‌هایی بین 160 تا 300 هزار تومان عرضه شده است و شلوار معمولی مردانه نیز در مغازه‌های بالاتر از میدان ولیعصر قیمتی بالاتر از 120 هزار تومان دارد. مشخص است که بودجه بسیاری از خانواده‌ها به این خریدها نمی‌رسد. نمایشگاهی در تهران با نام «نمایشگاه زنان و تولید ملی» در محل محل نمایشگاه‌های تخصصی شهرداری تهران در بوستان گفتگو برپاست که در آن پوشاک با قیمت مناسب‌تری عرضه می‌شود و از آن استقبال خوبی نیز به عمل آمده است.
ابوالقاسم شیرازی رئیس اتحادیه پوشاک تهران در مورد حال و هوای بازار در شب عید می‌گوید: در طول سال مصرف پوشاک ایرانی حدود ۳۵ درصد و مصرف پوشاک خارجی حدود ۶۵ درصد است اما این نسبت در پایان سال با ورود قشر کم‌درآمد به بازار خرید تغییر می‌کند. به گفته وی، اقشار آسیب‌پذیر و افرادی که سطح درآمدی کمتری دارند معمولاً در اواخر سال پوشاک و البسه مورد نیاز خود را خریداری می‌کنند و اقدام به خرید این قشر در ایام پایانی سال، میزان مصرف پوشاک ایرانی را می‌تواند تا ۵۰ درصد بالا ببرد. البته امسال افزایش قیمت ارز باعث شده قیمت پوشاک خارجی افزایش قابل توجهی داشته باشد و این امر استقبال نسبی از برندهای ایرانی را در پی داشته است.
در کل باید گفت خریدها در بازار پوشاک نیز بالاست اما این خریدها عمدتاً با احتیاط و محافظه‌کاری فراوان صورت می‌گیرد و نمایشگاه‌های بهاره را که فاکتور بگیریم، بخش قابل توجهی از آن از دستفروش‌ها صورت می‌گیرد. دستفروش‌ها عمدتاً از رفتار مأموران سد معبر شهرداری گله دارند اما باید گفت این اقشار زحمتکش نقش زیادی در راضی کردن بسیاری از خانوارهای ایرانی در شب عید دارند. در خرید پوشاک، تفاوت‌های جنسیتی نیز در خرید شب عید مشهود است. مردان کمتر از زنان خرید می‌کنند و ترجیح می‌دهند بخش عمده بودجه خانوار به خرید زنان و بچه‌ها اختصاص یابد.
امسال برخی اقلام غذایی، افزایش قیمت قابل توجهی را تجربه کرده است و این امر باعث شده تا هزینه خانوار افزایش یابد. قیمت مرغ در مرغ‌فروشی‌های سطح شهر به کیلویی 8 هزار و 500 تومان رسیده و مرغ تنظیم بازار نیز با قیمت کیلویی 7هزار و 500 تومان در برخی از مراکز توزیع می‌شود. قیمت تخم مرغ نیز به شانه‌ای 17 تا 18 هزار تومان رسیده و تخم مرغ تنظیم بازار با قیمت کیلویی 12 هزار و 600 تومان عرضه می‌شود. قیمت گوشت قرمز هم که با توجه به درآمدهای بسیاری از خانوارها بسیار بالاست و به عنوان مثال قیمت تنظیم بازاریِ ران گوسفندی در میادین میوه و تره‌بار کیلویی 43 هزار تومان است.
در مجموع باید گفت که حال و هوای عید، جنب و جوش را به بالاترین سطح در خیابان‌ها رسانده است. هر کس بسته به پولی که در جیب دارد، مراکز و نقاط مختلفی را برای خرید انتخاب می‌کند و بدین ترتیب است که تجربه‌های متفاوتی از شب عید رقم می‌خورد. کسانی که درآمدهایشان بالاست به راحتی خریدهای خود را انجام می‌دهند و حتی زحمت حضور در پاساژها و مراکز خرید شلوغ را نیز تقبل نمی‌کنند: آنان به راحتی به سراغ فروشگاه‌های اینترنتی می‌روند و از میان برندهای خارجی محصولی را برای خرید انتخاب می‌کنند. گشت و گذار خرید شب عید برای آن‌ها به معنای گشت و گذار در فروشگاه‌های اینترنتی متفاوت و رنگارنگ است. در نقطه مقابل کسانی هم هستند که برای خرید شب عید بسیار به تقلا می‌افتند و باید خود و فرزندانشان را به کیفیت‌های نسبتاً پایین راضی کنند تا بتوانند عید امسال را با لبخند آغاز کنند.