مهران مدیری و قوه قضائیه : بازخوانی یک ادعا !

شنبه شب گذشته ، مهمترین بخش صحبت های مهران مدیری در برنامه هفت ، جایی بود که او در پاسخ به این پرسش رضا رشیدپور که چرا در دورهمی فقط به دولت انتقاد می کنید و مثلا به قوه قضائیه نمی پردازی  ، گفت: «راجع به قوه قضائیه میشه اصلا حرف زد؟! نمیشه ... والا می زدم» .
این سخنان مهران مدیری اگر بعدا چیزی به آن اضافه نمی شد ، می توانست نشانه ای باشد بر اینکه اتفاقا می شود از قوه قضائیه انتقاد کرد ! در نظریات زبانشناسی ، مفهومی با عنوان «گفته کنشی » وجود دارد . این مفهوم می گوید «سخن» ، یک «محتوا» دارد و یک «کنش»؛ کنش (فعالیت) هر سخن ، عملی است که آن گفته انجام می دهد . مثلا همین سخن مهران مدیری   محتوای روشن و واضحی دارد : «از قوه قضائیه نمی توان انتقاد کرد » ؛ اما کنش این سخن چیست ؟ مهران مدیری در واقع با این سخن ، از قوه قضائیه انتقاد کرده است و انتقاد ناپذیری این قوه را به عنوان یک عیب آن بیان کرده است . به این ترتیب ، این سخن مهران مدیری دچار یک وضعیت تناقض آمیز است ؛ معنی ظاهری اش انتقاد ناپذیری قوه قضائیه است و کنش آن ، انتقاد از قوه قضائیه است ، که نتیجه بلافصل آن ممکن بودن انتقاد از این قوه است.
اما این سخن در ادامه برنامه هفت پیگیری شد . بعد از پخش چند «وله » ، وقتی دوربین دوباره به استودیو بازگشت ، رضا رشیدپور شروع به توضیح در این باره کرد و چندین بار توضیح داد که از قوه قضائیه هم می شود انتقاد کرد ، من خودم این کار را انجام دادم ، کار حساسی است ولی می شود و اشکالی هم ندارد و از این قبیل حرفها ! بعد هم مهران مدیری در پایان حرفهایش توضیح داد که بله ، می شود انتقاد کرد و ...! جالب است که این توضیحات بعدی ، اگر چه این بار حاوی این محتوا بود که « از قوه قضائیه هم می شود انتقاد کرد » ؛ اما کنش آن ، این بود که « حرف قبلی مهران مدیری مبنی بر انتقاد ناپذیری از قوه قضائیه را اصلاح کند» . و متاسفانه نتیجه بلافصل این اصلاح که به نظر کمی تا قسمتی اجباری بود ،  این است که از قوه قضائیه نمی توان انتقاد کرد ...  و اگر کسی چون مهران مدیری این انتقاد را در پخش زنده تلویزیونی و در حضور رشیدپور انجام داد ، باید خودش و رشیدپور از این حرف تبری بجویند!
محمدحسین روانبخش