اینترنت اشیا‌ و کاربردهای آن در حوزه سلامت

اینترنت اشیا‌ (IOT) حوزه جدیدی از تکنولوژی نیست، اما با توجه به رشد چشمگیر کاربرد آن در حوزه‌های مختلف، امروزه توجه بیشتری به آن معطوف شده است مفهوم اینترنت اشیاء مستلزم استفاده از ابزار الکترونیکی جهت ثبت و ضبط اطلاعات است تا با اتصال به اینترنت، بلوتوث و یا سایر شبکه ها ، قابلیت انجام امور خاص از قبیل ارسال به سرور، پردازش و غیره را به سیستم اضافه نمایند.
بدیهی است کاربرد بسیاری از محصولات و تجهیزات صنعتی در صورت قابلیت استفاده از اینترنت می‌تواند تغییر کند.بیماران و ارائه کنندگان خدمات سلامت نیز می‌توانند ذی‌نفع استفاده از اینترنت اشیاء در حوزه سلامت باشند.بخشی از کاربردهای اینترنت اشیاء را می‌توان در نرم‌افزارهای سلامت موبایل و یا دستگاه‌هایی که اطلاعات سلامت فرد را ضبط می‌کنند دید.بسیاری از بیمارستان‌ها نیز در حوزه‌های تجهیزات پزشکی، پرسنل و بیماران خود از این حوزه تکنولوژی بهره می‌برند.
علت اصلی استفاده از این تکنولوژی کاهش نقش انسان و البته اجتناب از خطاهای انسانی است که منجر به ارائه خدمات در حوزه سلامت می‌شوند.
اینترنت اشیاء روز به روز بیشتر مورد اقبال کارشناسان قرار می‌گیرد.البته پیش از این فناوری در ثبت اطلاعات بیماران وارد حوزه سلامت شده بود اما در این مقاله سعی داریم حوزه مشخص اینترنت اشیاء را بررسی کنیم.طبیعتاً این تکنولوژی نیز مانند سایر تکنولوژی های روزآمد، چالش‌های خاص خود را پیش روی دارد که در ادامه به آنها می پردازیم : این تکنولوژی می‌تواند به عنوان ابزاری جهت ارائه خدمات درمانی به بیماران به وسیله دسترسی و کنترل از راه دور و تسهیلاتی جهت ثبت اطلاعات بیمار و انتقال آنها جهت بررسی به کار آید.
1- مصرف دارو
شرکت  Proteus Digital Health با طراحی سیستمی مبتنی بر اینترنت اشیاء موفق شده است سیستمی جهت تأیید بلع داروها طراحی نماید.این سیستم با استفاده از سنسوری که براساس اندازه قرص‌ها طراحی شده است، بلع قرص را تشخیص می‌دهد و با استفاده از یک واسط (Patch¬)، اطلاعات را در بستر اینترنت ارسال می‌کند و پزشکان می‌توانند روند مصرف داروی بیماران خود را رصد نمایند.
2- اسکن کامل بدن
اسکن بدن از دیرباز فرایندی زمان بر و پر هزینه بوده و نیاز به چندین دوربین پیشرفته دارد، اما امروزه اسکن کامل بدن دستخوش تغییر شده است؛ استارت آپ Body Labs به افراد کمک می‌کند در هر حالتی فرآیند ضبط حرکات بدن را انجام دهند.
3- سلامت سالمندان
ردیابی بیماران سرگردان،  نظارت بر تعامل و فعالیت‌های افراد سالخورده در خانه سالمندان و بیمارستان از جمله استفاده‌های این تکنولوژی در حوزه سلامت سالمندان است.در واقع مراقبت از سالمندان یک بازار بزرگ برای دستگاه‌های پزشکی مبتنی بر اینترنت اشیاء است.
4- جمع‌آوری اطلاعات سلامت
در بسیاری از پروژه‌های تحقیقاتی که نیاز به جمع‌آوری طیف وسیعی از اطلاعات افراد در نقاط مختلف است، استفاده از اینترنت اشیاء می‌تواند کمک بسزایی در کاهش زمان و خطای ورود داده کند. مواردی همچون فشار خون، قند خون، قد، وزن و سایر می‌توانند با استفاده از تجهیزات مبتنی بر اینترنت اشیاء محاسبه و در بستر اینترنت به server مطالعه ارسال شود.
5- سلامت مواد غذایی
گرفتن اطلاعات دقیق در مورد آلودگی مواد غذایی به طور معمول نیاز به یک آزمایشگاه کامل شیمی آلی برای آزمایش آنها دارد. در عصر اینترنت اشیاء، بررسی ایمنی مواد غذایی با دستگاه‌های متصل به اینترنت در سطح مصرف‌کننده در حال راه‌اندازی است. به عنوان مثال، یک «مانیتور آلرژن» توسط Labs Sensor ساخته شده که می‌تواند محتوای «گلوتن» در مواد غذایی را طی یک آزمون 2 دقیقه‌ای و با دقت 5/99 درصد شناسایی کند.این میزان به تلفن هوشمند فرد مصرف‌کننده ارسال شده و برای وی نمایش داده می‌شود.
البته موارد فوق تنها برخی از کاربردهای اینترنت اشیاء در حوزه سلامت است و با توجه به گسترش روز افزون این تکنولوژی در زمینه سلامت شاهد کاربردهای بیشتر آن در ارائه خدمات پزشکی و سلامت هستیم.
چالش های اینترنت اشیاء در حوزه سلامت
هیچ‌گاه تکنولوژی نتوانسته است به تنهایی به عنوان یک راهکار شناخته شود و همواره موانعی در مسیر آن جهت تطبیق با محیط‌های مختلف وجود داشته است.یکی از این موانع امنیت است، برخی اوقات مردم از اینکه می‌دانند اطلاعات شخصی آنها در جایی ذخیره شده و قابلیت دسترسی به آن وجود دارد احساس نا امنی می‌کنند.
نیاز امنیتی داده‌ها، باعث عدم دسترسی به برخی عملکردهای مفید ابزارهای حوزه سلامت و در واقع مانع دسترسی به اطلاعات بیمار می‌شود.این که آیا مراکز خصوصی، بیمارستان‌های دولتی و یا سازمان‌های بهداشتی نیاز به تنظیم مجدد سیاست‌های امنیتی خود جهت انطباق با تکنولوژی‌های مبتنی بر اینترنت اشیاء (BYOD و M Health) دارند و یا خیر سوالی است که در آینده این تکنولوژی تأثیر بسزایی خواهد داشت و در صورت تغییر مقررات امنیتی خود بایستی به شدت مراقب هکرها باشند چرا که اطلاعات بیماران اغلب شامل اطلاعات بیمه‌ای و امور مالی بیماران نیز می‌شود.هکرها، بدون شک، علاقه‌مند به دسترسی به  این گنجینه اطلاعات خواهند بود.
چالش دیگر از منظر عملیاتی استفاده از این تکنولوژی است؛ مدیریت سیستم با این حجم بالای اطلاعات خود چالشی است که در صورت عدم پیش‌بینی راهکاری درست برای آن ممکن است منجر به مشکلات عدیده‌ای شود این موضوع ممکن است منجر به مواجهه پزشکان با اطلاعات بیش از حد و متعاقباً ایجاد وقفه در ارائه خدمات و روند درمان شود.
آینده اینترنت اشیاء در حوزه سلامت
پیش‌بینی آینده اینترنت اشیاء بسیار سخت است اما با توجه به میزان تمایل به استفاده از این تکنولوژی و هزینه‌های حوزه تحقیق توسعه در سلامت می‌توان گفت اتفاقات خوبی برای این تکنولوژی در زمینه سلامت رقم خواهد خورد.در واقع سلامت، زمینه‌ای بدیع و بکر برای نقش آفرینی فناوری اطلاعات و نوآوری هرچه بیشتر است.
گردآورنده: حسین ذکائی