اهداف آمریکا از تحریم سپاه

رکس تیلرسون در اظهاراتی که شدیدترین اظهارات ضدایرانی یکی از مقامات ارشد دولت ترامپ خطاب به شرکت‌های اروپایی و سایر شرکت‌های دنیا است، گفته است که «شرکت‌هایی اروپایی یا سایر شرکت‌های دنیا که با سپاه پاسداران ایران یا هر کدام از موسسات وابسته به آن تجارت می‌کنند، واقعاً ریسک بزرگی انجام می‌دهند». سوال این‌جاست که اهداف آمریکا از تحریم سپاه چیست و «نظام تحریمی جدید» که آمریکا سعی در استقرار آن دارد چه خصوصیاتی دارد؟
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا، این اظهارت خود را در عربستان و در کنفرانس خبری مشترک با عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان بر زبان آورد. سفر تیلرسون به عربستان سعودی بخشی از برنامه دولت ترامپ برای ایجاد جبهه‌ای علیه ایران در خاور میانه است. ترامپ خود در ماه مه، ریاض را به عنوان مقصد نخستین سفرش به عنوان رئیس جمهور آمریکا، انتخاب کرده بود و به طور رسمی از این سیاست رونمایی شده بود.
تیلرسون در سفر خود به ریاض، علاوه بر این‌که هشدار تهدید‌آمیزش را خطاب به شرکت‌های اروپایی و سایر شرکت‌های دنیا ارسال کرد، سعی نمود تا با کمک به بهبود روابط عربستان سعودی و عراق، بغداد را از تهران دور سازد تا پروژه ضدایرانی دولت ترامپ برای ایجاد اتحادی علیه ایران در خاور میانه، در ابعاد وسیع‌تری دنبال شود. سفر چند ماه گذشته ترامپ به خاور میانه نه تنها دستاوردی نداشت بلکه به بحران محاصره قطر توسط چهار کشور عربی (عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و بحرین) منجر شد که در نتیجه آن، شکاف بزرگی در شورای همکاری خلیج فارس ایجاد شد و روابط ایران و قطر نیز گسترش یافت. باید دید این بار سفر تیلرسون به ریاض چه نتیجه‌ای دربر خواهد داشت؟!
اما تیلرسون تنها مقام بلندپایه دولت آمریکا نیست که این هفته به خاور میانه سفر می‌کند. تنها چند روزی پس از این که وزارت خزانه‌داری آمریکا، سپاه پاسداران را در لیست تحریم‌های یکجانبه آمریکا قرار داد، استیون منوچین وزیر خزانه‌داری این کشور از روز چهارشنبه هفته جاری به خاور میانه سفر خواهد کرد. وی تحت لوای «برنامه ممانعت از تأمین مالی تروریسم» به عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و اسرائیل خواهد رفت اما یکی از اهداف اصلی سفر وی، همان هدف دولت ترامپ مبنی بر تلاش برای ایجاد جبهه‌ای علیه ایران در خاور میانه خواهد بود. وزارت خزانه‌داری آمریکا، همزمان با سخنرانی ضدبرجامی ترامپ در 21 مهرماه، سه شرکتی ایرانی و یک شرکت چینی را به واسطه چیزی که ارتباط با سپاه پاسداران خوانده می‌شد، تحریم کرد و به نظر می‌رسد سفر منوچین به خاور میانه، در راستای پیگیری «نظام جدید تحریمی» آمریکا انجام شود.
بررسی اظهارات مقامات دولت ترامپ توسط خبرنگار مردم‌سالاری آنلاین نشان می‌دهد که آن‌ها به دنبال ایجاد «یک ساختار جدید تحریمی» علیه ایران هستند. دولت آمریکا اهداف متفاوتی را از این «ساختار جدید تحریمی» دنبال می‌کند. در میان دو هدف عمده توسط آمریکایی‌ها طرح شده است. آن‌ها اولاً به دنبال این هستند که فضای همکاری با ایران را برای شرکت‌های خارجی به فضایی پُرریسک و مخاطره‌آمیز تبدیل کنند. سپاه و موسسات مرتبط با آن نقش مهمی در اقتصاد ایران دارند و به عنوان مثال، شرکت‌های زیرمجموعه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا در بسیاری از مگاپروژه‌های اقتصاد ایران حضور دارند. دولت آمریکا می‌خواهد با حاکم کردن رویه «مشتری‌ات را بشناس» کاری کند که شرکت‌های خارجی در دالان تنگی و درازِ شناختِ دقیق مشتریان ایرانی خود بیافتند و قبل از هرچیز اطمینان حاصل کنند که شریک ایرانی‌شان ارتباطی به شرکت‌های زیرمجموعه سپاه پاسداران ندارد. از نظر آن‌ها، حاکم شدن این رویه چنان فضای همکاری شرکت‌های خارجی، خصوصاً شرکت‌های اروپایی، را با ایران دشوار و پیچیده می‌کند که بنا به برآورد دولت آمریکا، بسیاری از این شرکت‌ها قید حضور در بازار ایران را خواهند زد و بدین ترتیب برنامه‌های جذب سرمایه ایران ناکام خواهد ماند. پس هدف اولیه «نظام جدید تحریمی آمریکا»، ممانعت از سرمایه‌گذاری در ایران به بهانه ممانعت از همکاری تجاری با سپاه است.
هدف دیگر دولت آمریکا، ایجاد شکاف داخلی در ایران است. آمریکایی‌ها می‌خواهند با تحریم سپاه، این ذهنیت را در بخشی از مردم و حتی بخشی از حاکمیت در ایران به وجود آورند که دلیل مشکلات اقتصادی و جذب نشدن سرمایه در ایران، فعالیت‌های سپاه است. البته این هدف خیلی زود توسط مقامات مختلف کشور شناسایی شد و دستگاه دیپلماسی و فرماندهان سپاه با نشان دادن وحدت خود، در همان گام نخست این توطئه را نقش بر آب کردند. احتمالاً در آینده نیز این روند اتحاد بین نهادهای مختلف ادامه یابد تا راهبرد جدید ضدایرانی واشنگتن با شکست مواجه شود.
مقابله با هدف نخست آمریکا که نه ساختار داخلی قدرت در ایران، بلکه شرکت‌های خارجی، خصوصاً شرکت‌های اروپایی، را نشانه گرفته است، دشوارتر از مقابله با هدف دوم آن‌ها است. دیپلماسی فعال اقتصادی با شرکت‌ها و کشورهای خارجی و تلاش برای ایجاد شفافیت هرچه بیشتر در اقتصاد ایران و بازی دادن هرچه بیشتر به بخش خصوصی برای همکاری با شرکت‌های خارجی، از جمله روش‌ها و ابزارهایی است که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد تا «ساختار جدید تحریمی» آمریکا، از همان ابتدا بی‌آن‌که دستاورد ملموسی برای دولت ترامپ داشته باشد، با شکست مواجه شود.