چه کسی تاوان تخلفات خودروسازان داخلی را می دهد؟

تخلفات خودروسازان همچنان ادامه دارد و کسی پاسخگوی زیانهای وارده به مردم نیست

چند سالی است که خودروسازان ایرانی در مسیر تولید هر آن طوری که می خواهند اسب خواسته های خود را می تازانند چراکه بازار در انحصار آنها است و تجربه نشان داده است این انحصار طلبی آنها به قدری قدرت گرفته است که حتی دولت و مجریان قانون هم جلودار آنها نیست.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر تداوم تخلفات بسیاری که در این چندین سال از خودروسازان داخلی سر زده است شاهدی بر این مدعا است. تخلفاتی که تاوان آن را مردم یا با جیبشان باید پرداخت کنند یا با جانشان.
۲۰ میلیارد دلار در جیب خودروسازان
سرپیچی از قانون تولید خودرو با استاندارهای روز دنیا را می توان یکی از مهمترین تخلفات خودروسازان دانست. از آنجایی که وزارت نفت ملزم به تولید سوخت یورو ۴ است، خودروسازان هم ملزم به تولید خودرو یورو ۴ در بازار شده اند اما با گذشت ۱۰ ماه از سال هنوز نه سوخت مورد نیاز کلانشهر با استاندارد یورو ۴ عرضه می شود و نه تولیدات خودروسازان به استانداردهای لازم رسیده است. وزارت صنایع هنوز نتوانسته برابر قانون اقدام و دو شرکت بزرگ خودروسازی داخلی مانند ایران خودرو و سایپا را نیز ملزم به رعایت استانداردهای لازم در تولید خودرو باکیفیت کند. هرچند مسئولان می گویند که برای تولید سوخت باکیفیت در تهران در طول چند سال اخیر سرمایه گذاری شده و اکنون سوخت یورو۴ در کشور تولید می شود اما مساله این است که خودروهای تولید داخل ما هنوز به استاندارد یورو۴ نیز نرسیده اند و نمی توان از این سوخت استفاده کرد. با این حال مسئولان می گویند که دولت ۱۶ میلیارد دلار برای تهیه سوخت با کیفیت هزینه کرده است و برای تولید خودرو با کیفیت نیز تا کنون ۲۰ میلیارد دلار هزینه شده است اما همچنان شاهد تولید خودرو باکیفیت در کشور نیستیم. پس سوال اینجاست که این سرمایه گذاری ها در چه زمینه ای هزینه شده است که هنوز خودور باکیفیتی را شاهد نیستیم؟ 
آلایندگی بالای خودروهای داخلی
طبق قوانین، خودروسازان موظف به تامین مبدل کاتالیستی برای خودروها شده اند؛ مبدلی که میزان آلایندگی خودروهای داخلی را کاهش می دهد. با توجه به اینکه بالغ بر ۸۰ درصد آلودگی فعلی هوای تهران که ناشی از منابع متحرک است را خودروهای ماقبل ۸۲ تولید می کنند، ضرورت نصب کاتالیست و بزرگی این تخلف هر چه بیشتر آشکار می شود. در پایتخت حدود ۳.۵ میلیون خودرو در حال تردد هستند که حدود دو میلیون از آنها دارای مبدل کاتالیستی مناسب نیستند. در عین حال با توجه به اینکه این خودروها ۸ برابر خودروهایی که دارای مبدل کاتالیستی هستند تولید آلودگی می کنند در واقع می توان گفت که این تعداد به اندازه تردد ۱۶ میلیون خودرو، تنها در شهر تهران تولید آلودگی می کنند. قطعه کاتالیست باید پس از ۸۰ هزار کیلومتر پیمایش تعویض شود. متاسفانه این قطعه در بازار و نمایندگی های پس از فروش وجود ندارد و اگر هم هست دارندگان خودرو به دلیل هزینه بالای تعویض اقدام به تعویض قطعه نمی کنند. درباره اهمیت نصب این قطعه باید گفت که میزان آلایندگی یک خودرو که مبدل کاتالیستی اش خراب شده است یا عمرش به پایان رسیده است ۵ تا ۱۰ برابر خودرو نو و استانداردی است که مبدل دارد. از این رو نصب مبدل کاتالایستی در خودروها ضروری است. تمام خودرو سازان نیز ملزم به تامین قطعه کاتالیست در بازار و خدمات پس از فروش آن هستند. که البته این مورد یعنی تامین کاتالیست از سوی خودرو سازان هنوز محقق نشده است و هم اکنون هیچ کدام از تعمیرگاه های مجاز خودروسازان نسبت به فروش مبدل های کاتالیستی اقدام نمی کنند و این موضوع می تواند سبب سردرگمی و بلاتکلیفی شهروندان شود.
عدم تامین حداقل ایمنی
تاکید مسئولان سازمان استاندارد به استفاده از قطعات بی‌کیفیت که اکثرا از بازار چین تهیه می شوند در تولید خودروهای داخلی و حتی عرضه آن در بسته بندی‌های این شرکت و توزیع در شبکه خدمات پس از فروش هم از جمله تخلفات شرکت‌های خودروساز محسوب می‌شود که این بار جان مردم را نشانه گرفته است. بنابر مصوبات سازمان ملی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، فروش خودروهای تولیدی خودروسازان بدون ایربگ غیر مجاز است از این رو خودروسازان ملزم به نصب کیسه هوا (ایربگ) بر روی خودروها تا پایان شهریور ماه سال جاری بودند که متاسفانه علیرغم گذشت بیش از سه ماه از این مهلت و علی رغم افزایش قیمت از نصب اینگونه تجهیزات اجباری هنوز این مصوبه اجرایی نشده است. مهلت داده شده برای نصب ایربگ تا ابتدای دی ماه سال جاری و برای نصب دو ایربگ از ابتدای سال ۱۳۹۲ تمدید شده است. بدیهی است طبق تجربیات سالیان اخیر و فشارهای خودروسازان و ذی نفعان، اینگونه تمدید ها کماکان ادامه خواهد داشت. خودروسازان در حالی از نصب تجهیزات ایمنی بر خودراهای تولیدیشان امتناع می ورزند که وقوع تصادفات منجر به جرح و فوت و خسارت زیاد توسط خودروهای داخلی آمار باورنکردنی را به خود اختصاص داده است. البته خسارت بالا و تعدد مرگ و میر بالا در تصادف ها تنها بر اثر عدم نصب تجهیزات ایمنی رخ نمی دهد بلکه عدم طراحی مناسب و مطابق با استاندارد سازه خورو که با هدف ارزان سازی صورت می گیرد سبب شده تا مقاوت لازم در برخوردهای متعارف و غیر متعارف وجود نداشته و منجر به جراحات و خسارات غیر قابل جبران گردد.
عدم عرضه خودرو به بازار
بعد از قیمت گذاری مجدد خودرو از سوی سازمان حمایت از تولید کننده و مصرف کننده، عدم عرضه مجدد خودرو توسط خودروسازان داخلی به بازار نیز نمونه ای از تخلف آنها محسوب می شود. این تخلف خودروسازان باعث شده است که قیمت خودرو در ایران دوباره بالا برود. این در حالی است که چندی پیش با نوسانات ارزی، خودروسان از عرضه خودروهای پیش فروش شده با قیمت های مصوبشان خودداری کرد و با بهانه کردن بی‌ثباتی قیمت‌ها در بازار عرضه خودرو را متوقف کردند. در نهایت سازمان حمایت از تولید کننده و مصرف کننده با افزایش قابل توجه قیمت خودروهای داخلی موافقت کرد. اما همچنان ممانعت خودروسازان از عرضه خودرو با وجود دریافت مصوبه جدید قیمتها یکی از تخلفات این شرکت‌ها محسوب می‌شود که ظاهراً در کنار سکوت سازمان‌ حمایت تا هر زمان که خودروساز مایل باشد، قابل تمدید است. وظیفه اصلی سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان که یک نهاد نظارتی است الزام خودروسازان به رعایت استانداردهای روز دنیا و نظارت بر قیمت های مصوب در راستای احترام به حقوق شهروندان است اما انگار این سازمان چشمانش را روی بسیاری از تخلفات خودروسازان بسته است.