کنترل شورش واگنر

گروه بين‌الملل- علي ودايع: ظاهرا اوضاع روسيه آرام‌است و روند کاري کرملينعادي شده‌است. در شرايطي که شورش سرآشپز عليه ارتش کرملين سرخط رسانه‌هايجهان بود ؛ به ناگاه ، رهبر گروه واگنر در 200 کيلومتري مسکو فرمان پايان را صادرکرد.

به نظر مي‌رسد ميانجي گري ناگهاني بلاروس بسرعت به اين بحران پايان داده‌است. در طول شورش 24 ساعته ، نکته مشهود اين بود که نه گروه واگنر و نه ارتش روسيه ياحتي گارد ملي ، هيچ تمايلي به استفاده از خشونت مرسوم روسي نداشتند. شايد همهمي‌دانستند که خيلي زود اوضاع تحت کنترل کرملين درخواهد آمد.

البته برخي هم معتقدند که شورش واگنر ،  آسيب‌پذيري نيروهاي دولتي روسيه راهويدا ساخت. زيرا سربازان گروه واگنر بي هيچ مقاومتي وارد شهر روستوف شدند وسپس توانستند صدها کيلومتر به سوي مسکو پيشروي کنند؛ آنهم در حالي که ارتشروسيه در تقلايي واقعي براي حفظ مسکو به سر مي‌برد. 

رسانه‌هاي غربي و مقامات اوکرايني با ذوق وضعيت شورش را دنبال مي‌کردند. درنهايت ، «ميخائيل پودولياک» مشاور ارشد ولوديمير زلنسکي، رئيس جمهوري اوکرايننوشت: «انتخاب غيرعادي پريگوژين... شما در شرف حذف پوتين (رئيس جمهوريروسيه) بوديد، قدرت مرکزي را به دست گرفتيد، به حومه مسکو رسيديد و ناگهان... عقب نشيني کرديد، اين باعث شگفتي است.»

ديروز (يکشنبه) «ولاديمير پوتين» رئيس جمهوري روسيه طي مصاحبه‌اي با «پاولزاروبين» خبرنگار تلويزيون روسيه-1 در پاسخ به سوالي مبني بر اينکه چقدر زمان بهپيشرفت عمليات ويژه نظامي اختصاص مي‌دهد، گفت: «البته که اين کار اولويت اولمن است. من روز را با اين کار شروع و تمام مي‌کنم.»

پوتين همچنين گفت که با شرکت‌هاي نظامي-صنعتي دائما در تماس است تا متوجهشود چه چيز ديگري براي اين عمليات نياز است و چگونه مي‌توان تلاش‌ها را در اينراستا افزايش داد.

بحث درباره سرنوشت پريگوژين

سي‌ان‌ان مي‌گويد؛ هنوز معلوم نيست نقش « يوگني پريگوژين» در آينده گروه واگنرچه خواهد بود و آيا جنگجويان او به ارتش روسيه ملحق مي‌شوند يا خير. ديميتريپسکوف گفته که از رئيس گروه واگنر رفع اتهام شده و او به بلاروس خواهد رفت. همچنين جنگجويان واگنر که در بدو امر از نبرد با سربازان ارتش سرباز زدند، جذبوزارت دفاع مي‌شوند.

رهبر گروه شبه نظامي واگنر نيز از ارائه جزيياتي درباره توافق خود براي توقفپيشروي در روسيه خودداري کرده است. برخي معتقدند که پوتين خيانت سرآشپز سابقخود را نخواهد بخشيد البته رهبر واگنر هرگز عليه شخص پوتين به شکل مستقيم همموضع‌گيري نکرد.

چند منبع مطلع به رويکرد دولت آمريکا به سي.ان.ان گفتند، همچنان که شورش درروسيه در حال بروز پيدا کردن بود، مقام‌هاي آمريکايي و غربي در مداخله در اينموضوع جانب احتياط را به سبب احتمال بهره برداري پوتين از هر نوع مداخله غرب درروند تشديد بحران در پيش گرفتند.

بنا به روايت مقامات اطلاعاتي آمريکايي ، روسيه از زمان شروع شورش پريگوژينهيچ تغييري در آرايش قواي هسته‌اي خود اعمال نکرده است. در همين رابطه ،سخنگوي وزارت امور خارجه آمريکا گفت: «هيچ تغييري در وضعيت نيروهاي هسته‌ايروسيه نديده‌ايم.» او افزود: «آمريکا هيچ دليلي براي تطبيق وضعيت نيروهاي متعارفيا هسته‌اي خود ندارد. ما کانال‌هاي ارتباطي پرسابقه و جاافتاده‌اي براي ارتباط باروسيه در مورد مسائل هسته‌اي داريم.»

پوتين در طول جنگ اوکراين بارها قدرت‌نمايي هسته‌اي داشته است. رهبر روسيه دراوايل ماه جاري ميلادي گفت، اولين سلاح‌هاي هسته‌اي تاکتيکي روسيه که جهت انبارسازي در بلاروس در نظر گرفته شده بودند وارد اين کشور شده‌اند. جو بايدن، رئيسجمهور آمريکا اين اقدام را «کاملا غير مسئولانه» خواند.

پشيماني از تلاش جاه‌طلبانه

«موسسه مطالعات جنگ» (Institute for the Study of War) معتقد است کهشکل‌گيري آشکار شورش مسلحانه پريگوژين اوج کارزار او براي تداوم کنترل برنيروهاي نظامي و ابزار حفظ جايگاهش در روسيه است؛ او اين شورش را به عنوانتلاشي براي بقاي وجودي خود انجام داده است.

جالب اينجاست که بنياد کارنگي هفته گذشته با نگاهي مشابه احتمال وقوع يکشورش را پيش‌بيني کرده‌بود. به نظر اين انيشکده آمريکايي ، هيچ فردي در روسيههمچون پريگوژين  با ماهيت بازي سياست در روسيه امروزي آشنا نيست. 

اين تاجر تک‌رو «عمليات ويژه» روسيه عليه اوکراين را در ادبيات خود يک جنگهمه‌جانبه دانست و از آن به عنوان پايه اصلي هويت خود و راهي براي همسويي بامردم عادي روس به جاي نزديکي به تشکيلات رسمي همچون وزارت دفاع برگزيد.

طبق تحليل کارنگي، در واقعيت، پريگوژين از مدتي قبل مخالفت با وزارت دفاع راعلني کرد. پس از اعلاميه اخير وزارت دفاع مبني بر اينکه همه داوطلبان جداشده، بايدخود را به وزارتخانه معرفي کنند، پريگوژين به سرعت واکنش نشان داد و اعلام کرد کهجنگاوران وي چنين کاري را انجام نخواهند داد، زيرا اين کار فقط به کارايي شرکتنظامي خصوصي او آسيب مي‌زند. 

در منطق پريگوژين، اين سياستمداران کرملين و فرماندهان ارتش بودند که «عملياتويژه» را شروع کردند، اما ثابت کردند که نمي‌توانند کاري را که آغاز کرده‌اند به پايانبرسانند. اکنون، فرمانده گروه واگنر خود را نماينده مردم و فردي معرفي مي‌کند کهمي‌تواند پيروزي و پايان دادن به خصومت‌ها را تضمين کند.

مشکل بزرگ پريگوژين اين بود که «ولاديميرپوتين» قدرت بلامنازع جمهوري فدراتيوروسيه است. مساله بعدي اين است که علي رغم ژست‌هاي پوپوليستي و عوامانه اخيرفرمانده گروه واگنر ، او يک اوليگارش است که هرچه‌دارد ؛ از روابط با پوتين و کرملين بهدست آورده‌است. 

مساله بنادين اين است که يک محکوم سابق با سرتراشيده و چهره خشن ، اصلا فردمطلوبي براي رهبري و بسيج عمومي جامعه روسيه نيست. وراي اين حرف‌ها ارتشواگنر در عمل نمي‌خواست و نمي‌توانست عليه کرملين دست به اسلحه ببرد. البته آنهاآماده برخورد با ارتش روسيه شده‌بودند.

شايد بتوان گفت، زماني که کاروان واگنر به 200 کيلومتري مسکو رسيد؛ پريگوژينتازه متوجه شد که چه لقمه خطرناکي را دست گرفته است. پوتين هم که فرمان نانوشتهصبر را در لحظات سخت «خيانت» صادر کرد ، منتظر بود تا پريگوژين پشيمان بشود.

«تيورون بلمن» مدير سياسي وزارت خارجه آلمان و «زيمته مولر»، يکي از مقام‌هايامور دفاعي پارلمان اين گمانه‌زني را مطرح کردند که احتمالا يوگني پريگوژين، رئيسگروه واگنر به اين دليل از ادامه حرکت نيروهايش به سمت مسکو پشيمان شد که ازجانب نيروهاي دولتي روسي حمايت نشد.

هرچه بود و نبود ، پريگوژين به بلا روس رفت. فرماندهان ارشد واگنر هم بانيروهايشان به خط مقدم جنگ با اوکراين رفتند. کي‌يف که اميدوار به شکل‌گيريشکاف در جبهه باخموت بود تا ناکامي حملات بهاره را جبران کند حالا بايد نگرانتغيير آرايش نظامي روسيه باشد.

پوتين يک تزار غير قابل پيش بيني است. او حالا چيدمان ارتش و گروه واگنر را تغييرخواهد داد و احتمالا تهاجم جديدي براي جبران شنبه تلخ ترتيب خواهد داد.