ظريف دو سال پيش پاسخ داده بود

گروه سياسي-سيد مجيد حسيني:سخنان جديد سعيد جليلي درباره برجام،آن هم در شرايطي که تيم مذاکره کننده در دولت جديد،پس از نزديک به هجده ماه هيچگونه دستاوردي در لغو تحريم نداشته،حاشيه ساز شده است.گويي شاهد دور تازه اي از فرافکني منتقدان برجام براي پنهان کردن ناکامي آنها در احياي برجام و لغو تحريم هستيم.
به گزارش مردم سالاری آنلاین،سعيد جليلي، نماينده رهبري در شوراي عالي امنيت ملي و رئيس اسبق تيم مذاکره‌کننده هسته‌اي در تازه ترين سخنراني خود در دانشگاه يزد گفته: در دوراني که بنده به اين مذاکرات اعزام مي‌شدم، بارها گفتم که نتيجه چنداني از اين مذاکرات حاصل نمي‌شود؛ توافقي که حاصل شد، ايرادهاي بسيار فراواني داشت، نظير بند 37 برجام که باورنکردني است. جليلي ادامه داد: آژانس هسته‌اي پس از برجام و توقف بسياري از فعاليت‌ها 15 بار اعلام کرد که ايران به وظايف خود عمل کرده است، اما طرف امريکايي از اين توافق خارج شد و هيچ چيزي حاصل نشد.
وي افزود: پس از برجام و پيش از خروج آمريکا هم سرمايه زيادي جذب نشد، بر اين اساس بود که رهبري در ابتداي دولت فرمودند برنامه ريزي خود را متوقف بر مذاکرات برجام نکنند. مذاکره‌کننده ارشد ايران در دولت احمدي نژادهمچنين گفته: ما اصلا ذيل فصل هفت نبوديم که بخواهيم با برجام از آن بيرون بياييم. دستاورد موهوم ساختند. مي‌گفتند کشور را از جنگ نجات داديم؛ کجا داشت جنگ مي‌شد؟ پس از برجام، کجا سرمايه گذاري خارجي جذب شد؟ برجام خسارت محض بود. 
اين نخستين بار نيست که سعيد جليلي درباره بي نتيجه بودن برجام سخن مي‌گويد. اين درحاليست که طبق آمار مستند، پس از برجام، مسير جدب سرمايه گذاري خارجي در حال هموار شدن بود و حتي با افزايش صادرات نفت، رشد اقتصادي کشور از مرز 8 درصد فراتر رفته بود. اما به دليل روي کار آمدن دونالد تترامپ در آمريکا و خروج اين کشور از برجام، دستاوردهاي برجام پايدار نبود. با اين حال، بخش ديگري از سخنان جليلي هم مورد توجه قرار گرفته است؛ آنجا که به صراحت مي‌گويد ايران ذيل فصل هفت نبود که با برجام از آن بيرون بيايد. فصل هفتم منشور ملل متحد اختيارات شوراي امنيت سازمان ملل را براي حفظ صلح بيان مي‌کند؛ و به اين شورا اجازه مي‌دهد تا «وجود هرگونه تهديدي براي صلح، نقض صلح يا اقدام تجاوزگرانه» را تعيين کند و اقدامات نظامي و غيرنظامي را براي «برقراري صلح و امنيت بين‌المللي» انجام دهد. محمدجواد ظريف وزير امور خارجه پيشين ايران و مسئول تيم مذاکره کننده اي که مذاکراتش منجر به تحقق برجام و خروج ايران از فصل هفت شد دو سال پيش، به اين سخنان جليلي پاسخ داده بود؛ پاسخي که طي دو روز گذشته دوباره مورد توجه قرار گرفته است. 
ظريف گفته بود: «اين اظهارات، از دروغ هم بدتر است، فاجعه است. مي‌دانيد منظورشان چيست؟ منظورشان اين است که ما تحت ماده 42 فصل 7 نيستيم؛ دوستان ما حالي شان نيست که فصل 7 بين الملل از ماده 39 تا 51 در آن قرار دارد. اگر تمام قطعنامه هاي فصل 7 را بخوانيد آخرين جمله اش نوشته که در مواد 40، 41 و 42 ACting است. سه مرحله است. قطعنامه 1969، 1666 تحت ماده 40 قرار دارد يعني اقدامات موقتي، 39 هم در فصل 7 قرار دارد يعني فقط تهديد صلح امنيت تصور کردن فصل 7. وقتي گفته مي‌شود 40 يعني شما تهديد صلح امنيت محرز است حالا شوراي امنيت در برخورد با تهديد صلح و امنيت مي‌گويد شما اين اقدامات موقتي را بدون تاثير انجام داده‌ايد مي‌رسد به ماده 41 شروع مي‌کند به ضمانت اجرايي. در ماده 42.»
البته اين سخنان ظريف قبلا هم اعلام شده بود. روز 23 شهريور 1394، دهمين جلسه کميسيون برجام در مجلس برگزار شد و ظريف در آن جلسه گفت که ما کاملاً‌ از ذيل فصل هفتم خارج شده‌ايم. ظريف روز 23 تيرماه 1400 نيز در ششمين سالگرد برجام در توييتي نوشت: شش سال پيش در چنين روزي برجام مسئله فصل هفتم (منشور) شوراي امنيت سازمان ملل را بدون توسل به جنگ حل کرد.  همه اين موضع گيري ها نشان مي‌دهد که ايران تحت فصل هفتم منشور شوراي سازمان ملل بوده است. نکته مهمتر اين که در طول دوره‌هاي گذشته چندين کشورذيل ماده 7 ‏اين منشور قرار ‏گرفته اند. کره شمالي 1955، ليبي 1973، آنگولا 1991، يوگوسلاوي 1992، ‏سومالي 1993، ‎رواندا 1994، ‏افغانستان، ‎تيمورشرقي، کنگو، سيرالئون 1999، عراق در سالهاي 1990، ‎‏1995 و ‏‏2002، هائيتي 2004 و‏‎ ‎ايران ‏‏2006 مشمول فصل هفتم منشور سازمان ملل‏‎ ‎شد ه اند. در همه اين ‏موارد مداخله نظامي صورت ‏گرفت و پيامد اين مداخله نظامي اين بود که اين کشورها صدمات و‏‎ ‎‎لطمات زيادي را متحمل ‏شدند. به عنوان مثال، در همين راستا مي‌توان به دخالت و اقدام نظامي سازمان ملل ‏متحد در‏‎ ‎کره‎ ‎در سال ‏‏1950 در طي‏‎ ‎جنگ کره‎‎، استفاده از نيروهاي چند مليتي در عراق و‏‎ ‎کويت‎ ‎در ‏سال 1991، اقدام ‏نيروهاي بين‌المللي عليه القاعده در افغانستان در سال‏‎ ‎‏2001‏‎ ‎و اقدام نيروهاي ‏بين‌المللي در ليبي در ‏سال 2011 اشاره کرد.  ‏ تنها موردي که راهکار معضل ايجاد شده را با صلح و‏‎ ‎گفت و گو پيدا کرد و مناقشه مذکور را به ‏‏پايان برد، ايران است که با تحقق برجام، ايران را از ذيل فصل هفتم منشور ملل متحد خارج کرد. 
به نظر مي‌رسد سخنان سعيد جليلي از اين منظر قابل ارزيابي است که دوباره خطر قرار گرفتن ايران ذيل فصل هفتم افزايش يافته است . مهدي مطهرنيا کارشناس مسائل بين الملل آذرماه امسال گفته بودغرب در حال زمينه‌سازي براي قرار دادن ايران ذيل فصل 7 منشور سازمان ملل است: «قطعنامه حقوق بشري که در چارچوب تغيير و تحولات دهه هاي اخير در تبديل کميسيون حقوق بشر سازمان ملل به شوراي حقوق بشر سازمان ملل به عنوان يکي از ارکان اساسي اين سازمان مورد توجه قرار گرفت، موجب شده تا سطح مصوبات اين شورا اگر چه ضمانت اجراي قدرتمندانه اي را از منظر ارايه شکلي و حقوقي به خود اختصاص نمي‌دهد اما در محتواسازي براي حرکت رکن اصلي سازمان ملل متحد در جهت برخورد با کشورهاي هدف را مورد توجه قرار دهد. به هر تقدير در منشور سازمان ملل متحد و در فصل هفتم و بر اساس قوانين مندرج در آن نقض يا تهديد امنيت بين المللي، صلح جهاني و حقوق بشر، سه رکن از ارکان اساسي تحرکات جامعه جهاني عليه کشورهايي است که اين تهديدات را متوجه جامعه بشري مي‌کنند.» در مجموع، به نظر مي‌رسد نزديکان دولت رئيسي که چه در دوره قبل از دولت روحاني و چه در يک سال و نيم اخير نتوانستند موفقيتي در لغو تحريم و احياي برجام داشته باشند و حتي از بردن نام برجام هم پرهيز مي‌کنند، حالا براي پوشاندن ناکامي خود، مسير ديگري را در پيش گرفته اند؛ مسيري که البته نتيجه اي براي مردم ندارد. رضا نصري حقوقدان بين‌المللي نيز با انتشار توئيتي به ادعاي سعيد جليلي در خصوص قرار نگرفتن ايران ذيل هفت منشور ملل متحد واکنش نشان داد و نوشت: در مقدمه همه قطعنامه‌هاي شوراي امنيت عليه ايران از سال 2006 تا 2010 با جوهر سياه روي کاغذ سفيد نوشته «تحت فصل هفتم» اقدام مي‌شود. ماده 41 هم ماده‌اي از همين فصل است! شگفت‌انگيز است موضوعي به اين بداهت، به اين وضوح و به اين آشکاري سال‌هاست در ايران محل انکار و مناقشه است‌.