گروهسیاسی- هدیه گلمحمدی: مذاکرات احیای برجام که ظرف یکسال گذشته همواره دچار قرائتهای مثبت و منفی بودهاست ؛ این روزها شاهد خوانشها و خواهشهای مثبت از طرف اروپا و آمریکاست. بنا به گزارش وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا ، «ودانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری در پاسخ به این که چه توضیحی میتواند درباره وضع فعلی احیای توافق هستهای ارائه دهد و آیا میتوان انتظار پاسخی سریع به پیشنهاد اتحادیه اروپا برای احیای توافق را داشت یا نه، گفت: «ما و اروپاییها به وضوح نشان دادهایم که آماده نهایی و اجرایی کردن فوری توافق مذاکره شده در وین برای بازگشتی دوجانبه به اجرای کامل برجام هستیم، اما برای این که این اتفاق بیفتد، ایران باید تصمیم بگیرد که خواستههای اضافی فرابرجامی را کنار بگذارد. به اتفاق متحدان و شرکایمان در حال آماده شدن برای هر دو سناریو هستیم، هم سناریویی که بازگشت دوجانبه به برجام در آن وجود دارد و هم سناریویی که در آن از بازگشت دوجانبه به برجام خبری نیست. رییس جمهور و وزیر امور خارجه فقط توافقی را انجام میدهند که ما تعیین کنیم در راستای منافع ملی آمریکا هست یا نه.»
به گزارش
مردم سالاری آنلاین ،از سوی دیگر، یک دیپلمات ایرانی مطلع از روند مذاکرات در گفتوگو با ایرنا گفت: پیشنهادهای اروپا در صورتی قابل قبول است که در موضوعات مختلف از جمله ادعاهای سیاسی مرتبط با مسایل پادمانی، تحریمها و تضمین، برای ایران اطمینان ایجاد کند این دیپلمات ایرانی گفت:جمهوری اسلامی ایران در حال بررسی پیشنهادهای دریافتی است تا نسبت به تامین خواستههای خود اطمینان حاصل کند. وی ادامه داد: ایران باید بررسی کند که آیا این پیشنهادها تضمین کننده خواستههای ایران در حوزههای مختلف از جمله ادعاهای سیاسی مرتبط با مسائل پادمانی، تحریم و تضمین برای پایداری توافق هست و آیا میتواند در این موضوعات اطمینان آور باشد یا خیر.
خبر اولیانوف از توافق نسبی
«میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در سازمانهای بین المللی وین دریک نشست خبری گفت متن سند احیای برجام تقریبا به طور کامل مورد توافق قرار گرفته ومیتوان گفت که تقریبا به طور کامل مورد توافق قرار گرفته است. وی افزود: ایران تنها در مورد چند کلمه از متن، سؤالاتی را مطرح کرده و در مورد بقیه متنمیتوان گفت توافق صورت گرفته است. وی در عین حال تاکید کرد که همین چند کلمهمیتواند به مانعی برای توافق بدل شود، همانگونه که پیش از این هم در جریان مذاکرات وین رخ داده بود.
اولیانوف اضافه کرد: امیدوارم این اتفاق نیفتد، متن بد نیست و یک سازش بسیار معقول است. این گزینه ای است که اصولا همه طرفها راضی هستند و در عین حال همه نارضایتی خاصی از برخی مفاد پروژه را تجربهمیکنند. «واسیلی نبنزیا» معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز تشریح کرد که این بدان معناست توافق خوب و مناسب است، همانطور که باید در جریان مذاکرات چند جانبه باشد. نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی نیز در ادامه گفت و گوی خود تشریح کرد که طرفین به پایان مذاکرات رسیده اند؛ یا شکست یا توافق. اولیانوف با بیان اینکه در آینده هیچ مذاکره طولانی مدتی وجود نخواهد داشت، تصریح کرد که ایران ممکن است اصلاحاتی را برای متن نهایی به غرب پیشنهاد کند. نماینده روسیه گفت: این سومین یا چهارمین متن نهایی توافق است که از ماه مارس (اسفند) به این سو به یاد دارم. وضعیت قابل درک نیست و ممکن است هفته آینده، حتی اوایل همین هفته ایده بهتری به ذهن طرفین برسد.
کلید امتیاز جدید اروپا
برای قفل مذاکرات وین
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال در گزارشی اختصاصی مدعی شده است که دیپلماتهای اروپایی برای شکستن بنبست مذاکرات احیای برجام[توافق هستهای]، در آخرین دور گفتگوهای وین، امتیازات جدیدی را به تهران پیشنهاد کردهاند تا طرفین بتوانند با یکدیگر به توافق برسند.
بنا بر این گزارش این امتیاز درباره اختلاف نظر طرفین بر سر مسائل پادمانی ایران با آژانس است که تهران همواره خواستار پایان تحقیقات در این پرونده بوده است. این در حالی است مقامهای آمریکایی و اروپایی گفتهاند که درباره تحقیقات آژانس بینالمللی انرژی اتمی با تهران مذاکره نخواهند کرد چرا که از نظر آنها، این موضوعی غیرمرتبط با برجام است. در عین حال بر اساس پیش نویس توافقی که از سوی اتحادیه اروپا ارائه شده و وال استریت ژورنال میگوید که متن آن را به دست آورده، آمده است: در صورتی که تهران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کند، ایالات متحده و سایر طرفهای مذاکره از شورای حکام خواهند خواست که به تحقیقات خود در این زمینه پایان دهند.
البته وال استریت مدعیست، در این پیشنویس از ایران خواسته شده تا به پرسشهای آژانس «با هدف شفافسازی» پاسخ دهد و به «پرداختن به نگرانیهای آژانس، پیش از اجرایی شدن برجام» موافقت کند. تیم اتحادیه اروپا که ریاست مذاکرات را بر عهده دارد و پیشنویس توافق را تهیه کرده، میگوید که این متن نهایی برای احیای توافق هستهای است و درباره تمام موضوعات قابل مذاکره، گفتگو شده است؛ ادعایی که ایران تاکید کرده آن را نمیپذیرد و تا برآورده شدن خواستههای تهران به رایزنی برای اصلاح پیشنویسهای ارائه شده ادامه خواهد داد.
سخنگوی آژانس بین المللی انرژی اتمی از اظهارنظر در این خصوص خودداری کرده است اما پیشتر، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس تاکید کرده بود که این نهاد تا زمانی که ایران پاسخ ندهد مواد هستهای کشف شده از کجا آمدهاند و اکنون کجا هستند، تحقیقات خود را رها نخواهد کرد.
پس از ارائه پیشنهادهای اروپا، ایالات متحده و همچنین دیپلماتهای اروپایی اعلام کردند که مذاکرات دیگر پایان یافته است. دو منبع نزدیک به منابع غربی به والاستریت ژورنال گفتهاند که اتحادیه اروپا به ایران و همچنین سایر طرفها اعلام کرده که تا ۱۵ اوت به این پیشنهادها پاسخ مثبت یا منفی بدهند. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در این خصوص میگوید: «ما متن نهایی پیشنهادی اتحادیه اروپا را به دقت مطالعه میکنیم و در صورت درخواست پاسخ خود را به آنها خواهیم داد». مقامات ایران روز سه شنبه گفتند که آنها فقط بررسی متن را آغاز کردهاند. در روزهای اخیر ایران تاکید کرده که ممکن است به گفتگوهای بیشتری نیاز باشد.
چند منبع نزدیک به مذاکرات به والاستریت ژورنال گفتهاند که اتحادیه اروپا پیش از اینکه پیشنهاد خود برای گنجاندن مسئله مصالحه در مورد تحقیقات پادمانی را در متن توافق قرار دهد، این مسئله را با آمریکا و همچنین سه طرف اروپایی مطرح و موافقت آنها را جلب کرده است. اختلاف بر سر مسائل پادمانی به یکی از اصلیترین بنبستها میان طرفین بدل شده است. این مسئله که در زمان امضای توافق برجام به شکل کلی پرونده آن بسته شده بود و مختومه شدن آن مورد توافق کشورهای امضا کننده برجام قرار گرفت، بر اساس ادعاهای رژیم صهیونیستی بار دیگر از سوی آژانس به جریان افتاده است؛ موضوعی که ایران بارها تاکید کرده که زیر بار آن نخواهد رفت.
ایران همواره تاکید داشته که هیچ برنامه تسلیحات هستهای را در هیچ زمانی دنبال نکرده و پرونده آن بر اساس سند برجام یکبار برای همیشه بسته شده و نباید بر اساس ادعاهای طرفهای ثالث بار دیگر به جریان بیفتد. غربیها بر اساس ادعاهای رژیم صهیونیستی میگویند موضوعات اعلام نشده از سوی ایران مربوط به فعالیتهایی هستهای است که ایران پیش از سال ۲۰۰۳ میلادی انجام داده است.
منابع نزدیک به مذاکرات، به وال استریت ژورنال گفتهاند که این امتیاز (تعهد به بستن پرونده تحقیقات آژانس در صورت همکاری ایران با این نهاد) به پیشنهاد و ابتکار اتحادیه اروپا ایجاد شده است.