سَم فقط در سفره های ایرانیان!

ماجرای وجود نیترات در برخی میوه های صادراتی ایران، موضوع آلودگی میوه ها را دوباره در صدر توجهات قرار داده است. گویا سم، فقط برای ایرانیان مجاز است و مسئولان کشورهایی که محصولات کشاورزی ایران برای آنها صادر می شود حاضر به پذیرش این محصولات نیستند.
پس از برگشت خوردن محصولات مختلف از جمله فلفل، سیب و هلو از روسیه، در تازه ترین رویداد، محموله کیوی ایران از هند برگشت خورده است. هندوستان وجود ذرات سفید روی پوست کیوی را دلیل برگشت خوردن این محموله اعلام کرده است اما مسئولان در ایران معتقدند باید برگه قرنطینه میوه به ایران ارسال شود تا دلیل اصلی روشن گردد. چراکه هنوز معلوم نیست این محموله کیوی از کدام استان یا منطقه به هندوستان صادر شده بود. البته قطب اصلی تولید کیوی در ایران مازندران است و ۵۰ درصد کیوی مازندران پارسال به هندوستان صادر شده بود و امسال نیز این کشور یکی از مقاصد مهم کیوی های صادراتی است.
صدرالدین نیاورانی نایب رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: سازمان حفظ نباتات و قرنطینه هندوستان به علت وجود ذرات سفید روی پوست کیوی که اصطلاحا سفیدک می‌گویند، کیوی ایران را تایید نکرد. به گفته او، قارچ‌های ریز روی پوست میوه حتی به صورت شپشک وجود دارد که با سم پاشی به موقع در زمان کاشت و داشت از بین می‌رود. وی گفت: با توجه به آنکه موضوع عدم تایید ورود کیوی ایران به هندوستان به تازگی مطرح شده، آمار دقیقی از میزان تناژ محصول عودت داده شده نداریم. جالبتر این که به گفته وی، از سال گذشته سازمان حفظ نباتات هندوستان این موضوع را مطرح کرد که متاسفانه وزارت جهاد اقدامی در این باره انجام نداده است.
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی هم در گفتگو با فارس گفته:‌ یکی از اعضای انجمن تولید کنندگان کیوی در گیلان اعلام کرده که در دو سه ساله گذشته عده‌ای از باغداران از هورمونهایی به نام «داوینچی» که از ترکیه به طور قاچاق  وارد شده استفاده کردند که این هورمون باعث درشت شدن کیوی شده و دوام ماندگاری کیوی در سردخانه را کاهش داده و احتمال دارد باقیمانده آن در کیوی مشکلی ایجاد کند که باید مورد توجه جدی سازمان غذا و دارو و استاندارد ایران قرار گیرد.
نورانی در پاسخ به اینکه چه سازمانی مسئول نظارت بر سلامت محصولات صادراتی است، گفت: سازمان حفظ نباتات درباره بیماری و آفت محصولات اعلام نظر می‌کند و گواهی صادر می‌کند و سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد ایران سلامت و آنالیز را مورد بررسی می دهد که در صورت سلامت آن گواهی عدم باقیمانده سموم صادر می کند و تا به امروز کشور هند این گواهی را از صادرکنندگان ایران درخواست نکرده و به یک باره اطلاعیه صادر کرده و کیوی ایران را برگشت داده است.
رحمان زاغی مدیر حفظ نباتات استان مازندران نیز در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان گفته: "وجود ذرات سفید روی پوست کیوی به دلیل آفت سپردار سفید توت است که در محصولات دیگری مانند گردو، هلو، شلیل و کیوی روی دم میوه می‌نشیند و وجود آن روی میوه سبب می‌شود گواهی قرنطینه برای آن محصول صادر نشود. کیوی‌های شمال سالیان سال است که به بسیاری از کشور‌ها صادر می‌شود و تاکنون موردی از برگشت خوردن کیوی گزارش نشده است."
همچنین محمد رضا شعبانی رئیس اتحادیه باغداران مازندران گفته: "به نظر می‌رسد این محموله ماه گذشته از بندرعباس به هندوستان صادر شده است اما استانی که گواهی قرنطینه را صادر کرده است هنوز مشخص نیست. کیوی های ایران سالم و اکنون در حال ارسال به  بسیاری از کشورها از جمله کشور‌های اروپایی است."
عبدالله مهاجر رئیس اتاق صنعت، معدن و تجارت مازندران نیز گفت: " کیوی مازندران همه شرایط استانداردهای بهداشتی را دارد و اکنون به کشور‌های روسیه، ازبکستان، کشورهای حوزه خلیج فارس و ایتالیا نیز صادر می‌شود."
این البته نخستین بار نیست که برای محصولات کشاورزی صادراتی ایران چنین مشکلی رخ می دهد. روسیه نیز هفته گذشته به علت وجود باقی مانده سموم در برخی محصولات کشاورزی از جمله فلفل دلمه‌ای، این محصولات را برگشت زده است. مسعود بصیری، سرپرست دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی گفته که سازمان غذا و دارو موظف به نظارت بر این موضوع است که تاکنون اقدامی در این زمینه انجام نداده است.
 
نامه ای که جدی گرفته نشد
چهارم آذر ماه ١۴٠٠ معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی مکاتبه‌ای با رئیس سازمان غذا و دارو انجام داده و نوشته بود: با صادرات سالیانه حدود ٧٠٠ هزار تن انواع محصولات کشاورزی به فدراسیون روسیه، این کشور یکی از بازارهای مهم صادراتی بخش کشاورزی بوده و شایسته است از ظرفیت کشور، جمهوری اسلامی ایران حداکثر استفاده را نماید و پیش بینی می‌گردد سقف صادرات به این کشور تا پایان سال‌جاری به حدود ١.۵ میلیون تن افزایش یابد.
 اما متأسفانه حسب گزارشات میدانی و سایر منابع اطلاعاتی واصله از جمله تجار کشور روسیه در پی اعمال تغییرات در قانون استفاده ایمن از آفت کش‌های گیاهی و مواد شیمیایی، علاوه بر اعمال ضوابط قرنطینه گیاهی، خواستار بررسی محصولات وارداتی به این کشور شامل انواع سبزی و میوه از نظر میزان بقایای سموم، نیترات و فلزات سنگین شده و همچنین تاکید نموده از واردات محصولاتی که میزان بقایای مواد ذکر شده در آنها بیش از حد تعیین شده باشد، جلوگیری خواهد نمود.
نکته جالب در مورد این نامه این است که در آن ذکر شده "در ماه گذشته گزارشاتی مبنی بر مرجوع نمودن مقادیر قابل توجهی از محصولات کشاورزی شامل فلفل، سیب درختی، خیار، هلو …صادراتی ایران به کشور روسیه به این معاونت واصل شده است."  اما آنگونه که مشخص است سازمان غذا و دارو چندان توجهی به این موضوع نداشته است.
 
سم در سفره های ایرانیان
برگشت خوردن محصولات کشاورزی تولید ایران از کشورهای مختلف از جمله روسیه و هند و موارد مشابه که پیش از این رخ داده نشان می دهد حد مجاز سم و نیترات در کودهای شیمیایی مصرفی در کشور رعایت نمی شود.
نیترات ها ترکیبات شیمیایی متشکل از نیتروژن و اکسیژن هستند و بطور طبیعی در خاک و آب آشامیدنی یافت می‌شوند. به علاوه در کودهای شیمیایی و مواد نگهدارنده در محصولات گوشتی فرآوری شده هم وجود دارند. امروزه مصرف بی رویه کودهای شیمیایی ازته توسط کشاورزان، باعث آلوده شدن محصولات کشاورزی و آبهای زیر زمینی و آشامیدنی به نیترات می‌شود.
طبق بیانیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) مصرف روزانه قابل قبول و بی خطر نیترات، 3.7-0 میلی گرم در کیلوگرم وزن بدن برای افراد بالغ می باشد. نیترات وارد شده به بدن انسان طی فرآیندهایی به نیتریت تبدیل شده که با آمین ها ترکیب و باعث تشکیل نیتروز آمین می شود که ماده سرطان زاست. طبق تحقیقات، نیترات باعث بروز آلزایمر هم می شود. آیا مسئولان در مورد دلایل استفاده بیش از حد مجاز از سم و نیترات در محصولات کشاورزی، توضیحی دارند؟
خاطره میرزا