شهر در امن و امان است اما یکباره مردمی که در پمپ بنزین ها هستند می فهمند که کارت های سوخت از کار افتاده و امکان استفاده از آن وجود ندارد. این اتفاقی است که حوالی ظهر امروز در ایران به وقوع پیوست. اولین واکنش در این نوع مواقع معلوم است: نگران نباشید؛ مشکل فنی است.
سخنگوی وزارت نفت دو ساعت بعد به رسانه ها خبر داد که مشکل فنی در سامانه کارت سوخت اتفاق افتاده و شرکت ملی پخش سامانه هوشمند را از مدار خارج کرده است.
علی فروزنده در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: سوخت گیری در جایگاههای سوخت با مشکلی مواجه نیست و مشکلی برای سوخت گیری وجود ندارد و مردم می توانند با قیمت آزاد سوخت گیری کنند. این اطمینان را به مردم می دهم که هیچ مشکلی برای سهمیه سوخت مردم به وجود نخواهد آمد و کارشناسان در حال بررسی و رفع مشکل هستند و به محض رفع مشکل به مردم اطلاعرسانی می شود.
پس از آن روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران هم اطلاعیهای صادر کرده است. در این اطلاعیه آمده است: به اطلاع هموطنان می رساند به دلیل بروز مشکل فنی در سامانه هوشمند سوخت موقتاً امکان سوختگیری در برخی از جایگاههای عرضه سوخت با اختلال مواجه شده و عرضه سوخت خارج از سیستم سامانه سوخت با نرخ دوم در حال انجام است، لذا تا رفع مشکل فنی از هموطنان عزیز تقاضا داریم صبوری کنند.
علی رغم این اطلاع رسانی و اطمینان دهی، بعضی رسانه ها خبر دادند که مشکل فقط کارت های سوخت نیست و در بیشتر جایگاه ها اصولا امکان بنزین زدن وجود ندارد و جایگاه تعطیل شده است. طبق معمول، شایعه ها هم خیلی زود منتشر شد: قرار است بنزین گران شود و برای همین کارت های سوخت از کار افتاده است. تجربه ناگوار مردم از یکباره گران کردن بنزین توسط دولت های قبلی، این شایعه را باورپذیرتر کرد، ضمن اینکه چند وقتی است حرف و حدیث هایی درباره بنزین 7 هزار تومانی به گوش می رسد.
ایسنا در همان زمان که مسئولان فقط از مشکل فنی می گفتند خبر داد که مردم علت را فهمیده اند. این خبرگزاری نوشت: طبق این گزارش ها مراجعه کنندگان به جایگاه های سوخت با پیام «حمله سایبری 64411» بر روی صفحه دیجیتال پمپ ها مواجه می شوند. خدمات شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران و زیربناهای حیاتی مربوطه صدمه ای ندیده اند. اما ایسنا این خبر را بعد از دقایقی حذف و اعلام کرد انتشار این خبر کار هکرها بوده است!
این خبرگزاری حوالی ساعت 15 نوشت: « به اطلاع مخاطبان محترم میرساند خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) امروز در ساعت ۱۲:۳۸ مورد حمله سایبری قرار گرفت که در جریان این حمله یک خبر با عنوان «قطع ناگهانی بنزین در جایگاههای سوخت تهران و شهرستانها به دلیل حمله سایبری» بر روی سایت ایسنا بارگذاری شده است. مسوولان خبرگزاری به محض اطلاع ضمن حذف خبر مذکور، در حال بررسی ابعاد فنی چگونگی این اتفاق و ایجاد تمهیدات لازم برای جلوگیری از وقوع مجدد این چنین اتفاقاتی هستند.»
با این حال برخی سایت ها خبر دادند که همایون صالحی، رئیس کانون انجمن جایگاهداران سوخت حمله سایبری را تایید کرده است. او گفت که دلیل این مشکل حمله سایبری به سامانه هوشمند سوخت کل کشور بوده و سامانه هوشمند سوخت به صورت کلی قطع شده است. به گفته صالحی این مساله در حال بررسی است و قرار است تا ساعتی دیگر در جلسهای مشکل را بررسی کنیم.
پس از آن خبرگزاری فارس نیز در خبری احتمال حمله سایبری بودن مشکل سامانه کارتهای هوشمند سوخت را مطرح کردکرد و در نهایت صدا و سیما نیز اختلالات در عرضه بنزین را حمله سایبری نامید.
اما حمله سایبری به همین جا ختم نشد. در فضای مجازی تصاویری منتشر شد که نشان می داد علاوه بر صفحه کارت خوان پمپ بنزین ها، تابلوهای اتوبانها در اصفهان هم هک شده و در آن عباراتی مربوط به بنزین نشان داده می شود.
ساعت 15:30 اعلام شد که مردم برای بنزین آزاد زدن پول نقد همراه داشته باشند، زیرا جایگاههایی که به مدار عرضه برگشتهاند تنها به صورت نقدی قادر به فروش بنزین هستند.
مطمئن باشید بنزین گران نمی شود
وزیر کشور بلندپایه ترین مقامی بود که پس از انتشار شایعات درباره «گرانی بنزین» سعی کرد اطمینان بدهد که بنزین گران نمی شود.
وحیدی به صراحت اعلام کرد: هیچ برنامهای برای گرانی بنزین وجود ندارد. مردم هیچ نگرانی نداشته باشند. اختلال در ارائه خدمات در برخی از پمپهای بنزین ناشی از یک اشکال فنی و سامانهای است که به زودی رفع میشود.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس هم با توجه به اتفاق رخ داده در پمپ بنزین ها تاکید کرد: به هیچ عنوان بحث گران کردن حامل های انرژی شامل بنزین و نفت و گاز مطرح نیست. مسائلی که در این خصوص مطرح می شود فقط شایعه است لذا خواهشمندم مردم عزیز به این شایعه ها توجهی نکنند.
یک روز پیش از این اتفاق نیز رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته بود: هرگونه افزایش قیمت حاملهای انرژی در بودجه سال ۱۴۰۱ تکذیب میشود. اما واقعیت این است که عدم اطمینان به مسئولان، گاهی باعث می شود حتی این تاکیدات، نشانه ای برای گرانی بنزین در نظر تفسیر شود!
حمله سایبری تائید می شود
بعد از گذشت چند ساعت حمله سایبری نه تنها تائید می شود بلکه بدیهی در نظر گرفته می شود. هادی بیگی نژاد عضو کمیسیون انرژی مجلس در صفحه شخصی خود در توئیتر، نوشت: « تجربه اختلال در سیستم توزیع سوخت یک بار دیگر اهمیت تقویت پدافند غیرعامل در مقابل حملات سایبری و تهدید زندگی عادی مردم را ثابت کرد. ضمن اینکه چنین شیطنتهایی به مثابه تجاوز به تمامیت ارضی باید با اقدام همتراز پاسخ داده شود.»
کسانی که در صف های بنزین گرفتار شده بودند خیلی کاری به این حرفها نداشتند، آنها از کار و زندگی شان عقب افتاده بودند و از خودشان می پرسیدند چرا این قدر مدیریت در کشور ما فشل است! از سوی دیگر شاید مسئولان هم با این اتفاقات فهمیدند که مدیریت کشور آنقدرها هم ساده نیست.
فخری سادات مسچی