از «بخت آزمایی» صداو سیما تا «شرط بندی» مجازی!

مقابله و مجازات فعالان سایت های شرط بندی در فضای مجازی مدتی است که تشدید شده است و هر روز خبر از دستگیری عده ای از این افراد می شود. طی ماه های اخیر ورود سلبریتی ها و شاخ های مجازی به این سایت ها و ترغیب مردم برای ورود به قماری ویرانگر تشدید شده است و همین موضوع باعث نگرانی های بیشتری شده است.
در مقابل پلیس فتا و قوه قضائیه نیز تمرکز بیشتری بر روی شناسایی و دستگیری عاملان و هدایت کنندگان این سایتها داشته اند و همچنین طرح جرم انگاری قمار آنلاین و سایت های شرط بندی در قالب اصلاح موادی از قانون مجازات اسلامی، در دستور تصویب مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، شاید در وهله اول به نظر آید که این وضعیت به تازگی شکل گرفته و دامنگیر مردم شده است اما فقط با کمی دقت می توان سابقه این نوع فریب مردم را در رسانه ای دید که عنوان «رسانه ملی» را برای خود برگزیده و در آغاز انقلاب عنوان می شد که باید دانشگاهی برای عامه مردم باشد.
یکی – دو سال پیش داستان «ستاره – مربع » های تلویزیون به اندازه ای بالا گرفت که باعث شد علما نسبت به آن هشدار دهند و اگرچه صدا و سیما سعی کرد در مقابل این هشدارها مقاومت کند اما نهایتا ناگزیر شد که ظاهرا این برنامه هایش را متوقف کند. داستان از این قرار بود که در اردیبهشت ماه 1398 فتوایی از آیت‌ا... مکارم شیرازی منتشر شد که در آن با صراحت اعلام شده بود مسابقه تلویزیونی «برنده باش» با اجرای محمدرضا گلزار قمار است و برندگان مسابقه، از نظر شرعی مالک آن چه که برنده می‌شوند نیستند. پیش از آن نیز ماجرای ستاره‌مربع‌ها و قرعه‌کشی‌های آن، «برنده باش» و «پنج ستاره»، مسابقه دید روبیکیو و... نارضایتی زیادی از تلویزیون بین مخاطبان به وجود آورده که باعث شده در فضای مجازی، واژگانی نظیر «کازینو» برای آن به کار برده شود، اما با فتوای صریح آیت الله مکارم به نظر می رسید صدا و سیما باید تصمیم جدی تری بگیرد. با این حال گویا قدرت حامیان این نوع برنامه ها زیاد بود و مزه درآمد آن نمی گذاشت به این نوع هشدارها وقعی نهاده شود. جالب این بود که تلاش شد  برنامه غیر شرعی «برنده باش» را با تقلب در نظرسنجی های صدا و سیما به عنوان پرطرفدارترین برنامه نشان دهند که با افاشی این تقلب، نقطه سیاه دیگری بر کارنامه این رسانه قرار گرفت!
صدا و سیما بعد از آن اول سعی کرد بگوید که سوالی که باعث شکل گیری فتوای بالا شده دقیق نبوده است اما این توجیه فایده نداشت، سپس سعی شد با تغییر تهیه کننده برنامه، داستان را خاتمه دهند اما نهایتا این کار هم جواب نداد و پخش این برنامه مبتنی بر قمار متوقف شد. با این حال داستان در تلویزیون تمام نشد و به نظر بسیاری برنامه های مشابه در تلویزیون ادامه داشت.
در همان زمان رهبر انقلاب نیز نسبت به این موضوع به مسئولان صدا و سیما تذکر دادند. ایشان در اردیبهشت 1398 خاطرنشان کردند: باید فرهنگ کار و تولید و تلاش را ترویج دهیم و روحیه انتظار برای ثروت بادآورده را از بین ببریم و روشهایی شبیه بخت آزمایی را ترویج نکنیم که دستگاههای مختلف از جمله صدا و سیما باید متوجه این معنا باشند.
نکته مهم این است که رهبری شبیه این تذکر را در آذر ۱۳۸۳ هم به مدیران صداوسیما داده بودند: « یک روز من دیدم در یک برنامه‌ تلویزیونی پنج میلیون تومان به یک نفر جایزه دادند؛ برای این‌ که به چند سؤال جواب داد! این سرگرمیِ خیلی جالبی نیست. پنج میلیون تومان، تقریباً حقوق دو سه سال یک کارمند متوسط است. ممکن است بگویند این ‌کار ترویج علم است. ترویج علم را از یک راهِ بهتر بکنید؛ این راه ضرر دارد. عده‌ ای که این گونه مسابقات را نگاه می کنند، بی منطقی به ذهنشان می آید. این کار منطقی ندارد که مثلاً بنده بدانم انجیل عربی است یا یونانی است یا لاتینی است بعد بگویند حالا که شما دانستید، این پانصد هزار تومان یا فلان مبلغ مال شما! این کار معنی ندارد. بنابراین، مقوله‌ سرگرمی و تفریح، لزومش یک مسئله است؛ با برنامه‌ریزی بودن آن یک مسئله است؛ بامحتوا بودنش یک مسئله است؛ پرهیز از جهات منفی هم در آن یک مسئله است ... » اما عدم توجه به این تذکر کار را به جایی رساند که پانزده سال بعد باید مرجعی درباره قمار در صدا و سیما فتوا بدهد و ....
بر اساس این پیشینه صدا و سیما است که شنبه گذشته عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، صدا و سیما را از جمله متهمان اصلی شیوع سایت‌های قماربازی در کشور عنوان کرد.
جواد نیک‌بین در گفت‌وگویی با اشاره به اشاعه سایت‌های شرط‌بندی و قماربازی در کشور و برنامه مجلس برای جلوگیری از این مسائل اظهار داشت: طبق قانون شرط‌بندی و گرفتن وجه از این طریق حرام است و قوانین موجود برای برخورد با این مسائل کفایت می‌کند، اما چنانچه قوه قضائیه و یا بانک‌ها و دولت نیاز به قانون مصوب جدید داشته باشند باید لایحه بدهند، ما نیز در مجلس حتما بررسی و پیگیری خواهیم کرد.
 
وی تصریح کرد: در رابطه با شیوع این مسائل در کشور دو نهاد مقصر هستند، و ابتدا بانک‌ها باید پاسخ دهند که چگونه ظرف مدت کوتاهی چند هزار میلیارد تومان پول جابجا می‌شود؟ این میزان پول نیاز به چند میلیون کارت دارد. چگونه درگاه‌های اینترنتی رصد نمی‌شوند؟
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس افزود: بانک‌ها برای اینکه تراکنش‌شان بالا برود و سود بیشتری بدست آورند به این موضوع که مثلا ظرف 24 ساعت 20 هزار میلیارد تومان به حساب یک سایت واریز می‌شود توجهی نمی‌کنند و این موارد را ارزیابی قرار نمی‌کنند.
وی رسانه ملی و عدم اطلاع رسانی به مردم را دومین مقصر ایجاد چنین فضایی در کشور دانست و گفت: باید در این زمینه اطلاعات کافی و لازم در اختیار مردم قرار گیرد، باید جزئیات و نحوه کلاهبرداری‌های این‌چنینی به اطلاع جامعه رسانده شود و مردم بدانند که در صورت ورود به این عرصه مغبون می‌شوند که تاکنون رسانه ملی هیچ اقدام مثبتی انجام نداده است.
نیک بین با اشاره به حضور برخی سلبریتی‌ها پشت پرده این سایت‌های قماربازی تاکید کرد: مشکل اینجاست که سلبریتی‌ها از جمله بازیگران و یا بازیکنان ورزشی در جامعه تعیین می‌کنند که مردم چه کاری انجام دهند و یا چه لباسی بپوشند، متاسفانه الگوبرداری در جامعه ما اشتباه است و صدا و سما در این زمینه با عملکرد ضعیفی که داشته منجر به بروز این فضا در کشور شده و به این مسائل دامن زده است.