ماجرای آلودگی بنزین پایتخت چیست؟

بار دیگر زمزمه‌های آلودگی بنزین آشوب به پا کرده است. شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در اطلاعیه‌ای خبر از افزایش غلظت گوگرد در کلیه نمونه‌های سوخت  بنزین در تهران می‌دهد، از طرف دیگر روابط عمومی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران این موضوع را تکذیب و اعلام می‌کند که جز سازمان ملی استاندارد و نهادهای مورد تأیید آن، اظهار نظر سایر نهادها فاقد صلاحیت است. حالا سازمان استاندارد ایران از شرکت کنترل کیفیت هوای تهران خواسته تا اعلام کند که نمونه‌ها براساس کدام استاندارد و در کدام آزمایشگاه بررسی شدند و روش نمونه‌برداری و حمل نمونه‌ها چگونه بوده است. اما ماجرا از چه قرار است؟ حواشی آلودگی بنزین تهران از کجا شروع شد؟ آیا واقعا غلظت گوگرد بنزین پایتخت افزایش یافته؟
به گزارش «مردم سالاری آنلاین» هفته گذشته شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اعلام کرد که نتایج آنالیز محتوای گوگرد موجود در نمونه‌برداری‌های صورت گرفته از سوخت  بنزین در تهران نشان می‌دهد که غلظت گوگرد در کلیه نمونه‌ها - شامل بنزین معمولی و سوپر - فراتر از حد مجاز قرار دارد و میانگین آن در سوخت بنزین طی بهار و تابستان به ترتیب ۱۹۰ و ۱۶۶ بخش‌ بر میلیون بود که از حد مجاز یورو ۴ فراتر بوده؛ البته در فصل تابستان اندکی کاهش در نتایج مشاهده می‌شود.
در گزارش این شرکت آمده بود که درباره محتوای گوگرد جایگاه‌های عرضه سوخت گازوئیل نتایج وضعیت بهتری را نسبت به سوخت بنزین نشان می‌دهد. میانگین گوگرد سوخت گازوئیل در فصل بهار و تابستان به ترتیب ۶۱ و ۹۵ بخش‌ بر میلیون بوده و هنوز با غلظت مناسب آن فاصله دارد.
براساس اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نتایج آنالیز محتوای بنزن سوخت بنزین در هر دو فصل بهار و تابستان امسال نشان می‌دهد که وضعیت این پارامتر سوخت در محدوده مجاز قرار دارد. برای خودروهای استاندارد یورو ۴ عدد اکتان مناسب ۹۵ تعیین‌شده که رعایت آن باعث بهسوزی خودرو، مصرف سوخت کمتر، توان بالاتر موتور و درنتیجه تولید آلودگی کمتر می‌شود.
این شرکت اعلام کرده بود که در نمونه‌های مورد بررسی، عدد اکتان بنزین معمولی و سوپر در فصل تابستان بهتر از نمونه‌های فصل بهار بود و فاصله آن به‌ویژه در مورد بنزین سوپر با اختلاف اندکی در حد مجاز قرار داشت. بنزن جهت افزایش عدد اکتان و احتراق مطلوبتر به بنزین افزوده می‌شود. بنزن جزو مواد درجه اول سرطان‌زا طبقه‌بندی‌شده است و تنفس درازمدت آن موجب سرطان به‌ویژه سرطان خون می‌شود.
در گذشته ترکیبات سربی برای افزایش عدد اکتان سوخت و ایجاد کارکرد بهتر موتور به بنزین اضافه می‌شد که تأثیرات نامطلوب بر سلامت، خصوصاً سلامت کودکان و زنان باردار را به دنبال داشت. از طرف دیگر وجود این ترکیب در سوخت استفاده از کاتالیست را در خودروها غیرممکن می‌کرد. پس از حذف سرب از بنزین مصرفی کشور در سال ۱۳۸۱ و الزام نصب کاتالیست بر روی خودروهای بنزینی، علاوه بر حذف آلاینده سرب از هوا، غلظت مونواکسید کربن نیز کاهش قابل‌ملاحظه‌ای یافت به‌گونه‌ای که تعداد روزهای آلوده این آلاینده از ۱۶۳ روز در سال ۸۱ در حال حاضر به صفر رسیده است.
 
بنزین پایتخت استاندارد است
پس از آنکه شرکت کنترل کیفیت هوای تهران خبر از افزایش غلظت گوگرد در کلیه نمونه‌های سوخت بنزین در تهران داد، روابط عمومی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز اعلام کرد تمام بنزین توزیعی در کلانشهر تهران دارای استاندارد یورو ۴ بوده و گوگرد آن زیر ۵۰ ppm است.
شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نتایج آنالیز محتوای گوگرد موجود در نمونه‌برداری‌های صورت گرفته را اعلام کرده که طبق آن، نمونه‌برداری‌های صورت گرفته از سوخت بنزین در تهران نشان می‌دهد که غلظت گوگرد در کلیه نمونه‌ها-شامل بنزین معمولی و سوپر-سه برابر حد مجاز است.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: مطابق با قانون، تنها مرجع صاحب صلاحیت در ارزیابی انطباق فرآورده توزیعی با استاندارد مورد نظر، سازمان ملی استاندارد و یا نهادهای مورد تایید آن است؛ چگونگی انجام نمونه‌گیری، روش آزمون و مابقی جزئیات مربوط به آزمایش نمونه‌های بنزین امری تخصصی است؛ بنابراین اظهار نظر سایر نهادها فاقد صلاحیت می‌باشد.
در این اطلاعیه آمده است که آخرین گزارش سازمان ملی استاندارد، میانگین گوگرد بنزین توزیعی در سطح کلانشهر تهران را زیر ۵۰ پی‌پی‌ام نشان می دهد؛ لذا ادعاهای مطرح شده در برخی رسانه‌های کشور نسبت به میزان گوگرد بالا در هوای تهران به طور کامل رد می‌شود.
 
پایان حواشی با اعلام نظر سازمان استاندارد
و اما صحبت‌های معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد ایران پایان این حرف و حدیث‌ها بود. وی امروز دوشنبه در نشستی خبری نتایج آزمون‌های کیفیت بنزین را امیدوارانه توصیف و اعلام کرد که در نیمه اول سال جاری میانگین میزان گوگرد در بنزین به ۲۴.۹ پی‌پی‌‌ام رسیده است.
«وحید مرندی مقدم» به حواشی گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران که هفته گذشته منتشر شد اشاره کرد و از ارسال نامه‌ای از سوی سازمان ملی استاندارد به شرکت کنترل کیفیت هوای تهران خبر داد که در آن خواسته شده این شرکت به چند سوال پاسخ دهد.
به گفته وی، شرکت کنترل کیفیت هوای تهران باید اعلام کند که نمونه‌ها براساس کدام استاندارد و در کدام آزمایشگاه بررسی شدند و روش نمونه‌برداری و حمل نمونه‌ها چگونه بوده است؛ چرا که این فاکتورها بر نتیجه آزمایش تاثیرگذار است.
او خاطرنشان کرد که بعد از بررسی موضوعات گفته شده نتایج آن به اطلاع عموم خواهد رسید. وی افزود: در این گزارش میزان گوگرد بنزین بیشتر از گازوئیل اعلام شده که باید برعکس باشد، اما تا نهایی شدن نتایج از اظهارنظر فنی و قطعی در این باره خودداری می‌کنم.
مرندی مقدم با بیان اینکه طبق قانون اندازه‌گیری آلاینده‌های بنزین به عهده سازمان ملی استاندارد است، تصریح کرد: بهتر بود قبل از انتشار این گزارش نتایج آن از سوی سازمان ملی استاندارد نیز بررسی می‌شد. نشست روز دوشنبه وی در خصوص کیفیت بنزین برگزار شده بود.
مرندی مقدم اظهار کرد: براساس مصوبه هیئت دولت در تاریخ ۱۲/۲/۱۳۹۶ قرار بود تا پایان تاریخ ۱/۴/۱۳۹۶ در ۱۵ کلان شهر بنزین با کیفیت یورو ۴ توزیع شود. در اقدام دوم نیز قرار بود که تا تاریخ ۱/۱/۱۳۹۷ میزان توزیع بنزین یورو چهار ۶۰ درصد جمعیت کشور را پوشش دهد.
معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد ایران با بیان اینکه این میزان از ۱/۱/۱۳۹۸ به ۸۰ درصد جمعیت ارتقاء یافته است، گفت: تا ۱/۱/۱۴۰۰ تمام بنزین کشور براساس استاندارد یورو ۴ توزیع خواهد شد.
به گفته مرندی مقدم، در استاندارد جدید بنزین از سال ۸۷ که استانداردهای جدید کیفیت بنزین بالا رفت، میزان گوگرد بنزین از ۳۰۰ گرم در لیتر به ۵۰ گرم و میزان سرب به صفر و بنزن نیز به یک رسیده است.
وی در ادامه نتایج آزمون‌های کیفیت بنزین را امیدوارانه توصیف کرد و گفت: میانگین گوگرد در بنزین استان تهران در سال ۹۳ نزدیک ۵۰ پی پی ام، در سال ۹۴ حدود ۴۲ پی پی ام، در سال ۹۵ معادل ۳۲ پی پی ام بود، اما در سال ۹۶ به دلیل مشکل پالایشگاه شازند، گوگرد بنزین به ۶۹ پی‌پی‌ام رسید و در سال ۹۷ مجددا کاهش یافت و به ۳۴ پی‌پی‌ام رسید. در نیمه اول سال جاری نیز میانگین میزان گوگرد در بنزین به ۲۴.۹ پی‌پی‌ام رسیده است.
به گفته او میانگین گوگرد در بنزین کشور نیز در سال ۹۳ نزدیک ۱۹۲‌.۴ پی‌پی‌ام، در سال ۹۴ حدود ۵۸ پی‌پی‌ام، در سال ۹۵ معادل ۴۸ پی‌پی‌ام، در سال ۹۶ حدود ۶۰ پی‌پی‌ام و در سال ۹۷ معادل ۴۷ پی‌پی‌ام بوده است.
وی افزود: سال گذشته درصد حجمی بنزن در تهران مطابق استاندارد بوده و با وجود اینکه حد مجاز سرب ۰.۵۶ گرم بر لیتر در نظر گرفته شده، آزمون‌های سال گذشته نشان می‌دهد که میزان این ماده در بنزین پنج هزار گرم بر لیتر بوده است.
در ادامه حواشی گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران که هفته گذشته منتشر شد، حالا مرندی مقدم از ارسال نامه‌ای از سوی سازمان ملی استاندارد به شرکت کنترل کیفیت هوای تهران خبر داد که در آن خواسته شده این شرکت به چند سوال پاسخ دهد.
به گفته وی، شرکت کنترل کیفیت هوای تهران باید اعلام کند که نمونه‌ها براساس کدام استاندارد و در کدام آزمایشگاه بررسی شدند و روش نمونه‌برداری و حمل نمونه‌ها چگونه بوده است؛ چرا که این فاکتورها بر نتیجه آزمایش تاثیرگذار است.
او خاطرنشان کرد که بعد از بررسی موضوعات گفته شده نتایج آن به اطلاع عموم خواهد رسید. وی افزود: در این گزارش میزان گوگرد بنزین بیشتر از گازوئیل اعلام شده که باید برعکس باشد، اما تا نهایی شدن نتایج از اظهارنظر فنی و قطعی در این باره خودداری می‌کنم.
مرندی مقدم با بیان اینکه طبق قانون اندازه‌گیری آلاینده‌های بنزین به عهده سازمان ملی استاندارد است، تصریح کرد: بهتر بود قبل از انتشار این گزارش نتایج آن از سوی سازمان ملی استاندارد نیز بررسی می‌شد. نشست روز دوشنبه وی در خصوص کیفیت بنزین برگزار شده بود.
مرندی مقدم در ادامه از احتمال تجدیدنظر درباره حد مجاز گوگرد در بنزین خبر داد و تصریح کرد: حد مجاز آلاینده‌ها در سوخت باید با شیبی تغییر کند که پالایشگاه‌های کشور نیز بتوانند خود را با آن مطابقت دهند.
وی همچنین خاطرنشان کرد که برای کاهش آلاینده‌های بنزین تنها ارتقاء کیفیت سوخت کافی نیست و خودروها نیز باید تغییر کنند.