خشن ترین درگیری میان شیخ نشینان حاشیه خلیج فارس شکل گرفته است. عربستان که خود را پدرخوانده دنیای عرب میداند حکم به مجازات قطر داده است. عملا دوحه توسط همسایگان عرب محاصره شده و تنها راه ارتباط آنها با دنیای خارج آسمان ایران است. شاید تا همین دیروز کسی باور نمیکرد که قطریها چشم به حمایت تهران بدوزند و از لج سعودیها با ایرانیها ائتلاف کنند، اما این اتفاق درحال وقوع است.
همه این بگو مگوها که شباهت زیادی به دعوای قبایل عرب گرفته است با سفر «دونالدترامپ» آغاز شد. یک دیوانه در گروه دشمن توانایی خدمتی دارد که هزار لشگر خودی ندارد و این شامل دیوانه موطلایی در کاخ سفید هم میشود. رئیسجمهوری کم فهم ایالات متحده که هیچ درکی از منافع ژئوپلیتیکی آمریکا در خاورمیانه ندارد با قرارداد 418 میلیارد دلاری با سعودی عملا توازن قدرت را میان اعضای شورای همکاریهای خلیج فارس برهم زد.
اماراتیها یا بحرینیها شاید مهرههای سرسپرده سعودی محسوب شوند اما حساب قطر، عمان و تا حدودی کویت جداست. قطر به عنوان کشوری که با بحران مالی یا مشکلات امنیتی غریبه است، کشوری خواهان سهم بیشتر در قدرت در خلیج فارس و خاورمیانه محسوب میشود. توسعه طلبی دوحه اتفاقی است که ابتدا با راه اندازی امپراتوری رسانه ای الجزیره آغاز شد تا قدرت نرم قطر تا عمق استخوان جهان عرب نفوذ کند. آل ثانی با کناره گیری «حمد بن خلیفه آل ثانی» و پوست اندازی در قدرت حاکمه چشم اندازی بلندمدت برای خود تصویر کرد که قدرت ریسک پذیری قطر را با پادشاهی «تمیم بن حمد آل ثانی» افزایش داد.
قطریها در جریان کودتای ژنرال السیسی در مصر علیه محمد مرسی به دلیل حمایتهای سرسختانه ریاض از این اتفاق به شدت دلخور شدند. قطریها که اصلی ترین حامیاخوان المسلمین محسوب میشوند از اخوانیها به عنوان ابزار قدرت انتحاری در خاورمیانه حمایت میکنند. حالا همین نقطه افتراق باتوجه به تنشهای پیش آمده موجب تشدید جنگ لیبی شده است. این احتمال وجود دارد که در سوریه نیز اخوانیهای مخالف بشاراسد ، لوله تفنگهایشان را به سمت گروههای مورد حمایت عربستان بچرخانند و به مذاکرات سیاسی با دمشق بپیوندند. اتفاق جالب اینجاست که انصارالله یمن در تنش ایجاد شده جانب قطریها را گرفته اند و دولت مستعفی منصورهادی از عربستان حمایت کرده است. زمزمههایی هم شنیده میشود که اختلاف قطر با عربستان به مصر نیز کشیده شده است.
برخی کشورها نظیر کویت تلاش میکنند بین قطر و عربستان میانجی گری کنند اما این اختلافات حل شدنی نیست و مانند آتش زیرخاکستر ادامه خواهد یافت. این احتمال وجود دارد که واشنگتن برای محار بحران شکل گرفته برای قطریها سهم بیشتری قائل شوند تا تهران از این بلبشو سودی کسب نکند. در عمل پادشاهی قطر چاره ای جز شورش و همراهی با ایران ندارد البته ترکیه هم که حامیاخوان المسلمین است تلاش میکند از طرف ریاض وارد عمل شود. خوف اصلی پادشاهی قطر اینجاست که سعودیها در تدارک یک کودتا باشند تا دولتی مطیع همانند امارات و بحرین روی کار آورند. براساس برخی شایعات در تهران ، هفته گذشته ایران مانع وقوع کودتا در دوحه شده است. برفرض واقعی دانستن این اتفاق و مجموعه تحولات فرصتی طلایی برای ایران ایجاد شده است که به دور از احساس و کمیتعقل که در دیپلماسی ظریف هم بیسابقه نیست میتوان ضربهای کشنده به تخاصم سعودیها وارد کرد.