تهدیدات مرکب ترامپ علیه ایران

استقرار دوباره ترامپ در کاخ سفید دگرگونی‌های جدیدی را در عرصه بین‌الملل در سراسر گیتی موجب شده است و رویکرد اعلامی و تهدید محور کاخ سفید رهبران دول مختلف از روسیه تا دانمارک و کانادا و غیره را بر آن داشته تا با تکاپوی تمام عیار در فکر چاره اندیشی در برابر سیاست ورزی ترامپ و گذر از این مرحله حساس تاریخی باشند. در همین راستا ملانی جولی، وزیر امور خارجه کانادا، روز دوشنبه اعلام کرد که قصد دارد یک پاسخ هماهنگ به تهدیدات تعرفه‌ای دونالد ترامپ علیه مکزیک، بریتانیا و اتحادیه اروپا، پیش از سفر به واشنگتن با هدف کاهش تنش‌ها پس از بازگشت به مجلس نمایندگان ارائه کند.
رئیس جمهوری آمریکا به شدت در مبارزات انتخاباتی خود از افزایش عوارض گمرکی بر محصولات برخی کشورها، از جمله کسانی که نزدیکترین متحدان ایالات متحده هستند، استفاده کرده است تا امتیازاتی در پرونده‌های مختلف کسب کند. ملانی جولی به خبرنگاران در اتاوا گفته که از قبل با همتای مکزیکی خود در تماس بوده است و در این هفته با مقامات اروپایی صحبت خواهد کرد. به گفته رئیس دیپلماسی کانادا، از لندن گرفته تا پایتخت‌های اتحادیه اروپا، بحث‌ها با هدف پاسخ‌های ممکن متفاوت به عوارض گمرکی صورت می‌گیرد؛ اما هدف ما این است که این کار را به گونه‌ای انجام دهیم که از عوارض گمرکی اجتناب کنیم و معتقدیم که می‌توانیم این کار را انجام دهیم. از فحوای اظهارات وزیر امور خارجه کانادا می‌توان ارزیابی کرد که تمرکز اتاوا بر مذاکره بوده چرا که معتقدند که دیپلماسی می‌تواند کارساز باشد و موجب شود تا تعدیلی در تصمیمات ترامپ انجام شود. البته کنترل مبادی مرزی و جلوگیری از قاچاق انسان و مواد مخدر نیز از موضوعات چالشی در مثلث آمریکا، مکزیک و کاناداست.
واقعیت این است که در قاره سبز چالش‌های از تعرفه‌ها فراتر رفته و در کنار جنگ اوکراین، موضوع گرینلند به اولویت مهم دیپلماسی اروپایی تبدیل شده است. در همین رابطه لارس لوکه راسموسن، وزیر امور خارجه دانمارک، علیرغم اصرار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جدید آمریکا، الحاق گرینلند توسط ایالات متحده، قلمروی خودمختار پادشاهی اسکاندیناوی را رد کرده و می‌گوید ترامپ گرینلند را نخواهد داشت. همچنین رئیس دیپلماسی دانمارک با تاکید می‌افزاید: «گرینلند، گرینلند است و مردم گرینلند مردمی تحت قوانین بین‌المللی و تحت حمایت قوانین بین‌المللی هستند و به همین دلیل است که من بارها تکرار کرده‌ام که در نهایت این گرینلند است که وضعیت گرینلند را تعیین می‌کند.» همچنین مته فردریکسن، نخست‌وزیر دانمارک، روز سه‌شنبه با رهبران کلیدی اروپایی دیدار کرده تا گرینلند را از خواسته‌های دونالد ترامپ دور نگه دارد. صدراعظم آلمان پس از دیدار با فردریکسن می‌گوید که مرزها را نمی‌توان به زور تغییر داد. شواهد و واکنش‌های مقامات کپنهاگ به مواضع و سخنان ترامپ درباره گرینلند که از سال 1953 قلمرو دانمارک بوده و تصرف این سرزمین حتی با قوه قهریه، از نوعی ترس مضاعف حکایت دارد.
فردریکسن در یک روز دیپلماسی بین‌المللی با اولاف شولز، صدراعظم آلمان در برلین، امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه در پاریس و مارک روته، دبیرکل ناتو در بروکسل دیدار کرد؛ لذا باید اذعان کرد که سفر این رهبر نشان دهنده سطح فزاینده نگرانی در کپنهاگ در مورد تهدیدات ترامپ علیه گرینلند است که به گفته ترامپ برای امنیت آمریکا در قطب شمال حیاتی است و ثروت معدنی عظیمی را در خود جای داده است. فردریکسن همچنین عصر یکشنبه برای صرف شام با دیگر رهبران شمال اروپا دیدار کرد. فردریکسن صبح سه شنبه هفته گذشته گفت ما بخشی از یک جامعه قوی اروپایی هستیم که با هم می‌توانیم با چالش‌های پیش رو مقابله کنیم چرا که ما قبلا با چالش‌های بزرگی روبه‌رو بوده‌ایم. همکاری اروپا ارزش خود را در مدیریت یک سری بحران در سال‌های اخیر ثابت کرده است. واقعیت مهم این است که اروپا در یک وضعیت جدی جنگ جدید و تغییرات ژئوپلیتیک قرار دارد که بیش از همه می‌تواند به نفع روسیه و تغییر دهنده معادلات در جنگ اوکراین باشد البته هنوز تحلیل دقیقی و اقناعی در مورد دلایل اساسی این درخواست و موضع گیری ترامپ وجود ندارد و سوال مهم این است که ترامپ مخالف جنگ و توصیه کننده صلح به پوتین؛ چگونه به فکر اشغال گرینلد است؟؟!
در طول یک کنفرانس مطبوعاتی، هیچ یک از رهبران به طور مستقیم به رئیس جمهوری جدید آمریکا یا جزیره بزرگ واقع در قطب شمال اشاره نکردند.
اما از سویی پس از بحث در مورد جنگ در اوکراین، اولاف شولز تاکید کرد که مرزها نباید به زور جابه‌جا شوند و به هر کسی که ممکن است مربوط باشد. صدراعظم فدرال همچنین افزود دانمارک و آلمان دوستان نزدیک هستند و نگاه بسیار مشابهی به جهان دارند. و از سوی دیگر مته فردریکسن، نخست وزیر دانمارک اعلام کرد قاره ما بر این ایده استوار است که همکاری، به جای رویارویی، به صلح، پیشرفت و رفاه منجر خواهد شد. ترامپ برای اولین بار ایده خرید گرینلند توسط ایالات متحده را در اولین دوره ریاست جمهوری خود مطرح کرد که فردریکسن به شدت آن را رد کرد و دولت دانمارک روز دوشنبه هفته جاری تصمیم گرفت تا حدود 2 میلیارد یورو از جمله برای خرید سه کشتی جدید در قطب شمال، پهپادهای دوربرد اضافی و تقویت ظرفیت ماهواره‌ای اختصاص دهد.
به نظر می‌رسد که رهبران اروپایی در قالب ظرفیت کشوری و نهادی در تلاش تمام عیار برای هماهنگی و کاهش تنش با تیم جدید حاکم در کاخ سفید هستند و لذا در اولین گفت‌وگوی تلفنی بین کاجا کالاس، رئیس دیپلمات اتحادیه اروپا و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، اتحادیه اروپا و ایالات متحده بر لزوم حفظ فشار حداکثری بر روسیه توافق کردند. همچنین دو دیپلمات ارشد در مورد نیاز به همکاری برای دستیابی به صلح پایدار در اوکراین گفت‌وگو کردند. این اولین تماس بین کاجا کالاس و مارکو روبیو پس از تهدیدهای مکرر دونالد ترامپ در مورد تجارت و دفاع است. رئیس‌جمهوری جدید آمریکا اخیرا اعلام کرد که کشورهای اروپایی مشمول تعرفه‌های گمرکی خواهند شد و این تنها راه برای عادلانه رفتار با ایالات متحده است. وی همچنین از اروپایی‌ها خواست هزینه‌های دفاعی خود را به 5 درصد تولید ناخالص داخلی افزایش دهند. در مجموع در شرایط جاری بین‌المللی رهبران سیاسی قدرت‌ها و کشورهای مختلف سعی وافر دارند تا از جاه‌طلبی و همت منفعت طالبانه و تجارت محور ترامپ بهره حداکثری برده و با مهارت سیاسی و تمرکز بر الگوی مذاکره و تبادل امتیاز از آسیب‌های احتمالی و ضررهای جبران ناپذیر زورآزمایی با آمریکا پیشگیری کنند. در این بزنگاه تاریخی ایران اسلامی نیز می‌تواند با طراحی راهبرد دیپلماتیک حل و فصل اختلافات به ویژه با اروپا و حتی آمریکا و سهیم بودن در صلح و ثبات و تقسیم منافع در محور اورآسیا با هدف تقویت تعاملات با دول همسایه و حوزه پیرامونی دو دریای مهم خزر و سیاه به موفقیت شایان و تاریخی دست یابد.