آیا پوتین و بن سلمان با هم دست میدهند؟

عربستان و دیگر تولیدکنندگان بزرگ نفت که هفته گذشته در آخرین نشست اوپک در سال جاری میلادی در وین گردهم آمدند، در تلاشند تا میان بازار نفتی که میزان بالای تولیدش به اقتصاد آنان ضربه زده و راضی نگه‌ داشتن ترامپ تعادل برقرار کنند. نتیجه نهایی این تلاش اما احتمالا راه میانه درهم و برهمی است که نه ثبات بهای نفت را در پی خواهد داشت و نه رئیس جمهوری آمریکا را که به ارزان نگه داشتن بهای نفت اصرار دارد، راضی می‌کند.
به گزارش ایسنا، مجله فارین پالیسی در مطلبی وضعیت حساس بازار جهانی نفت و تاثیر آن بر موقعیت سیاسی و اقتصادی کشورهای تولیدکننده و چالش این کشورها برای ایجاد تعادل در بازار با وجود تهدید آمریکا را بررسی کرده است. این مجله در این خصوص نوشته است: نشست اوپک همزمان با افزایش فشارهای کنگره آمریکا بر ریاض بر سر نقشش در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی و ستون‌نویس روزنامه واشنگتن پست و جنگ یمن برگزار شد که تازه‌ترین تلاش عربستان در رویارویی با این واقعیت چندوجهی است.
در حالی که عربستان همچنان بزرگترین تولیدکننده نفت اوپک است، با افزایش بی‌سابقه تولید نفت از سوی آمریکا و روسیه، نفوذ سابق خود بر بازار جهانی نفت را از دست داده است. همچنین بروز تنش‌ها میان عربستان و بسیاری از مقامات واشنگتن نشانگر خطر بروز اتحاد ژئوپلیتیکی است که از زمان جنگ جهانی دوم بروز نکرده است. از دیدگاه ریاض، پاسخ مناسب به هر دوی این مشکلات، روابط نزدیک‌تر با مسکو است.
در نتیجه، همکاری نزدیک‌تر ریاض و مسکو برای مدیریت تامین نفتی جهان -حتی در صورتی که به معنی مخالفت با فرمان‌ کاخ سفید باشد- می‌تواند تنها نتیجه گردهمایی اخیر اوپک باشد و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی ممکن است دلایلی برای تکرار دست دادنشان همانند نشست گروه ۲۰ داشته باشند.
نشست اوپک که روز پنجشنبه برگزار شد و پس از مذاکره با روسیه که عضو غیراوپک است، پایان یافت، به دلیل شرایط حساس فعلی در بازار جهانی نفت از اهمیت بسیاری برخوردار است. تابستان سال جاری و همزمان با آماده شدن آمریکا برای اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران، از جمله تحریم صادرات‌های نفتی، عربستان و دیگر تولیدکنندگان بزرگ نفت به درخواست واشنگتن پاسخ مثبت دادند و برای جلوگیری از افزایش بهای نفت، شیرهای نفت خود را بازتر کردند.
آنان اما در این کار افراط کردند و تمام این اقدامات در حالی صورت گرفت که صادرات نفت خام ایران کمتر از میزانی که پیش‌بینی می‌شد، آسیب دید. این افراط جهان را درگیر اشباع بازار نفت کرد که سقوط آزاد بهای آن را در پی داشت. نفت خام برنت از اواخر اکتبر تا اواخر نوامبر حدود ۳۰ درصد کاهش یافت و بهای هر بشکه از حدود ۸۰ دلار به کمتر از ۶۰ دلار رسید که در همین سطح باقی ماند.
ارزانی نفت برای رانندگانی که پول کمتری را برای بنزین خرج می‌کنند، خبر خوبی است اما برای کشورهای تولیدکننده نفتی مانند عربستان، عراق و روسیه که روی درآمد خود از فروش نفت خام حساب سنگینی باز می‌کنند، خبر هولناکی است. این مساله سقوط اخیر بهای نفت را به یک اندازه به تهدیدی سیاسی و مشکلی اقتصادی تبدیل می‌کند.
وزرای اوپک با به رسمیت شناختن این واقعیت اقتصادی به وین آمدند. آنتوان هاف، یکی از مقامات مرکز سیاست جهانی انرژی در دانشگاه کلمبیا می‌گوید، با جهانی که روزانه حدود ۱.۲ میلیون بشکه تولید مازاد نفت دارد، "آنان باید جلوی افراط در تولید را بگیرند. اگر از این افراط خلاص نشوند، این بازار در نفت غرق خواهد شد.
هیئت‌های حاضر در نشست پنجشنبه اوپک اظهار کردند، کشورهای عضو اوپک و برخی از تولیدکنندگان بزرگ دیگر در نظر دارند که تولید خود را حدود یک میلیون بشکه در روز کاهش دهند، با این حال جزییات کافی از این اقدام در دست نیست و بیشتر به این بستگی دارد که روسیه با چه میزان کاهش تولید موافقت می‌کند.
وضعیت حساس فعلی اما تنها در به رسمیت شناختن این واقعیت اقتصادی خلاصه نمی‌شود. واقعیت سیاسی در نوع توییت‌های ترامپ نیز بخش دیگری از ماجرا است که پیوسته در این معرکه خود را نشان می‌دهد. روز چهارشنبه و درست پیش از نشست اوپک که مقامات طی آن درباره چگونگی ایجاد ثبات در بازار نفت صحبت کردند، ترامپ با یک توییت نارنجکی در مسیر آنان انداخت. او در توییتر خود نوشت: امیدواریم اوپک تولید نفت را همینطور که هست، حفظ کند و آن را محدود نکند. جهان نمی‌خواهد شاهد افزایش بهای نفت باشد و به این هم نیازی ندارد.
این هشدار مستور که تلاشی آشکار از سوی کاخ سفید برای دیکته کردن تصمیم به اوپک درباره تولید نفت است اما این پیام همچنین هشداری به عربستان است تا دست به کاری نزند که یکی از معدود حامیان ریاض و ولیعهد گرفتار آن در واشنگتن را خشمگین کند.