موزه ای برای نفت

۱۱۰ سال پیش بعد از این‌که مته حفاری دل زمین را در میدان "نفتون" منطقه "دره خرسونِ" مسجدسلیمان شکافت و نفت از زیرزمین فوران کرد، ویلیام دارسی که تا ان زمان چیزی حدود ۶۰۰ هزار پوند برای اکتشاف نفت در ایران هزینه کرده بود و ناامید قصد ترک ایران را داشت، توانست قراردادش با شاه قاجار را رسمیت ببخشد.
به گزارش ایسنا، "ویلیام ناکس دارسی"، یکی از بنیانگذاران اصلی صنعت نفت و صنایع پتروشیمی در ایران در ۱۹۰۰ توافقنامه‌ای با "هنری دراموند ولف"، "آنتوان کتابچی خان" و "کوته" برای اکتشاف نفت در ایران امضا کرد، مذاکره آنها با مظفرالدین شاه قاجار در سال ۱۹۰۱ شروع شد.
در ابتدا مبلغ ۲۰٫۰۰۰ پوند برای اکتشاف در یک میلیون و دویست هزار کیلومتر مربع، پیشنهاد شد که در صورت کشف نفت، این امتیاز برای  ۶۰ سال از شاه قاجار گرفته شود و در مقابل دولت ایران، ۱۶٪ درصد از سود سالانه این شرکت را به خود اختصاص داد.
بنابراین تیم حفاری "جورج رینولدز بی" به ایران فرستاده شد و کار جستجو و اکتشاف را آغاز کرد. تا ۱۹۰۳ ویلیام دارسی در حدود ۵۰۰ هزار پوند هزینه کرده بود و کار حفاری و اکتشاف بدون نتیجه متوقف شد، بنابراین دارسی مجبور شد برای به دست آوردن ۱۰۰ هزار پوند دیگر، شرکت نفت برمه را در سهام سندیکا، شریک کند.
با شروع مجدد کار حفاری در مناطق جنوب ایران، این پروژه نفتی در منطقه "شاردین" نیز ادامه داشت تا این‌که در سال ۱۹۰۷ همزمان نقطه دوم انتخاب شد و حفاری در منطقه‌ای بنام میدان نفتون در شهر مسجدسلیمان آغاز شد.
در سال ۱۹۰۸ در نقطه‌ای دیگر در شهر مسجدسلیمان نیز حفاری آغاز شد و ماه‌ها بدون هیچ موفقیتی ادامه داشت و سرمایه نهایی، در حال اتمام بود و دارسی نیز کاملا ورشکست شده بود، اما پنجم خرداد ۱۲۸۷  مته حفاری در عمق ۳۶۰ متری دره خِرسون در مسجد سلیمان آخرین لایه زمین را شکافت و نفت با فشار زیاد از زمین فوران کرد.
و اکنون این چاه که به «چاه شماره یک» معروف شده و هم‌اکنون در مرکز شهر مسجدسلیمان در کنار منطقه‌ای که به همین عنوان شناخته می شود در حال تبدیل به موزه و تحت نظارت شرکت بهره‌برداری  نفت و گاز مسجدسلیمان در دست احداث است، چاه موزه‌ای که از بین نرده‌های ورودی آن هم می‌توان آن را به راحتی دید.
اکنون چاه نفت شماره یک که همراه با فضای کناری آن در حال تبدیل شدن به موزه اکتشاف نفت مسجد سلیمان است، زیر نظر مجموعه روابط عمومی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجد سلیمان است و قرار است بعد از پایان کار احداث موزه، برای بازدید عموم به طور کامل آماده شود.
ابوذر شجاعی برجوئی رییس روابط عمومی شرکت بهره برداری نفت و گاز مسجدسلیمان، در این زمینه به ایسنا می‌گوید: در حال حاضر بخشی از تاسیسات اولیه این چاه که متعلق به ۱۱۰ سال پیش است، مانند دیگ بخار، تلمبه رفت و برگشتی، گاری‌های حمل لوله و دکل ابتدایی نمادین چاه شماره یک یا دکل کوبه‌ای در این فضا وجود دارند.
به گفته‌ی وی براساس طرح تهیه شده برای موزه‌های صنعت نفت، قرار است این موزه در حالت کلی‌تر در پنج نقطه تهران، آبادان، کرمانشاه، کرمان و مسجد سلیمان به عنوان موزه‌های صنعت اجرائی شود، که اکنون نیز مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت در حال اجرای این پروژه‌هاست.
او اضافه کرد: در بخش اکتشاف نفت که محوریت آن در موزه مسجد سلیمان است، وسایل و اسناد تاریخی، کلیپ و فیلم‌ها و تاسیسات فروارشی نفت قرار دارند، از سوی دیگر نخستین مکان چاه شماره یک به عنوان یکی از شش نقطه پارک موزه صنعت نفت مسجد سلیمان در حال اجرا و به سازی است که البته بخشی از فضا نیز به عنوان فضای خدماتی استفاده می‌شود.
وی به ثبت ملی این محوطه در فهرست آثار ملی در سال ۱۳۸۵ اشاره کرد و افزود: با گرفتن اعتبار مناسب، بخشی از فضای مقابل موزه به پارکینگ تبدیل می‌شود، اگر این طرح بتواند اجرائی شود، پروژه‌ی گنجینه شرکت نفت نیز امکان جابجایی دارد.
او مسجدسلیمان را زادگاه نفت و شهری دانست که قدیمی‌ترین تأسیسات فرآورش آن برای نخستین بار در کشور و خاورمیانه در آن شکل گرفت و ادامه داد: به منظور حفظ این بخش از تاریخ صنعت کشور، وزارت نفت تصمیم به ایجاد موزه گنجینه نفت در مسجد سلیمان گرفت و تأسیسات و اماکن تاریخی مانند چاه شماره یک، نخستین کارخانه تقطیر، نخستین پالایشگاه، نخستین کارخانه گوگرد سازی، نخستین کارخانه تولید برق و چشمه‌های طبیعی نفت در منطقه سی برنج بعنوان اجزای این موزه تعریف و عملیات اجرایی ساختمان اصلی آن پس از یک وقفه در نیمه ی دوم سال ۱۳۹۵ آغاز شد.
او با بیان این‌که ساختمان اصلی در چهار بخش اجرائی می‌شود و پیشرفت فیزیکی آن تا کنون  بیش از  ۸۰ درصد بوده و تا پایان نیمه‌ی نخست امسال آن به سرانجام می‌رسد، ادامه داد: در این موزه اسناد و اشیای تاریخی مرتبط با تاریخچه صنعت نفت مورد بازدید علاقمندان قرار می‌گیرد.
شجاعی در توضیح وضعیت اسناد و مدارکی که قرار است در این موزه به نمایش درآید نیز افزود: تعداد زیادی از مکاتبات و اسناد اداری مربوط به دهه‌های گذشته که ارزش تاریخی و استنادی دارند از بایگانی این شرکت و شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب خارج و در اختیار مرکز موزه‌های وزارت نفت قرار گرفته‌اند تا کارشناسان آن مرکز نسبت به پایش و انجام اقدامات مربوط به آن اقدام و سپس برای استفاده عموم در اختیار موزه نفت مسجدسلیمان قرار گیرد .
وی ادامه داد: در کنار این پروژه، احداث پارک موزه برق تمبی در مجاورت نخستین کارخانه برق با پیگیری‌های شرکت نفت منطقه و با هدف توسعه اماکن تفریحی و گسترش فضاهای رفاهی شهروندان تأمین اعتبار و عملیات اجرایی آن از نیمه ی دوم سال گذشته آغاز شده است.
او همچنین از پیشرفت فیزیکی بیش از ۶۵ درصدی این پروژه خبر داد و افزود: آن پروژه شامل ترمیم و بهسازی محوطه کارخانه برق تمبی، ایجاد چشم اندازی مناسب برای ورودی موزه کارخانه برق، ایجاد فضای سبز و فضای تفریح کودکان به همراه پارکینگ خودرو و نمازخانه و سرویس‌های بهداشتی است.
سخنگوی شرکت بهره برداری نفت و گاز مسجدسلیمان تاکید کرد: راه‌اندازی موزه گنجینه نفت که با تلاش مدیرعامل و اعضای هیأت مدیره‌ی این شرکت و با همکاری مرکز موزه‌های وزارت نفت با جدیت در حال پیگیری است، فرصت مناسبی برای توسعه و رونق اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی و اشتغال‌زایی برای جوانان فراهم می‌کند، در واقع با افتتاح این موزه برخی دیگر از زیرساخت‌های رفاهی و عمرانی منطقه مانند جاده، فرودگاه، هتل، مهمانسرا، بازار صنایع دستی و گردشگری تحولات مناسب و روبه رشدی دارد.