گام بلند اتحادیه اروپا برای روابط بلندمدت با ایران

در جریان مذاکرات هسته ای، اتحادیه اروپا سعی داشت به عنوان سازمانی مستقل در روند مذاکرات نقش آفرینی کند. پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات و امضای سند برجام توسط کشورهای 5+1 و ایران نیز اتحادیه اروپا زمزمه هایی از سوی اتحادیه اروپا مبنی بر تاسیس دفتری مستقل در تهران به گوش می رسید. 
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، اواخر فروردین ماه سال جاری، پیش از سفر فدریکا موگرینی مسئول سیاسیت خارجی این اتحادیه یکی از مقامات اتحادیه اروپا از مذاکرات پیرامون این مسئله خبر داده بود. مذاکرات موگرینی و ظریف نیز در نهایت مثبت ارزیابی شد و به این ترتیب احتمال تاسیسی دفتر این اتحادیه قوت بیشتری گرفت. پس از قوت گرفتن این شایعات، بحث عادی سازی روابط ایران و اتحادیه اروپا مطرح شد که از نیمه های مهرماه سال جاری به طور جدی توسط اتحادیه اروپا دنبال شد. در آن زمان کمیته امور خارجی پارلمان اروپا پیش نویس سند مربوط به راهبرد اتحادیه اروپا در عادی سازی روابط با ایران را به رای گذاشت و با 37 رای موافق و 15 رای مخالف، آن را تصویب کرد. پیش نویس این راهبرد که «ریچارد هوییت» از اعضای شاخه قانونگذاری اتحادیه اروپا از حزب کارگر انگلیس و متحد نزدیک جرمی کوربین رئیس این حزب تهیه شده بود، درمورد «راهبرد اتحادیه اروپا در قبال ایران پس از توافق هسته ای» بود. قرار بر این بود این سند در جلسه آینده پارلمان اروپا به رای گذاشته شود که درجلسه روز گذشته این اتحادیه به رای گذاشته شد.
با وجود تصویب پیش نویس، ائتلاف لیبرال دموکراتها در پارلمان اروپا به پیش نویس سند مربوط به راهبرد اتحادیه اروپا در عادی سازی روابط با ایران رأی مخالف دادند. هانس وَن بالن، از نمایندگان پارلمان اروپا تصریح کرده است« طرح تصویب شده از سوی کمیته امور خارجی پارلمان اروپا» جدی بودن شروط و معیارهایی تعیین شده برای ایران را نشان نمی‌دهد». ماریچه اسخاکه گزارشگر کمیته روابط بین المللی INTA نیز گفته است: ما از توافق با ایران به عنوان موفقیت اتحادیه اروپا و دیپلماسی چند جانبه استقبال می‌کنیم، اما این گزارش فاقد توازن لازم است و به مسائل مهم برای گروه سیاسی ما رسیدگی نکرده است.
این در حالی است که پیشتر یکی از قانونگذاران اتحادیه اروپا توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 را یک پیروزی بزرگ برای دیپلماسی اروپا دانسته بود. ریچارد هوویت طی سخنانی در یک نشست مطبوعاتی گفت: توافق هسته ای یک هدیه بزرگ برای ثبات و صلح منطقه خاورمیانه است به خصوص در شرایطی که با فاجعه های انسانی در سوریه و یمن روبرو هستیم. این مقام اتحادیه اروپا اضافه کرد: بازگرداندن ایران به میز دیپلماتیک برای حل و فصل این مناقشه ها، بخش مهمی از راهبرد جدیدی است که به آن دست یافته ایم.

این قطعنامه از اتحادیه اروپا می‌خواهد تا روابط خود را با ایران از طریق رایزنی‌های جامع، سازنده، قطعی و بر مبنای همکاری از سر گیرد.این قطعنامه در ادامه از توسعه تجارت با ایران حمایت می‌کند و از اتحادیه اروپا می‌خواهد تا با دیپلماسی فعال به کاهش تنش میان تهران و ریاض کمک کند. در این قطعنامه همچنین تاکید شده است که توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ دستاوردی مهم برای دیپلماسی چندجانبه و به ویژه دیپلماسی اروپاست.
در ادامه این قطعنامه همچنین هشدار داده شده است که هرگونه بازگشت ایران از توافق هسته‌ای می‌تواند به وضع دوباره تحریم‌ها منجر شود. بر اساس این گزارش، پارلمان اروپا از توسعه روابط تجاری اتحادیه اروپا با ایران که هم اکنون حدود هشت میلیارد دلار آمریکا ارزش دارد حمایت می‌کند و بر این باور است که سطح این روابط باید به اندازه‌ای گسترش یابد که اتحادیه اروپا به بزرگترین شریک تجاری ایران تبدیل شود.
پارلمان اروپا همچنین در این قطعنامه از نتایج مثبت به دست آمده از توافق هسته‌ای از جمله رشد ۴۲ درصدی در روابط تجاری میان ایران و اتحادیه اروپا در شش ماه اول سال ۲۰۱۶ و ارتباط دوباره حدود ۳۰ بانک ایرانی به سوئیفت حمایت می‌کند.
به نظر میرسد اتحادیه اروپا در پی آن است که بازار ایران را به هر شکل برای خود حفظ کند و با گسترش روابط خود با ایران، ادامه مبادلات تجاری را از چارچوب برجام خارج کند. یکی از مسائلی که در رفتار های اخیر این اتحادیه به چشم میخورد این است که دیگر خبری از قطعنامه های حقوق بشری ضد ایرانی به چشم نمیخورد و تنها به توصیه محدود میماند که بیشتر جنبه سیاسی دارد تا حقوقی. از این گذشته اگر روابط ایران با اتحادیه اروپا در حد تاسیس دفتر در تهران گسترش یابد، رفتار های احتمالی ضد برجام رئیس جمهور آینده ایالات متحده نیز نمیتواند روابط تجاری را تحت ثاتیر قرار دهد. یکی دیگر از نگرانی های این اتحادیه نیز مخالفت های برخی از کشورهای عضو مانند فرانسه است. تلاش اتحادیه اروپا برای مستقل عمل کردن ناشی از اهمیتی است که این اتحادیه برای حفظ تجارت با ایران است.
در این زمینه سخنگوی وزارت خارجه کشومان نیز در واکنش به این مصوبه از اروپا خواست بدون ملاحظات سیاسی و جار و جنجال‌های تبلیغاتی سوء، اقدام به تدوین راهکارهایی مشخص برای توسعه و تعمیق روابط کند.
اروپا بدون ملاحظات سیاسی راهکارهای مشخص برای توسعه روابط تدوین کند
به گزارش ایسنا، بهرام قاسمی، سخنگو و رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌یی وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به قطعنامه عادی‌سازی روابط اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی ایران که امروز در پارلمان اروپا به تصویب نمایندگان آن پارلمان رسید اظهار کرد: پارلمان اروپا با تصویب قطعنامه‌ای تحت عنوان راهبرد اتحادیه اروپا در قبال ایران پس از توافق هسته‌ای به دنبال عادی‌سازی و توسعه روابط بلندمدت با جمهوری اسلامی ایران است. این موضوع حاکی از اراده مثبت این نهاد اروپایی برای گسترش و تعمیق مناسبات دوجانبه در تمامی ابعاد با ایران است.
او افزود: این قطعنامه ضمن اذعان به نقش موثر بین‌المللی و منطقه‌یی جمهوری اسلامی ایران در برقراری و ایجاد ثبات و آرامش در منطقه، بر لزوم مشارکت سازنده کشورمان در حل مناقشات منطقه‌یی و مبارزه با تروریسم، به‌ویژه داعش و سایر گروه‌های مشابه و توسعه روابط در کلیه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، انرژی، علمی، آموزشی، پژوهشی و زیست محیطی تاکید دارد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران از پارلمان اروپا انتظار دارد متناسب با مقتضیات دوران پسابرجام و به دور از ملاحظات سیاسی و جار و جنجال‌های تبلیغاتی سوء، اقدام به تدوین راهکارهایی مشخص برای توسعه و تعمیق روابط داشته باشد.
وی افزود: اشاره به برخی موارد که با واقعیات موجود جمهوري اسلامی ایران سازگاری ندارد و مبتنی بر دیدگاه‌های متفاوت فرهنگ اروپایی عنوان شده، نمی‌تواند کمک چندانی به توسعه روابط کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با بیان این که جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید کرده است که با موضوع حقوق بشر نباید برخوردی سیاسی داشت و استانداردهای دوگانه را در این زمینه اعمال کرد افزود: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در یک فضای آرام و غیرجنجالی و از طریق گفت‌وگو و تبادل نظر دیدگاه‌های دین مبین اسلام را در زمینه حقوق ‌بشر تبیین کرده و در جهت تعامل با دیگران و نزدیکی هر بیش‌تر نظرات دو طرف تلاش کند.
وی هم‌چنین تاکید کرد آزمایش‌های موشکی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست‌های دفاعی کشور انجام می‌گیرد و توانایی‌های دفاعی ایران به هیچ وجه قابل مذاکره و مصالحه نیست. جمهوری اسلامی ایران از ابتدا نسبت به تمامی تهدیدات تروریستی اعم از گروه‌های تکفیری و داعش و سایر گروه‌های مشابه هشدارهای لازم را داده و در جهت مبارزه با آن‌ها از هیچ تلاشی فروگذار نکرده است.
قاسمی در پایان یادآور شد: قطعنامه‌های مصوب پارلمان اروپا اگر چه فاقد ضمانت اجرایی هستند، با این حال باید رویکردی سازنده واقع‌گرایانه را بازتاب دهند. با توجه به این که جمهوری اسلامی ایران همواره آمادگی خود را برای انجام گفت‌وگوها بر اساس احترام متقابل اعلام کرده، بدون تردید برگزاری دومین دور گفت‌وگوهای سیاسی و حقوق بشری میان مقامات اتحادیه اروپا و ایران در ماه نوامبر حرکت در مسیری درست است و می‌تواند به نزدیکی دیدگاه‌ها و تعامل هر چه بیش‌تر دو طرف مساعدت کند.