گمانه زنی روسی در مورد رییس جمهور آینده ایران

به گزارش انتخاب؛ این خبرگزاری روسی که پیشتر در مورد مشایی و نیکزاد به عنوان دو کاندیدای احتمالی دولت، گزارشی ویژه تهیه کرده بود، ابتدا به معرفی سعید جلیلی پرداخته و او را چنین معرفی می کند: "سعید جلیلی" نامزد مورد حمایت اصولگرایان تندرو است.
در حالی که جلیلی یکی از پاهای خود را در طول جنگ هشت ساله ایران و عراق از دست داده و فردی مورد احترام در جامعه رای دهندگان محسوب می شود، تعدادی از فعالین سیاسی، حتی برخی از اصولگرایان اعتقاد دارند شخصیت سعید جلیلی به گونه ای نیست که افراد مختلف در هر قشری به وی رای دهند. برخی حتی پا را از این هم فراتر گذاشته و مدعی هستند جلیلی توانایی جلب افراد تحصیلکرده، قشر نخبه و دانشجویان را ندارد. مذاکراتی که وی با "خاویر سولانا" و "کاترین اشتون" نمایندگان عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی در قالب "۱+۵" انجام داده است، نیز علیرغم فراز و نشیب های فراوان، موفقیتی حاصل دو طرف نکرده است. شش قطعنامه ای که علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شده، در زمان هدایت پرونده هسته ای جمهوری اسلامی بر جلیلی بوده است.
علی لاریجانی
کارشناسان سیاسی اعتقاد دارند "علی لاریجانی" گرچه عضو خانواده سرشناس روحانی در ایران محسوب می شود و عملا "نماینده چهار مرجع تقلید" در مجلس شورای اسلامی از شهر قم است، و همین طور در قالب دبیری شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران طی سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ میلادی (۱۳۸۶-۱۳۸۴) چندین دور مذاکره با خاویر سولانا انجام داد، اما از محبوبیت لازم برای کسب رای در میان مردم ایران برخوردار نیست. نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۰۵ میلادی که لاریجانی نیز در آن نامزد بود، نشان داد که نمی تواند در جذب رای شهرهای بزرگ، اصولگرایان و دانشجویان موفق باشد.
از جمله ابتکارات لاریجانی، اجرای طرح مدالیته ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در سال ۲۰۰۷ بود که براساس آن تهران به شش سوال عمده بازرسان بین المللی درباره تاریخچه فعالیت های هسته ای اش پاسخ داد.
حسن روحانی
"حسن روحانی" که در قالب مذاکرات سال ۲۰۰۳ (۱۳۹۱) با سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان تعلیق غنی سازی اورانیوم را پذیرفت، شاید از دیدگاه طرف مقابل گزینه مناسبی برای ریاست جمهوری اسلامی ایران باشد. اما وی نیز مانند لاریجانی فاقد پایگاه مردمی در میان رای دهندگان اصلاح طلب است. اصولگرایان نیز علیرغم اینکه روحانی همچنان نماینده آیت الله خامنه ای در شورای عالی امنیت ملی، عضو مجلس خبرگان رهبری و همچنین عضو جامعه روحانیت مبارز است، بارها وی را بدلیل "کرنش" در مذاکرات هسته ای سرزنش کرده اند.
کمال خرازی
"کمال خرازی" که از چند سال پیش به عنوان رییس یک مرکز مشاوره استراتژیک درباره سیاست خارجی، برای رهبر عالی جمهوری اسلامی ایران فعالیت می کند ، فردی مورد اعتماد نزد آیت الله خامنه ای محسوب می شود. اما هیچ نشانه ای وجود ندارد که وی خود را برای نامزدی از سوی اصلاح طلبان در انتخابات آینده آماده کرده باشد.
گرچه به نظر می رسد اصلاح طلبان براساس همان سیاستی که از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ (۱۳۸۴-۱۳۸۱) توسط دولت سید محمد خاتمی دنبال شد، ترجیح می دهند به جای گفت و گو با گروه "۱+۵" با سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان گفت و گو کنند و موید آن نیز اظهارات اخیر "سید صادق خرازی" عضو تیم مذاکره کننده درباره روسیه است.
منوچهر متکی
بسیاری از تحلیلگران و فعالین سیاسی در ایران درباره "منوچهر متکی" وزیر سابق امور خارجه جمهوری اسلامی، می گویند وی نه تنها توان تاثیرگذاری در موضوع هسته ای را ندارد، بلکه رقیبی ضعیف در برابر دیگر نامزدهای احتمالی انتخابات است. این افراد معتقد هستند که متکی همچنین نمی تواند در جلب آرا مردمی به ویژه اصلاح طلبان و دانشجویان موفق باشد.
علی اکبر صالحی
مساله درباره علی اکبر صالحی به گونه دیگری است. صالحی، دیپلماتی است که دکترای اتمی خود را از دانشگاه "MIT) "Massachusetts Institute of Technology) آمریکا اخذ کرده و از ابتدای انقلاب اسلامی در جریان فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران قرار داشته است. وی که پیش از این نیز سفیر جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده، دیپلماتی هوشمند، عمل‌گرائی و آگاه به مسایل فنی مذاکرات هسته ای است. علیرغم اینکه صالحی در دولت های هاشمی، خاتمی و احمدی نژاد عضویت داشته، اما در عین حال بسیاری از کارشناسان سیاسی در ایران وی را فاقد توان لازم برای تاثیرگذاری می دانند و می گویند وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین از قدرت کافی برای متقاعد ساختن جناح راست درباره هرگونه سازش یا انعطاف پذیری در موضوع هسته ای برخوردار نیست!
علی اکبر ولایتی
از سوی دیگر "علی اکبر ولایتی" نامزد احتمالی دیگر اصولگرایان، دیپلماتی است که رابطه ای عمیق و بسیار نزدیک با آیت الله خامنه ای دارد و بسیاری از تحلیلگران وی را فردی می دانند که توانایی تاثیرگذاری دارد. همچنین عده ای معتقد هستند اصولگرایان تندرو نیز نمی توانند هرگونه انعطاف پذیری یا امتیاز دهی وی در مذاکرات را زیر سوال ببرند!
ولی علیرغم اعتماد فراوان آیت الله خامنه ای به علی اکبر ولایتی، وی هیچ گاه نماینده رهبر عالی جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات هسته ای نبوده است.
محسن رضایی، قالیباف، حداد، ثمره، ضرغامی، عارف، جهانگیری یا نجفی؟
شاید پاسخ به این سوال که چرا محسن رضایی، محمدباقر قالیباف، غلامعلی حداد عادل، مجتبی ثمره هاشمی، عزت الله ضرغامی، محمدرضا عارف، اسحاق جهانگیری و محمدعلی نجفی در فهرست کسانی که نمی توانند در مناقشه هسته ای جمهوری اسلامی ایران نقش آفرینی کنند، چندان ساده نباشد.
"محسن رضایی" بدلیل اتهام دست داشتن در بمب گذاری مرکز همیاری یهودیان آرژانتین - "آمیا" در شهر بوئنوس آیرس- تحت تعقیب بین المللی اینترپل است و "محمد باقر قالیباف" نیز علیرغم مدیریت چشم گیر در شهرداری تهران، در میان اصولگرایان و حامیان دولت احمدی نژاد با مخالفان جدی روبه روست.
"غلامعلی حداد عادل" در میان مردم پایگاه رای ندارد و "مجتبی ثمره هاشمی" نیز تنها از سوی طرفداران دولت "محمود احمدی نژاد" حمایت خواهد شد. "عزت الله ضرغامی" نیز بعد از ده سال مدیریت بر رادیو و تلویزیون دولتی، رقیبی نیست که بتواند در برابر سایر نامزدهای مطرح شده، عرض اندام کند.
"محمدرضا عارف"، شاید تنها نامزدی در این بین باشد که بتواند رقیبی جدی برای اصولگرایان محسوب شود. اما فعالین سیاسی و تحلیلگران معتقد هستند سرنوشت هر دولتی با ریاست محمدرضا عارف، مانند سرنوشت دولت "سیدمحمد خاتمی" خواهد بود و وی نیز نمی تواند اعضای سپاه و تندروهای اصولگرا را متقاعد به همراهی با دولتش کند.
"اسحاق جهانگیری" و "محمدعلی نجفی" نیز با چالش های فراوانی برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری، حتی در میان اصلاح طلبان مواجه هستند که برای توضیح آن می توان کتابی نوشت.
به هر حال تا پایان سال ۱۳۹۱ وضعیت طیف ها و گروه های سیاسی ایران برای مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۳ (۱۳۹۲) مشخص تر می شود و در آن زمان می توان با صراحت بیشتر درباره سیاست های آنها سخن گفت.