رمزگشایی از همزمانی بازگشت ترامپ و اخراج گالانت؛ سودای نتانیاهو چیست؟

نشنال اینترست با انتشار گزارشی مدعی شد، ساعاتی پیش از پایان رای گیری در ایالات  متحده،  بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل اطلاع داد که از کابینه برکنار شده است. گالانت در طول جنگ علیه حماس به چهره‌ای شناخته شده تبدیل شده بود. نتانیاهو مدعی است که به واسطه بی‌اعتمادی، وزیر کابینه را برکنار رفت. به ادعای او، آن‌ها اولویت‌های متفاوتی برای جنگ و دیدگاه‌های متفاوتی در باب استراتژی اسرائیل داشتند. گالانت توافق برای آزادی گروگان را ترجیح داد و برای طرحی برای غزه پساآتش بس تلاش داشت. او همچنین می‌خواست از یهودیان فوق ارتدوکس که از نظر تاریخی از فعالیت در ارتش اسرائیل معاف هستند، استفاده کند. این امر او را رویاروی سایر اعضای کابینه ائتلافی نتانیاهو قرار داد.

عصر تازه رویارویی؟

نشنال اینترست در ادامه مدعی شد، با رفتن گالانت، چشم‌انداز سیاسی اسرائیل تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. این به این دلیل است که گالانت به واسطه سال‌ها فعالیت در میدان تجربه‌های نظامی فراوانی دارد. از همین رو با یک چهره سیاسی به جای یک چهره نظامی جایگزین شد، چرا که نتانیاهو تلاش دارد تا زمام امور نظامی را به طور کامل در اختیار بگیرد. در ماه‌های اول جنگ غزه، اسرائیل کابینه جنگی داشت که شامل دو فرمانده سابق (بنی گانتز و گادی آیزنکوت) بود. آن‌ها در ژوئن کابینه جنگ را ترک کردند. تصمیم نتانیاهو در حالی اتخاذ می‌شود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جدید آمریکا پیروزی خود را در انتخابات جشن گرفت. این بدان معناست که دوره نوامبر تا ژانویه فرصتی برای اسرائیل فراهم شده تا دامنه عملیات خود را گسترش دهد. این گزاره می‌تواند در ماه‌های پایانی برای بایدن چالش‌ساز شود.

امروز خاورمیانه درگیر تحولاتی جدی است. ایران می‌گوید اقدام متجاوزانه اسرائیل بی‌پاسخ نخواهد ماند. همزمان حزب‌الله شیخ نعیم قاسم را به عنوان دبیرکل تازه خود برگزید، دبیرکل حزب‌الله در سخنرانی اخیرش تاکید دارد که نتیجه انتخابات آمریکا نمی‌تواند فرایند نبرد حزب‌الله با اسرائیل را تغییر دهد. اسرائیل در ماه اکتبر عملیات زمینی علیه حزب‌الله را آغاز کرد. حزب‌الله در 6 نوامبر موشک‌هایی را به سمت مرکز سرزمین‌های اشغالی شلیک کرد تا نشان دهد که انتخابات آمریکا مانع از حملات آن نمی‌شود. با این وجود، منطقه مواضع ترامپ را با دقت رصد می‌کند چرا که به ادعای ناظران پیروزی او رویارویی اسرائیل و حزب الله را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این در حالی است که رهبران منطقه به سرعت با رئیس جمهور منتخب تماس گرفته‌اند. نتانیاهو و ولیعهد عربستان سعودی با ترامپ صحبت کردند. ریاض انتظار دارد تا روابطش با دولت آینده آمریکا تقویت شود.

ترامپ و معادلات خاورمیانه

سعودی‌ها منتقد جنگ اسرائیل در غزه هستند و علناً از پایان مناقشه می‌گویند. با این حال، آن‌ها به خوبی می‌دانند که ایران یکی از منتقدان جدی توافق ابراهیم است؛ توافقی که فرایند عادی سازی روابط اسرائیل با بازیگرانی چون امارات، بحرین، سودان و مراکش را ممکن ساخت. اما با حمله هفتم اکتبر حماس، این توافق متوقف شد. در شرایط کنونی شاهد نوعی چند صدایی هستند، از یک منظر ریاض به واسطه افکار عمومی نمی‌تواند در باب عادی سازی رابطه با اسرائیل موضع‌گیری کند این در حالی است که هم‌صدایی پادشاهی با تل‌آویو می‌تواند این بازیگر را هدف حملات حوثی‌ها قرار دهد. در مقابل قطر میزبان حماس است. در عصر نخست ریاست ترامپ، عربستان سعودی رهبری بحرین، امارات و مصر را برای قطع روابط با قطر تحت فشار قرار داد. انزوای قطر پایان یافت، اما معادلات حاکم پیچیده‌تر از سال 2017 است.

همزمان در اسرائیل، تلاش برای جنگ در دو جبهه در کانون توجه قرار گرفته است. ارتش اسرائیل در حال پایان دادن به عملیات یک ماهه در جبلیه در شمال غزه است. این منطقه محله بزرگی در شمال و شمال شرقی شهر غزه است که حماس در آن حضور دارد. ارتش اسرائیل در طول یک سال درگیری دو بار در این منطقه با حماس جنگیده اما هنوز به اهدافش دست نیافته است. در ماه اکتبر، ارتش اسرائیل دوباره به این شهر حمله کرد. سربازان اسرائیلی از پهپادها و وسایل نقلیه بدون سرنشین M113 در عملیات برای بیرون راندن اعضای حماس و از بین بردن تهدیدها استفاده می‌کنند. با این حال، این عملیات زمان می‌برد.

در لبنان، ارتش اسرائیل چهار لشکر مستقر کرده و مواضع حزب‌الله را هدف حملاتش قرار می‌دهد. به عنوان مثال، تیپ هشتم ارتش اسرائیل در عملیات‌های اخیر برخی از اهداف حزب‌الله را هدف قرار داد. در شرایط کنونی اسراییل باید درباره مدیریت جنگ در چند جبهه تصمیم بگیرد، زیرا ترامپ خود را برای ورود به قدرت آماده می‌کند. این یعنی آمادگی برای مرحله تازه از عملیات در غزه و لبنان. در چنین شرایطی گروهی می‌گویند.