کوهکن: تعریف قانونی از دولت سایه نداریم

به گزارش مردم سالاری آنلاین ؛ واکنش ها و انتقادات به حضور سعید جلیلی در جلسه فراکسیون انقلاب درباره لایحه بودجه ۱۴۰۴ همزمان با حضور رئیس جمهور در پارلمان همچنان ادامه دارد. تا جایی که، غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، نماینده پیشین مجلس به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: «من پیش‌بینی می‌کنم که گردهمایی که ایشان با اعضای جبهه پایداری داشتند برای تخریب بودجه بوده که خداروشکر مجلس آنان را ناکام گذاشت.» 

اما محسن کوهکن، فعال سیاسی اصولگرا معتقد است که دعوت افراد در جلسه فراکسیون امری طبیعی بوده و به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: «در زمان بررسی بودجه این که افرادی را دعوت کنند یا نظر آن‌ها را درمورد لایحه بودجه بگیرند، این در مجلس سابقه هم داشته است. برخی کمیسیون ها، افراد و نماینده هایی که سوابق حضور چند دوره در مجلس بوده اند دعوت می‌کردند.»

وی ادامه داد: «آقای جلیلی و دوستان ایشان برای این که در مظان اتهام قرار نگیرند که کارشکنی است، بهترین راه این است که این نقطه نظرات منتشر شود.»

کوهکن با اشاره به دولت سایه هم تاکید کرد: «ما اصلا تعریف قانونی از دولت سایه نداریم. چون وقتی می‌گویید دولت، یعنی یک قوه و کسی که اختیارات اداری و مالی دارد و اعمال حاکمیت می‌کند. وقتی کسی چنین اختیاری را ندارد و نمی‌تواند به اتکای اختیارات قوه مجریه، اعمال حاکمیت کند، نباید از عنوان دولت برایش استفاده کنیم.» 

مشروح گفت‌وگوی محسن کوهکن، فعال سیاسی اصولگرا را در ادامه می‌خوانید؛

********

* آقای کوهکن! هفته گذشته در حالی کلیات بودجه در صحن بررسی شد که آقای سعید جلیلی در جلسه فراکسیون انقلاب حضور پیدا کرده اند. این حضور کارشناسان برای بررسی لویاح و طرح ها امری غیرمعمول نیست اما نوع حضور جلیلی که با دعوت یک فرد و بدون هماهنگی فراکسیون انقلاب بوده و نوع نگاه جلیلی به دولت حاشیه ساز شده است. نگاه شما چیست؟

وقتی لایحه بودجه تقدیم مجلس می‌شود بر اساس حکم قانون آیین نامه در بخش مربوط به لوایح بودجه، بر اساس مسئولیت و اختیارات و تخصصی که کمیسیون های تخصصی دارند، این تبصره‌ها به آن‌ها ارجاع می‌شود. هر کمیسیون، مسئول بررسی یک سری تبصره هایی است که به آن ارجاع می‌شود. معمولا به کمیسیون اصل ۹۰ هیچ گونه تبصره ای ارجاع نمی‌شود. 

در زمان بررسی بودجه این که افرادی را دعوت کنند یا نظر آن‌ها را درمورد لایحه بودجه بگیرند، این در مجلس سابقه هم داشته است. برخی کمیسیون ها، افراد و نماینده هایی که سوابق حضور چند دوره در مجلس بوده اند دعوت می‌کردند. گاهی اوقات متناسب با نوع بررسی که می‌خواستند بکنند و ماهیت آن تبصره هایی که می‌خواستند بررسی کنند، از افرادی که احساس می‌کردند اطلاعاتی دارند دعوت می‌کردند. لذا دعوت کمیسیون اصل ۹۰ یا آقای پژمانفر و فراکسیون انقلاب حتی یک شخص یا رئیس یک کمیسیون امری طبیعی است.

حضور جلیلی در جلسه فراکسیون یک پدیده نوظهور یا جدید نمی‌شود

فرض کنید رئیس کمیسیون بهداشت و درمان هستید و تبصره های مربوط به بهداشت و درمان که به شما ارجاع می‌شود، یکی از وزرای سابق بهداشت و درمان را صاحب نظر بدانید و او را دعوت کنید. اصل این که مجلس و کمیسیون‌ها خود را از این محروم کنند که نظرات مختلف را بشنوند و خود آیین نامه داخلی مجلس هم چنین اجازه ای می‌دهد اشکالی در آن نیست. ولی این که فراکسیونی دعوت می‌کند این هم مرسوم بوده است.

به عنوان یک پدیده نوظهور یا جدید نمی‌شود به آن نگاه کرد. فکر می‌کنم نهایتا اگر بخواهد زمینه برای بحث کارشناسی بیشتر فراهم شود، شاید راه درستش این باشد که اگر فراکسیونی دعوت کرده باشد، سخنگوی فراکسیون و یا اگر رئیس کمیسیونی دعوت کرده خود رئیس کمیسیون، توضیحاتی درمورد نقطه نظراتی که شخص مذکور می‌دهد، آن را مطرح کنند و نهایتا صحبت هایی که می‌شود آن نقطه نظرات ارزیابی و تحلیل و نقد شود. این به نظرم بهتر است. 

چون تجربه من می‌گوید که معمولا هیچ یک از مجالس در هیچ زمان، به بودجه که سند دخل و خرج یک ساله کشور است معمولا نگاه جناحی نمی‌شده است. برای همین هم وقتی بین موافقین و مخالفین پیشنهادات بررسی می‌کنید، از طیف های مختلف هستند.

فراکسیون انقلاب نظرات جلیلی را منتشر کند

شاید این ایراد و اشکال باشد که لایحه های بودجه و حتی تک تک تبصره هایش را بخواهند با نگاه سیاسی و گاهی جناحی به آن بنگرند و بررسی کنند. همیشه بودجه با یک نظر کارشناسی نگاه می‌شده است. فکر می‌کنم بهترین کار این است که هم فراکسیون انقلاب اسلامی نقطه نظرات آقای جلیلی که شرکت کرده اند را منتشر کنند. چون در بودجه چیز خصوصی یا خیلی محرمانه نداریم. یک بخش درآمدها و یک بخش هزینه‌ها است و معمولا اگر مجموعه مخالفت‌ها و موافقت‌ها با لوایح سالیانه را در این ۴۰ سال جمع آوری کنید و کنار هم بگذارید، درصد خیلی زیادی از این‌ها مشترک است.

مثلا درآمدها واقعی نیست یا تحقق پیدا می‌کند یا نمی‌کند. در بخش هزینه ها، هزینه های عمرانی یا جاری را چطور باید نگاه کرد. به نظرم در اصل مطلب ایرادی وارد نیست. اما اگر بخواهد به نقد گذاشته شود یا زمینه بهره بردن از نظرات افراد فراهم شود، بهترین راه این است که آن نقطه نظرات باز شود و گفته شود. من این مسئله را یک نگاه سیاسی نمی‌کنم. ولی فکر می‌کنم بهترین راه برای این که به جای تحلیل های سیاسی به سمت تحلیل های کارشناسی و تخصصی روی بودجه برویم، نقطه نظراتی که آقای جلیلی و هر برادر دیگری می‌دهد آن‌ها باید مطرح شود که مربوط به چه بخش هایی است تا بشود تجزیه تحلیل کرد.

ما از ماهیت صحبت های آقای جلیلی خبر نداریم

* آقای جلیلی رقیب انتخاباتی آقای پزشکیان بوده‌ اند و افرادی هم که به عنوان مخالف صحبت کردند، بیشتر طیف پایداری و طیف آقای جلیلی بوده اند. فارغ از این موضوع، اقداماتی که آقای جلیلی انجام می‌دهند یا حتی ۱۳ میلیون رای انتخاباتی را هم رأی خود می‌دانند، در حالی که برخی چهره های اصولگرا معتقدند این ۱۳ میلیون رأی آقای جلیلی نبوده و به نوعی می‌خواهند گروه فشاری ایجاد کنند، نظر شما در این باره چیست و اگر این گروه فشار ایجاد شود چقدر می‌تواند برای آقای پزشکیان چالش ایجاد کند؟

در بین گروه فشار بستگی دارد حرفشان چقدر منطقی و کارشناسی باشد. مخصوصا در ارتباط با بودجه. فکر می‌کنم نمایندگان مردم از طرفی در جامعه و بین مردم هستند و از طرفی خود را مقید می‌دانند که قانون آیین نامه را مراعات کنند؛ از طرفی هم برنامه های توسعه ۵ ساله مد نظرشان است و باید قانون اساسی را رعایت کنند. این است که نگاهم خیلی به این صورت نیست. اما اگر همان کسانی که دعوت می‌کنند و با نگاه جناحی برای فشار بیایند، برای این که در مظان اتهام قرار نگیرند بهترین راه این است که نقطه نظرات منتشر شود. در این صورت هر کسی می‌تواند تجزیه و تحلیل کند که آیا واقعا این نظرات برای تحت فشار قرار دادن است یا خیر.

نکته آخر این که معمولا وقتی انتخابات تمام می‌شود، تمام شده است. چیزی تحت عنوان این که با وزن انتخابات قبلی، کسی بخواهد برنامه ای داشته باشد، خیلی منطقی نیست. به این دلیل که در هر انتخابات چه در انتخابات مجلس و چه ریاست جمهوری، معمولا عملکرد فرد منتخب گاهی برایش ریزش رأی و گاهی رویش رأی دارد. گاهی رأی جابجا می‌شود. یعنی کسی که به او رأی داده است اقرار می‌کند که درست تشخیص داده و گاهی اوقات رای داده و عملکرد را که می‌بیند، بر می‌گردد. این است که در هر دوره از مجلس در هر حوزه انتخابیه یا در انتخابات ریاست جمهوری در کشور، آن که نفر دوم شده است چه مجلس و چه ریاست جمهوری به واسطه رأیی که داده شده حقی برای خود قائل شود، قطعا چیز مرسوم و درستی نیست.

اما برای این که کسی در مظان اتهام قرار نگیرد و حتی برداشت های درست تری شود، باید اینطور باشد که... به طور مثال ما از ماهیت صحبت های آقای جلیلی خبر نداریم. اگر صحبت‌ها و نقطه نظراتی که مطرح شده را مطرح کنند از این ماهیت‌ها خبردار می‌شویم. زمانی ممکن است نگاه کنید که شصت درصد صحبت‌ها در تایید و چهل درصد انتقاد است. این‌ها پیام خود را دارد. من قبول دارم وقتی که فراکسیون می‌آید و این چنین کار می‌کند، طبیعی است که برخی نقطه نظرات را به دنبال خود دارد. این واقعیتی است که نمی‌توانیم منکر شویم. ولی این که این تحلیل‌ها تا چه اندازه مطابق واقعیت است یا نیست و آیا می‌شود تایید کرد که برای فشار یا همراهی است، تنها و تنها راه ان انتشار نقطه نظرات است.

اصلا تعریف قانونی از دولت سایه نداریم

* باتوجه به این که آقای جلیلی خودش را رئیس دولت سایه می‌داند. ولی دولت سایه در ساختار سیاسی ما تعریف نشده است. ایشان با تکیه بر این موضوع اقداماتی انجام می‌دهند و جلساتی در دفتری تشکیل می‌دهند که وابسته به شورای امنیت ملی است و نظراتشان را بیان می‌کنند، فکر می‌کنید با اقدامات ایشان در آینده نوع تعاملی که بین آقای جلیلی و پزشکیان خواهد بود به چه صورت است؟

همانطور که اشاره کردید چیزی به نام دولت سایه نمی‌شناسیم که حتی کسی بگوید این دولت سایه برای دستگاه اجرایی نیست و برای کل حاکمیت است، قطعا یک شخص بزرگی است و ما چنین چیزی را به رسمیت نمی‌شناسیم. اگر قرار است کسی در کشور کاری انجام دهد و از قبل انجام این کار هزینه ای کند باید جایگاهی قانونی داشته باشد. ولی اگر چنانچه وزرا یا روسای جمهور سابق و افرادی که مسئولیت داشته اند - در دنیا هم مرسوم بوده که- فرد موضوع خاصی را بگیرد و از دوستانی که دارد و کارشناسانی که بوده اند دعوت می‌کند تا تجزیه تحلیل کنند و نقطه نظراتشان را ارائه به کسی می‌دهند که فرمان دستش است، دولت آقای پزشکیان باشد یا هر کسی دیگر، این را باید مثبت ارزیابی کرد.

یعنی نحوه برخورد با موضوع است که می‌شود تعبیر کرد که آیا این در جهت همراهی، کمک، همفکری، مساعدت و ارائه نظرات کارشناسی است، یا در جهت فشار آوردن است. ضمن این که تاکید می‌کنم ما  اصلا تعریف قانونی از دولت سایه نداریم. چون وقتی می‌گویید دولت، یعنی یک قوه و کسی که اختیارات اداری و مالی دارد و اعمال حاکمیت می‌کند. وقتی کسی چنین اختیاری را ندارد و نمی‌تواند به اتکای اختیارات قوه مجریه، اعمال حاکمیت کند، نباید از عنوان دولت برایش استفاده کنیم.

ممکن است همفکران سعید جلیلی نظرات اقتصادی او را رد کنند

جمعی هستند که از باب دلسوزی نظام و همراهی برای دولت جمع می‌شوند و نقطه نظراتی دارند و مطرح می‌کنند و کارشناسان نظراتشان را می‌دهند و مجموع این نظرات را در اختیار دولت و مجلس قرار می‌دهند. ضمن این که باید به بازخورد مطالب توجه کنید. یعنی اگر نقطه نظراتی که درمورد بودجه است تخصصی مطرح شود، ممکن است عده ای از نظر سیاسی هم فکر آقای جلیلی نباشند، ولی اگر موضوع را کارشناسی و تخصصی نگاه کنید، امکان دارد عده ای از نظر سیاسی همفکر آقای جلیلی باشند. ولی این نقطه نظر اقتصادی ایشان یا کارشناسان ایشان را تایید نکنند و رد کنند.

این را تجربه من می‌گوید. دلیلش هم این است که اگر در سال های بعد از پیروزی انقلاب نگاه کنید، یاد ندارم موافقت‌ها و مخالفت‌ها با لایحه بودجه فراکسیونی شده باشد. درآوردن افرادی که موافق یا مخالف صحبت کرده باشند، معمولا هم کلیشه ای بوده است، مثلا موافقین به نقاط مثبت بودجه اشاره می‌کنند که وابستگی به نفت کمتر شده است و کمک به اقشار نیازمند بیشتر شده است و آثار تورمی ندارد و مخالفان ایراداتی که وجود دارد مطرح می‌کنند، این‌ها همیشه وجود داشته است. باز هم تاکید می‌کنم، آقای جلیلی و دوستان ایشان برای این که در مظان اتهام قرار نگیرند که کارشکنی است، بهترین راه این است که این نقطه نظرات منتشر شود.