هزینه های روی کار آمدن سعید جلیلی در سیاست خارجی ایران از زبان فرجی راد

دو کاندیدای نهایی انتخابات ۱۴۰۳ دو نگاه و رویکرد متفاوت به سیاست خارجی و مشخصا برجام، تحریم ها و FATF دارند. یک سو معتقد به تعامل متوازن با غرب و شرق است و سوی دیگر غرب را منکوب می کند و تعاملات را محدود به همسایگان و شرق می کند.

عبدالرضا فرجی راد، کارشناس مسائل بین‌الملل و سفیر اسبق ایران در نروژ و مجارستان می گوید که در سیاست خارجی هم نگاهمان باید به غرب باشد هم به شرق. او که با خبرگزاری خبرآنلاین گفته کرده، تاکید می کند؛ پزشکیان می تواند توازن با دنیا را ایجاد کند، اما افکار جلیلی باعث تورم سرسام آور و گسترش فقر در جامعه می شود.

این کارشناس مسائل بین الملل معتقد است؛ «حتما باید مذاکرات را با آمریکا تا زمان رفع تحریم ادامه دهیم. دنیا ما را تحریم نکرده بلکه آمریکا آنها را مجبور کرده است که تحریم مان کنند.»

فرجی راد مشارکت ۴۰ درصدی در مرحله اول انتخابات را محصول ناامیدی ایجاده شده در میان مردم می داند و می گوید: «اگر این ۴۰ درصد ببیند که جامعه بسته تر از گذشته خواهد شد، در آینده دیگر نمی‌خواهند نقش فعالی داشته باشند.»

در ادامه گفتگوی خبرگزاری خبرآنلاین با عبدالرضا فرجی راد،سفیر اسبق ایران در نروژ و مجارستان را می خوانید؛

******

*آقای فرجی راد! یک تفاوت شاخص بین دو کاندیدای نهایی انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم نگاه آنها به بحث تحریم ها، برجام و FATF است، در مناظرات هم این تفاوت نگاه مشهود بود، تحلیل شما از این دو نگاه چیست؟

شاهد هستیم که دو کاندیدا با دو دیدگاه متفاوت به مرحله دوم آمدند. پزشکیان معتقد است که بین روابط شرق و غرب باید تعادل ایجاد شود، یعنی هم با شرق ارتباط داشته باشیم و هم با غرب که منظور اروپاست. ما با آمریکا نمی توانیم ارتباط داشته باشیم و دست ریاست جمهوری هم نیست که با آمریکا بخواهد رابطه برقرار کند.

نمی توانیم با ارتباط کالا به کالا با دنیا، اقتصادمان را جلو ببریم

کاندیدای مقابل یعنی آقای جلیلی معتقد است غرب در چند دهه اخیر مشکلات جدی برای ما به وجود آورده است و هیچ نتیجه ای نگرفتیم. اینگونه گفتگوها با غرب بی فایده است. یعنی دنبال برجام نباید رفت و ما می توانیم با کشورهای شرقی مثل چین و کشورهای جهان سوم کار کنیم، کالا بدهیم و بگیریم. جلیلی می گوید با چین و کشورهای جهان سوم کالا بدهیم و بگیریم /

این دیدگاه جلیلی به عنوان یک نظر می تواند مطرح باشد، اما واقعیت این است که تجارت و سیاست در دنیا عوض شده است. امروزه کشورهای جهان به ویژه کشورهای جهان سوم از جهانی شدن استفاده بهینه می کنند. مثلا بنگلادش در دو دهه قبل یک کشور فقر زده با آخرین درجه رشد اقتصادی در دنیا بود و همیشه بلایای طبیعی و غیر هماهنگ بر سرش می آمد، اما الان ۱۳ درصد رشد کرده و تحولی در بین مردم فقیر ایجاد شده است، به این علت که از فرصت های در جهان در جهت انتقال تکنولوژی، سرمایه های خارجی و.. استفاده کرده است.

بنابراین نمی توانیم بگوییم که می توانیم کالا به کالا با دنیا ارتباط داشته باشیم و اقتصادمان را پیش ببریم. ما در یکی دو دهه اخیر هم تجربه کردیم، ولی نتیجه و دستاورد دیگری به جز اینکه تورم به طور سرسام آوری بالا رفته است و خود را در انزوای اقتصادی و تا حدودی سیاسی قرار دادیم، نداشته است.

باید سیاست همه جانبه گرا با دنیا داشته باشیم

ما ۱۵ کشور همسایه داریم و با این کشورها مبادلاتی داریم. کمتر کشوری در دنیا وجود دارد که با ۱۵ کشور همسایه باشد، اما از فرصت ها نتواند استفاده کند. کشورهای همسایه ما قبلا چه وضعیتی داشتند و امروز با استفاده از ارتباط با دنیا چقدر اوضاعشان تغییر کرده است.

همین کشورهای حاشیه خلیج فارس مدت زیادی نیست که به رشد و توسعه رسیدند. ترکیه نیز اینگونه است. هم اکنون رشد پاکستان هم بالای ۴ درصد است. افغانستان که دنیا آن را شناسایی نکرد، الان از فرصت های جهان و از کشور چین استفاده می کند. برای خود سد و جاده می سازد.

بنابراین باید در درجه اول سیاست همه جانبه گرا در دنیا داشته باشیم و با همه کشورها چه شرق و چه غرب کار کنیم. با چین هم کار کنیم چرا که الان در همه جای دنیا سرمایه گذاری می کند. با اروپا که رابطه سنتی و اقتصادی داشتیم، دوباره باید کار کنیم. اگر ما نتوانیم با یک جناح کار کنیم و فقط با یک قطب دنیا کار کنیم، از فرصت ها نمی توانیم استفاده کنیم . نتیجه اش این می شود که آنها برایمان طاقچه بالا می گذارند و سعی می کنند مسائل خود را چه سیاسی و چه اقتصادی بر ما تحمیل کنند.

باید فروش نفت مان هم به غرب باشد هم به شرق

باید فروش نفت مان هم به غرب باشد هم به شرق. واردات و صادراتمان نیز باید اینگونه باشد. کشور ما نیاز به سرمایه فراوانی دارد که بتواند نفت و گاز را استخراج کرده و غفلت چند دهه ای را جبران کند. کارشناسان پیش بینی می کنند که به صورت جدی با کمبود برق، گاز و بنزین در سال های آتی نه چندان دور مواجه می شویم و چنین مشکلاتی فقط اتکا به یک قطب دنیا حل نمی شود. بنابراین سرمایه های زیادی در دنیا وجود دارد که باید آنها را جذب کنیم.

نتیجه عدم توازن در سیاست خارجی تورم سرسام آور و فقر گسترده است

آقای پزشکیان می گوید که تفکر در سیاست خارجی باید توازن باشد اما رقیبش می گوید ما تا الان انجام دادیم و می توانیم انجام دهیم. بله که تا الان انجام شده است، ولی باعث تورم سرسام آور در کشور و فقر گسترده شده که قبلا به این صورت نبوده است.

من فکر می کنم که باید تعادلی در سیاست خارجی داشته باشیم تا به غیر از آن یکی دو کشوری که مستثنی هستند با بقیه کشورها کار کنیم و سیاست درستی را در پیش بگیریم.

*آقای فرجی راد! شرایط امروز جامعه چه در بعد اقتصادی، بین الملل و سیاست داخلی و حتی در ابعاد فرهنگی و اجتماعی نیازمند نگاه کدام یک از این دو کاندیدا است؟

دور اول که هفته پیش انجام شد، شاهد بودیم زیر ۴۰ درصد مشارکت کردند؛ یعنی جامعه تقریبا ناامید است و می گوید نمی توانیم سیاست ها را اینگونه پیش ببریم. اگر بخواهیم تحرکی به جامعه دهیم و جامعه انرژی دوباره به دست بیاورد، طبیعتا انتظار این است.

متخصصان کشور مهاجرت می کنند و سرمایه ها به کشورهای همسایه رفته است

وقتی با جوان ها و قشرهای مختلف صحبت می کنیم، مخالف بسته شدن راه های ارتباط با دنیا هستند و معتقدند نه تنها این راه هایی که الان وجود دارد کافی نیست، بلکه باید راه های دیگری هم بگشاییم تا بلکه با دنیا ارتباط داشته باشیم. همین باعث شده است که ناامیدی در جامعه ایجاد شود و این ناامیدی سیل مهاجرت متخصصان، پزشکیان، مهندسین به خارج از کشور را راه انداخته است.

همچنین باعث شده است که سرمایه ها به کشورهای همسایه و جاهای دوردست برود. اینها نشان می دهد که جامعه از این وضعیت راضی نیستند. اگر ۴۰ درصدی که رأی دادند، ببینند که جامعه ما بسته تر از گذشته خواهد شد، این ۴۰ درصد هم ناامید می شوند و در آینده نمی خواهند نقش فعالی داشته باشند.

در واقع یک جمعیت اکثریت عظیمی خواهیم داشت که هیچ مشارکت و همکاری نخواهد کرد و این عدم همکاری ما را به شرایطی سوق می دهد که اوضاع بدتر شود.

باید مذاکرات با آمریکا را تا زمان رفع تحریم ها ادامه دهیم

* چنانچه ترامپ در آمریکا روی کار بیاید، در صورت رئیس جمهور شدن جلیلی چه پیش بینی از این دوگانه ترامپ - جلیلی می توان داشت؟

ما کاری به فرد نداریم بلکه باید سیاست درست شود. حتما باید مذاکرات را با آمریکا تا زمان رفع تحریم ادامه دهیم. دنیا ما را تحریم نکرده بلکه آمریکا آنها را مجبور کرده است که تحریممان کنند.

اگر نتوانیم تحریم ها را رفع کنیم و همین وضعیت تداوم داشته باشد، اقتصاد رشد نکند، کارخانه ها فعال نباشد، کارخانه های جدید ایجاد نشود و روی نفت، گاز و برق سرمایه گذاری نشود، وضعیت بسیار بدتر می شود و دنیا هم نه تنها کشورهای دوردست بلکه کشورهای پیرامون ایران هم چشمشان به نتیجه انتخابات ایران است که ببیند که منجر به ایجاد یک سیاست بسته می شود یا سیاست باز؟ به فرد هم کار ندارند.

اگر فضا باز بود با ایران کار می کنند، اما اگر دیدند یک سیاست بسته است با ایران کار نخواهند کرد و همسایگان خودشان را هم تشویق به عدم همکاری با ایران خواهند کرد.

تعداد مشارکت کننده بیشتر از مرحله اول می شود

*آقای فرجی راد! چقدر احتمال دارد که آراء خاموش در انتخابات ۱۵ تیرماه به صحنه بیایند؟

نمی توانم الان نظر دهم چون مراکز نظرسنجی هم چیزی اعلام نکردند، هر چند در مرحله اول هم با اختلاف زیاد ۱۲ درصدی نظرسنجی ها را اعلام کردند و عملا درست از آب درنیامد.

ما در جامعه بخشی به نام نسل Z داریم که موضع گرفتند. اما بخش دیگر جامعه همان مردم عادی، کاسبان، کارمندان آموزش پرورش، دانشگاهیان و .. هستند که وقتی با آنها صحبت می کنیم می بینیم که در دور اول تمایلی به رأی دادن نداشتند، اما در این دوره بخشی از آنها رأی می دهند و فکر می کنم تعداد مشارکت کننده بیشتر از دوره اول شود.