غربالگری سلامت روان دانش‌آموزان

به گزارش مردم سالاری آنلاین، «امیر تجلی‌نیا» مدیرکل امور تربیتی مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش در حاشیه جلسه همکاری وزارت بهداشت و آموزش و پرورش با محوریت برنامه سلامت روان (برنامه نماد و سراج) ویژه ضابین و مشاوران آموزش و پرورش و روانشناسان درباره این همکاری به خبرنگار ایلنا گفت: در اسناد بالادستی آموزش و پرورش و سند تحول و هم نظام جامع مشاوره بر احیا و ایفای نقش راهنما و مشاوره تمام کارکنان و معلمان مدارس تاکید شده است، از همین‌رو وزارت آموزش و پرورش از ظرفیت رابطان مشاور استفاده می‌کند.

وی ادامه داد: در هر مدرسه یک رابط مشاور داریم که می‌تواند معلم، ناظم یا مدیر مدرسه باشد. البته این رابطان مشاور باید ویژگی‌های خاص را هم دارا باشند که یکی از این ویژگی‌ها دارا بودن تحصیلات مرتبط با حوزه مشاوره و روانشناسی است تا بتوانند مداخله مختصر را در مدرسه داشته باشند.

مدیرکل امور تربیتی مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه حدود ۷۰ هزار رابط مشاور در مدارس کشور برای این منظور داوطلب شده‌اند، تصریح کرد: این افراد باید در یک بازه زمانی کوتاه آموزش‌های لازم برای اجرای این برنامه را دریافت کنند، لذا با دوستان حوزه سلامت روان وزارت بهداشت در این زمینه رایزنی‌هایی صورت گرفته تا در چارچوب وظایف وزارت بهداشت در سند ائتلاف نماد، از ظرفیت وزارت بهداشت برای آموزش رابطان مشاور استفاده شود.

تجلی‌نیا درباره اقدامات رابطان مشاور در مدارس گفت: رابطان مشاور در مدارس در خصوص پیشگیری سطح یک، آموزش مهارت‌های خودمراقبتی به دانش آموزان، اولیا و مربیان اقداماتی را انجام می‌دهند. همچنین رابطان مشاور در حوزه پیشگیری سطح دو و سه فرایندهای نماد شامل غربالگری سلامت روان، مداخله مختصر و درمان خدمات ارایه می کنند. علاوه بر این موارد چنانچه دانش‌آموز نیازمند حمایت‌های بیشتری باشد مانند معاضدت‌های درمانی و قضایی، به دستگاه‌های مربوطه که در این زمینه وظیفه دارند ارجاع داده می‌شوند.

وی در پاسخ به این سوال که این برنامه از چه زمانی در مدارس آغاز خواهد شد؟ تصریح کرد: از ابتدی نیمسال اول در پایه‌های هفتم، هشتم و دهم متوسط اول و دوم غربالگری دانش‌آموزان در سامانه نماد آغاز شده و تا پایان دی ماه در سراسر کشور اجرا خواهد شد. در بهمن ماه نیز مصاحبه‌های تشخیصی باید انجام شود و یکی از وظایف رابطان مشاور همین موضوع مصاحبه تشخیصی است.

مدیرکل امور تربیتی مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش درباره مصاحبه‌های تشخیصی توضیح داد: غربالگری نماد دارای دو بخش است و دانش‌آموزان در این برنامه دو بار غربال می شوند. در غربال اول برای شناسایی دانش‌آموزان در مقطع ابتدایی از آموزگار استفاده می‌کنیم و در دوره متوسطه دوم از چک لیست دانش آموز استفاده می‌کنیم و دانش‌آموزان به سوالات پاسخ می دهند. دانش‌آموزانی که تحلیل کارنامه‌های آنها در آزمون سلامت روان، نشان دهنده موردی از موارد مشخص شده باشند به مصاحبه تشخیصی ارجاع داده می شوند در مصاحبه‌های تشخیصی سوالات در سامانه نماد مشخص است و دانش‌آموز و اولیایش در جلسه مصاحبه‌های تشخیصی شرکت می کنند و رابطان مشاور، سوالات را پرسیده و پاسخ ها را وارد سامانه می‌کنند. پس از آن سامانه براساس دیتاهایی که دارد مشخص می‌کند که دانش آموزان به خرده مقیاس مبتلا هستند یا خیر؟ در صورت تایید دانش‌آموز در چرخه سامانه نماد برای دریافت خدمات مورد نیاز به بخش های تخصصی ارجاع داده می‌شود.

تجلی‌نیا گفت: در غربالگری مرحله اول تمام دانش آموزان در مقطع ابتدایی پایه‌های دوم، سوم و پنجم و در مقطع متوسطه اول و دوم پایه هفتم، هشتم و دهم شرکت می‌کنند. هر پایه‌ای نیز بنا به دلایلی انتخاب شده است.

وی درباره همکاری سایر دستگاه‌ها با آموزش و پرورش گفت: سند ائتلاف نماد یک سند ملی است و باتوجه به اینکه آسیب‌های اجتماعی اینگونه نیست که در آموزش و پرورش تولید شود عموما این آسیب‌ها خارج از آموزش و پرورش تولید می شود و محل ظهور و بروز آن مدرسه است. آموزش و پرورش به تنهایی نه نیروی مورد نیاز و نه بودجه لازم و نه حمایت های قانونی لازم را ندارد و در واقع آموزش و پرورش به تنهایی توان کنترل، مدیریت و کاهش آسیب‌های اجتماعی را ندارد.

او یادآور شد:‌ سال ۹۴ سند ائتلاف نماد تدوین شد. در واقع نماد یک قرارگاه است که همه بخش ها در آن حضور پیدا کرده و هر دستگاهی به دانش آموزان دارای مشکل که اغلب دارای اختلالات ترکیبی هم هستند یعنی هم ممکن است دچار فقر باشد و هم نیازمند درمان و مددکاری خدمات لازم را ارایه می کنند.

مدیرکل امور تربیتی مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این سوال که چه آسیب‌های در این برنامه مدنظر قرار گرفته است؟ گفت: در آزمون غربالگری روانشناختی پایه اول نماد ۸ بعد مقیاس مورد ارزیابی قرار می‌گیرد از جمله بیش‌فعالی، پرخاشگری، اضطراب، نقص در انجام تکالیف تحصیلی، افسردگی، نقص در خودگرانی و خودفرمانی، سوءاستفاده و آسیب به خود و در پایه دوم ابتدایی نیز برای اولین بار در کشور اختلالات یادگیری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.