بار دیگر امروز خبری منتشر شده که اداره استاندارد افغانستان در روزهای اخیر بازگرداندن تانکرهای بنزین بیکیفیت به ایران را افزایش داده است.
در وهله اول این سوال مطرح میشود که در شرایطی که تولید و مصرف بنزین کشور سربهسر است و با اندکی افزایش تقاضا، بهخصوص در ایام پایان سال و تابستان، ناترازی شدید بیش از ۱۰ میلیون لیتری در روز را تجربه میکنیم، چطور بنزینی برای صادرات به افغانستان ارسال میشود؟همچنین این سوال مطرح میشود که وقتی بنزین تولیدی در پالایشگاههای اصلی کشور، به گفته مسئولان شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی بنزین با استانداردهای یورو ۴ و یورو ۵ است، چطور بنزینی که برای صادرات تخصیص داده میشود، میتواند انقدر بیکیفیت باشد که کشوری چون افغانستان که از نظر ممیزیهای استانداردی، از بسیاری از کشورها سختگیری کمتری دارد، مُهر بیکیفیتی روی بنزین ایران بزند؟
پاسخ این سوالات مشخص است، بخش دولتی ایران هیچ صادرات رسمی زمینی بنزین به افغانستان ندارد. آنچه بهعنوان بنزین ایران وارد خاک افغانستان میشود، یا در قالب قاچاق است و یا توسط بخش خصوصی به عنوان فرآوردههای هیدروکربوری صادر میشودقطعا روی آنچه قاچاق میشود، نظارتی نیست و میتواند قاچاقکننده، هر فرآورده بیکیفیتی را بهعنوان بنزین ایرانی به طرف خریدار بفروشد؛ و اینجا باید رسانههای افغانستانی به این موضوع بپردازند که چرا بخشی از تأمین سوخت افغانستان از طریق قاچاق تأمین میشود و چه نهادها و افرادی در این کشور در این زمینه ذینفع و فعال هستند.
اما از سوی دیگر، دهها شرکت پالایشی کوچک مقیاس و دهها شرکت تجاری در زمینه صادرات انواع فرآوردههای هیدروکربوری درحال فعالیت هستند که متأسفانه ضعف نظارت بر فعالیت این شرکتها، انتشار اخبار اینچنینی را به دنبال دارد و این شرکتها با آبروی کشور بازی میکنند که لازم است برخورد لازم از سوی دستگاههای مسئول همچون صمت و نفت با متخلفان انجام شود.