چگونه بفهمیم فشارخون مان بالاست؟

فشار خون طبیعی یک عملکرد حیاتی بدن است. فشار خون همان نیرویی است که خون را از طریق سیستم گردش خون ما به حرکت در می‌آورد و بدون آن، اکسیژن یا مواد مغذی از طریق شریان‌ها به بافت‌ها و اندام‌های ما نمی‌رسد و گلبول‌های سفید خون در بدن ما توزیع نمی‌شوند. فشار خون همچنین به حمل مواد زائد سمی در بدن ما از طریق کبد و کلیه کمک می‌کند. قلب با بیرون راندن خون هنگام انقباض در هر ضربان قلب، فشار خون ایجاد می‌کند. فشار خون نیز به دلیل اختلاف فشار بین قلب و شاخه‌های کوچکتر سرخرگ‌ها ایجاد می‌شود.

فشار خون چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

فشار خون با دو عدد به یک اندازه مهم بیان می‌شود؛ برای مثال ۱۲۰/۸۰. عدد بالایی نشان دهنده فشار سیستولیک یعنی میزان فشار در شریان‌ها در طول انقباض عضله قلب است. عدد پایینی فشار دیاستولیک است که به فشار خون زمانی که عضله قلب بین ضربان است اشاره دارد.

فشار خون طبیعی چند است؟

زمانی که فشار خون طبیعی است، عدد بالایی کمتر از ۱۲۰ و عدد پایینی کمتر از ۸۰ است. اگر اعداد بالاتر از این محدوده ایده آل باشد، قلب برای پمپاژ خون به بدن بسیار سخت کار می‌کند و در واقع نشان دهنده فشار خون بالا است. در مقابل وقتی اعداد کمتر از حد ایده آل هستند، به این معنی است که فشار خون شما خیلی پایین است و خون اکسیژن‌دار کافی برای بدن و قلب شما تامین نمی‌کند. فشار خون پایین به عنوان افت فشار خون نیز شناخته می‌شود. البته اگر اعداد کمی بالاتر یا کمی پایین‌تر باشند جای نگرانی نیست؛ مگر این که علایم خاصی را تجربه کنید.

در صورتی که فشار خون بالا و در محدوده خطرناک داشته باشید ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

تنگی نفس
درد قفسه سینه
مشکل در توانایی دیدن یا صحبت کردن
احساس درد در پشت
ضعف یا بی حسی

محمدرضا سهرابی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به شعار امسال این روز جهانی مبنی بر «فشارخون خود را دقیق اندازه‌گیری کنید»،گفت: این شعار به مردم پیام می‌دهد که با اندازه گیری فشارخون و کنترل آن می‌توانند عمر طولانی‌تری داشته باشند.

تاثیر کاهش فشارخون در کاهش خطر سکته‌های قلبی و مغزی

وی فشارخون بالا را مهمترین عامل تاثیرگذار در آمار مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی برشمرد و افزود: شواهد نشان می دهد که کاهش فشارخون حدود ۳۵تا ۴۰ درصد خطر سکته مغزی و ۲۵ تا ۲۰ درصد خطر سکته‌های قلبی را کاهش می‌دهد.

به گفته وی گرچه بیماری فشارخون به راحتی قابل تشخیص است و درمان دارویی دارد اما در بسیاری از نقاط جهان به میزان کافی شناسایی، درمان و کنترل نمی‌شود.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۹ گفت: فشارخون بالا حدود یک میلیارد و ۳۰۰ هزار نفر از جمعیت ۳۰ تا ۷۹ ساله را در جهان تحت تاثیر قرار داده است. این در حالی است که تقریبا نیمی از این افراد از بیماری خود مطلع نیستند.

وی افزود: براساس این گزارش در سال ۲۰۱۹ بیش از ۱۰ میلیون نفر در جهان به دلایل مرتبط با فشارخون بالا جان خود را از دست دادند.

ابتلای ۳۲ درصد ایرانیان بالای ۱۸ سال به فشارخون بالا

سهرابی از ابتلای ۳۲ درصد افراد بالای ۱۸ سال در کشور به فشارخون بالا خبر داد و گفت: براساس نتایج پیمایش ملی بیماری‌های غیرواگیر در سال۱۴۰۰ تقریبا ۶۱,۵ درصد از افراد مذکور از بیماری خود اطلاع داشتند.

معاون بهداشتی دانشگاه با تاکید بر اهمیت شناسایی، مراقبت و درمان فشار خون بالا خاطرنشان کرد: اندازه‌گیری فشارخون در تمام مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت توسط پزشکان، مراقبان سلامت و بهورزان انجام می‌شود.

به گفته وی در این مراکز ارایه خدمات درمانی به بیماران مبتلا به فشارخون، مراقبت‌های بهداشتی و مشاوره تغذیه ارایه می شود.

فاطمه نواییان،رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت نیز ضمن توصیه به افراد برای اندازه‌گیری فشارخون در منزل، گفت:اندازه‌گیری فشارخون در منزل باعث افزایش مراقبت‌ها شده است اما در این زمینه وجود دستگاه‌های سنجش فشارخون کالیبره با دقت مناسب ضروری است.

رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت در ادامه خاطرنشان کرد: تنها با یک بار اندازه‌گیری فشارخون نمی‌توان گفت که فرد مبتلا به فشارخون بالا است. برای تشخیص این بیماری ممکن است پزشک از شما بخواهد به مدت چند روز فشارخون خود را اندازه گیری کرده و یادداشت کنید و حداقل دو بار توسط پزشک ویزیت شوید.

نکات مهم در هنگام اندازه گیری دقیق‌تر فشارخون

وی برای اندازه گیری دقیق‌تر فشارخون نکاتی را به افراد توصیه کرد که شامل موارد زیر است.

حداقل پنج دقیقه قبل از اندازه گیری فشارخون استراحت کنید.

از مصرف قهوه، سیگار، غذا و فعالیت بدنی شدید نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشارخون پرهیز شود.

تخلیه کامل مثانه نیم ساعت قبل از اندازه‌گیری فشارخون انجام شود.

هنگام اندازه گیری فشارخون فرد نباید صحبت کند.

هنگام اندازه گیری فشارخون پاها را روی هم نیندازید و دست را در امتداد قلب و روی یک تکیه‌گاه قرار دهید.

اندازه گیری فشارخون در همه افرادضروری است.

نواییان از عوامل غیردارویی موثر بر کاهش فشارخون به کاهش وزن، اصلاح الگوی تغذیه، کاهش مصرف نمک، ترک دخانیات و الکل اشاره کرد.

وی فعالیت بدنی منظم با شدت متوسط و حداقل روزی نیم ساعت (حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته) و آموزش کنترل استرس و خواب کافی را از دیگر عوامل موثر بر کنترل فشار خون برشمرد.

نواییان با اشاره به نام دیگر بیماری فشارخون بالا با عنوان قاتل خاموش تاکید کرد: تمام افراد باید با اندازه‌گیری فشارخون از ابتلا یا عدم ابتلا خود به بیماری فشارخون بالا مطلع باشند و درصورت ابتلا به فشارخون بالا حتما تحت درمان دارویی قرار گیرند.