رشد اقتصادی ۴ درصدی، حاصل عوامل برون‌زا بوده و ارزش اقتصادی ندارد

به گزارش مردم سالاری آنلاین، وحید شقاقی‌شهری در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا در پاسخ به این سوال که چرا آثار نرخ 4 درصدی رشد اقتصاد در بهبود فضای اقتصادی کشور و ادعای دولت مبنی بر بهبود شاخص‌های اقتصادی دیده نمی‌شود و ملموس نیست، اظهار داشت: رشد اقتصادی اعلام شده از منظر اقتصاد کلان هیچ گونه ارزش تحلیل ندارد. سه دلیل این رشد اقتصادی در کشورمان رخ می‌داد.

وی با اشاره به دلایل رشد اقتصادی 4 درصدی تاکید کرد: دلیل اول اینکه اقتصاد ایران در دهه 90 ناشی از تشدید تحریم‌ها و عدم سرمایه‌گذاری به شدت کوچک شد و عملا میانگین رشد در دهه 90 حدود یک درصد بود و یک اقتصاد 85 میلیون نفری تا حداکثر ممکن کوچک شد. معتقدم اقتصاد ایران امکان کوچک شدن بیش از این را نداشت.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: اندازه اقتصاد ایران به اندازه 85 میلیون ایرانی است که این جمعیت یک حداقل مصرفی را دارند و اقتصاد این جمعیت در دهه 90 به شدت کوچک شد. به طوریکه تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت جاری از حدود 500 میلیارد دلار به کمتر از 300 میلیارد دلار رسید و اقتصاد 85 میلیون نفری امکان کوچک شدن بیش از این را نداشت.

شقاقی‌شهری با بیان اینکه آنچه که امروز از اعداد مثبت رشد اقتصادی اعلام می‌کنند حاصل سرمایه گذاری نیستند، گفت:‌ آنچه که باعث رشد اقتصادی مثبت شده اول اینکه اقتصاد ایران بیش از این، امکان کاهش را نداشت و دلیل دوم این است که صادرات نفت ایران در مدت اخیر یک روند افزایشی را در پیش گرفت. به دنبال کاهش شدت تحریم‌ها، میزان صادرات نفت ایران افزایش یافت.

وی افزود: برخلاف دوران ریاست جمهوری ترامپ که یک فشار شدید به کشورمان تحمیل شد و صادرات نفت ایران را به کمتر از 300 هزار بشکه در روز کاهش داد اما در ریاست جمهوری بایدن و کاهش شدت تحریم‌ها، صادرات نفت کشورمان صعودی شد و به صادرات 1.5 میلیون بشکه در روز رسیدیم. هرچند که می‌دانیم با افزایش صادرات نفت،‌ درآمدهای دلاری نصیب ایران نمی‌شود اما می‌توانیم ما به ازای آن کالا دریافت کنیم.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد:‌ دلیل سوم هم افزایش قیمت نفت در این دوره بود و در کنار افزایش صادرات نفت، قیمت جهانی آن هم افزایش یافت و ارزش دلاری صادرات غیر نفتی بالا رفته است. در نهایت این سه عامل دست به دست هم دادند که در طول سال گذشته و امسال رشد اقتصادی ایران مثبت شود.

شقاقی‌شهری تاکید کرد:‌ وضعیت تولید ناخالص داخلی کشور بهبود پیدا کرده و رشد اقتصادی مثبت شده اما این رشد اقتصادی هیچگونه ارزش تحلیل اقتصادی ندارد چراکه ماحصل سرمایه‌گذاری در ایران نبوده و نیست و به همین دلیل نمی‌توان خروجی این رشد اقتصادی را در بهبود معیشت مردم، افزایش اشتغال، بهود شرایط اقتصادی مشاهده کرد.   

وی گفت: زمانی که در کشورمان سرمایه‌گذاری انجام شود یا محیط اقتصاد کلان بهبود و رشد سرمایه گذاری اتفاق بیفتد می‌توان انتظار داشت که در نتیجه رشد سرمایه‌گذاری، تولید افزایش پیدا کند که در آن شرایط به یک رشد اقتصادی واقعی مولد دست پیدا کرده‌ایم. اما این رشد اقتصادی مولد و اشغالزا هم نیست و صرفا به دلیل 3 عامل به این رشد اقتصادی رسیدیم و به همین علل به همکاران و کارشناسان اقتصادی می‌گویم این رشد، ارزش اقتصادی ندارد که درباره آن تحلیلی داشته باشیم و می‌تواند گمراه‌کننده هم باشد و علامت و سیگنال اشتباه به مدیران کلان کشور دهد.

این کارشناس اقتصادی با اشاره اعلام وزارت اقتصاد مبنی بر اینکه افزایش تشکیل سرمایه ثابت ناخالص 6.7 درصد در سال گذشته عامل رشد اقتصادی بوده، اظهار داشت:‌ تحلیل درستی از اقتصاد ندارند، اقتصاد ایران به شدت کوچک شده بود و عملا کوچک‌سازی اقتصاد ایران در نهایت متوقف می‌شد و درباره این ادعا که انباشت سرمایه افزایش پیدا کرده که دلایل رشد اقتصادی بوده، باید بگویم که انباشت سرمایه باید حاصل سرمایه‌گذاری باشد حال اینکه علامتی از جذب سرمایه چه در بخش سرمایه‌گذاری خارجی و چه سرمایه‌گذاری داخلی مشاهده نمی‌شود.

شقاقی‌شهری افزود: مصداق و مثال آن رشد اقتصادی که اعلام شده این است که دانشجویی در یک امتحان نمره خوبی را کسب کرده باید حاصل دانش‌اندوزی و تلاش وی در یادگیری باشد در غیر این صورت می‌توان به این دانشجو بابت دریافت نمره خوب، اتهام تقلب را زد. در اقتصاد هم همین موضوع صدق می‌کند. در اقتصاد وقتی شاخص‌های انتهایی را مشاهده می‌کنیم، بدون تحلیل زنجیره شاخص‌های اقتصادی، نمی‌توان تحلیل درستی داشت.

وی گفت: رشد اقتصادی باید حاصل اصلاحات ساختاری در اقتصاد باشد به این معنا که با اصلاحاتی که در دولت صورت پذیرفته فضای کسب و کار بهبود پیدا کرده یا اینکه با اصلاحاتی اقتصاد پیش‌بینی پذیر شده، ثبات اقتصادی حاصل، امنیت اقتصادی تقویت، سرمایه گذاری خارجی جذب یا فساد کنترل شده‌ است. اما وقتی شاخص‌ و وضعیت را مرور می‌کنیم، می‌بینیم که هیچ یک از این اصلاحات رخ نداده‌ است.

شقاقی شهری ادامه داد: ‌ماحصل عدم انجام اصلاحات ساختاری اقتصادی این بوده که هنوز محیط کسب و کار کشور نامناسب است، در حوزه ثبات اقتصادی و پیش‌بینی پذیری آن تغییری را مشاهده نکردیم و در نتیجه شاخص‌های بنیادی اقتصاد کلان تغییری نکرده اما می‌بینیم که همان اتفاقی افتاده که دانشجویی بدون تلاش نمره خوبی را کسب کرده‌است.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه باید توجه داشت اقتصاد ایران در دهه 90 به اندازه کافی کوچک شده بود و با یک تکانه جزیی، رشد اقتصادی بالا می‌رفت، اظهار داشت: همین اتفاق در سال 95 هم رخ داد و رشد اقتصادی ایران 12.5 درصد بود و همه برای آن هورا کشیدند اما آن عدد هم هیچ ارزش تحلیل اقتصادی را نداشت چراکه ماحصل اصلاحات ساختاری اقتصادی نبود.

وی گفت: زمانی می‌توان شاخص‌های اقتصادی کلان را تحلیل کرد که نتیجه یک گروه اصلاحات ساختاری اقتصادی باشد. بنابراین این رشد اقتصادی اعلام شده دستاوردی نیست و نه تنها ارزش تحلیل اقتصادی ندارد بلکه تحریف شده و فریبنده است چراکه حاصل عوامل برون‌زایی بوده‌است.