مکزیک، قتلگاه خبرنگاران

به گزارش مردم سالاری آنلاین، براساس گزارش دادستانی مکزیک، «خوان آرخون لوپز»» خبرنگار مستقلی که صفحه خبری خود را روی شبکه اجتماعی فیسبوک اداره می‌کرد، از چند روز قبل ناپدید شده بود و در نهایت جسدش روز سه‌شنبه کشف شد. جسد این خبرنگار به‌دلیل شلیک مستقیم به سر، قابل شناسایی نبوده و هویت او ابتدا از روی تتوهای بدن و سپس بااستفاده از اثر انگشت تأیید شد. آرخون در صفحه فیسبوک خود به گزارش‌هایی با سوژه‌های امنیتی می‌پرداخت و در شهر محل سکونتش، سن‌لوئیز فردی شناخته شده بود. آخرین گزارش او درباره کشف و ضبط مواد‌مخدر و چندین فقره کالای مسروقه بوده است. آرخون لوپز چهاردهمین خبرنگار و فعال رسانه‌ای است که طی سال‌جاری در مکزیک به قتل می‌رسد.

خطرناک‌ترین کشور جهان برای خبرنگاران
مکزیک یکی از پرخطرترین کشورهای جهان برای شغل خبرنگاری است. براساس گزارش سازمان بین‌المللی «ماده 19»، سازمانی حقوق بشری برای دفاع از آزادی بیان، از ابتدای روی کار آمدن «آندره مانوئل لوپز اوبرادور» رئیس‌جمهور کنونی مکزیک در سال2018، دست‌کم 34خبرنگار یا فعال رسانه‌ای در مکزیک کشته شده‌اند. هفته گذشته 4کارمند یک ایستگاه رادیویی در شهر مرزی «سیوداد خوارس» در حادثه‌ای که دادستانی آن را مرتبط با تبهکاران اعلام کرد کشته شدند. یک هفته پیش از آن، خبرنگاری دیگر به نام «ارنستو مندز» در شهر «گواناخوآتو» در کافه‌ای که متعلق به او بود، به قتل رسید. مقامات شهری اعلام کرده‌اند مندز از مدت‌ها پیش تهدید‌های جانی متعددی دریافت کرده است. گفته می‌شود خبرنگاران رسانه‌های کوچک و محلی بیشتر از رسانه‌های بزرگ رسمی در معرض تهدید قرار دارند و معمولا مظنونین اصلی پرونده‌های قتل خبرنگاران، مقامات و سیاستمداران فاسد شهرهای کوچک مکزیک و همچنین جنایتکاران سازمان‌یافته و باند‌های تبهکار هستند. معمولا عدالت در زمینه قتل خبرنگاران در این کشور به اجرا در نمی‌آید زیرا این قتل‌ها معمولا از پی همکاری زنجیره‌ای از سیاستمداران فاسد با تبهکاران رخ می‌دهند.

عوامل خشونت علیه خبرنگاران در مکزیک
فساد دولتی یکی از شناخته‌ترین معضلات در مکزیک است که زمینه را برای پر و بال گرفتن سازمان‌های تبهکار و کارتل‌های مواد‌مخدر فراهم کرده است. از این‌رو بعضی از مناطق مکزیک، به‌ویژه مناطق مرزی که به کانون فعالیت کارتل‌های مواد‌مخدر و دیگر جنایات سازمان یافته تبدیل شده‌اند، در سایه حمایت سیاستمداران فاسد، متحمل خشونت‌های شدیدی می‌شوند. فساد نهادی همچنین مانع از آن می‌شود که تبهکاران با مجازات اعمال خود مواجه شوند. براساس آمار دولتی، از سال 2000به بعد در مکزیک 42فرماندار ایالتی مظنون به فساد بوده‌اند که فقط 17نفر از آنها مورد بازجویی قرار گرفته‌اند. براساس گزارش نیویورک‌تایمز، چندین دهه انفعال و مصونیت از مجازات در مکزیک جسارتی باورنکردنی را در میان مقامات فاسد و تبهکاران ایجاد کرده است و خبرنگاران از قربانیان اصلی این وضعیت بوده‌اند. پژوهشی در آمریکا نشان می‌دهد 94درصد از جنایت‌ها در کشور همسایه یعنی در مکزیک، گزارش نشده یا بدون پیگیری و رسیدگی پلیسی و مقامات قضایی رها می‌شوند.
 پژوهش‌های مختلف نشان می‌دهند یکی از عوامل محرک قتل خبرنگاران در مکزیک جنگ اطلاعاتی و تاکتیک‌های تبلیغاتی سازمان‌های تبهکاری در این کشور است. به بیانی دیگر، کارتل‌های مواد‌مخدر و باندهای تبهکاری از قتل خبرنگاران به‌عنوان ابزاری برای ساکت کردن رسانه‌ها و ارسال پیام برای سیاستمداران استفاده می‌کنند. محرک دیگر، جنگی است که از سال 2006در مکزیک میان کارتل‌های مواد‌مخدر و تبهکاران سازمان یافته برسر قلمرو و اعمال قدرت آغاز شده است. تا پیش از این سال، 4 کارتل بزرگ مواد‌مخدر در مکزیک وجود داشت، اما درگیری‌های داخلی منجر به تجزیه کارتل‌ها و تشکیل گروه‌های تبهکاری خرد و محلی شد و به این ترتیب جنگ میان این گروه‌ها در ترکیب با فساد دولتی و بی‌توجهی‌های نهادی ناامنی و خشونت را مکزیک افزایش داد.
براساس پژوهشی که به تازگی توسط محققان دانشگاه دولتی «سم‌هیوستون» در آمریکا انجام گرفته، فساد ناشی از همکاری گروه‌های تبهکاری با مقامات محلی، معافیت از مجازات و خشونت‌های سازمان‌یافته دلایل بالقوه اصلی خشونت علیه روزنامه‌نگاران در مکزیک است. آمارهای به‌دست آمده در این پژوهش که مبتنی بر آمارهای کمیته محافظت از روزنامه‌نگاران در مکزیک است، نشان می‌دهد از سال1992تا سال‌جاری 143خبرنگار در مکزیک کشته شده‌اند. این پژوهش همچنین نشان می‌دهد خبرنگارانی که حوزه‌ سیاسی یا حوزه جنایی یا ترکیبی از این دو را پوشش می‌دهند، بیش از خبرنگاران دیگر حوزه‌ها به قتل می‌رسند. همچنین شهر «وراکروز» به‌عنوان خطرناک‌ترین شهر مکزیک برای خبرنگاران شناسایی شده است زیرا از سال 1992تا به امروز 26خبرنگار در آن به قتل رسیده‌اند. 97درصد از خبرنگاران به قتل رسیده در مکزیک محلی بوده و بیشتر آنها در محل کار خود کشته شده‌اند./همشهری آنلاین