سفیدچاه، گورستانی اسرارآمیز در شمال کشور

مازندران جاذبه‌های بسیاری را در دل خود جای داده است. یکی از این جاذبه‌ها گورستان سفیدچاه است مربوط به دوره تیموریان و اولین قبرستان مسلمانان در ایران است.
در شمالی ترین نقطه ایران، روستای معروفی وجود دارد که دلیل شهرت آن گورستان اسرار آمیزی است که داخل روستا قرار گرفته است. این گورستان که به اسم سفید چاه یا گورستان سپید معروف است در شهرستان بهشهر استان مازندران، روستای سفید چاه واقع شده که میتوان گفت اولین قبرستان مسلمانان در ایران است. گورستانی که اهالی اعتقاد دارند، خاک سفیدش، نمی گذارد اجساد مرده ها پوسیده شود. همچنین این قبرستان دارای نقوش مختلف روی سنگ های ایستاده است که از شخصیت، کسب و کار و حتی خلق و خوی فرد آرمیده در آن حکایتها دارد.
گورستان سفید چاه که به "گورستان سپید" نیز شهرت دارد، در شهرستان بهشهر، بخش یانه سر، روستای سفید چاه واقع شده که مربوط به دوره تیموریان است و اولین قبرستان مسلمانان در ایران است.
روستای سفیدچاه با گورستان اسرارآمیزش شناخته میشود. در منطقه گلوگاه بهشهر، تقریبا کسی نیست که چیزی از داستان های شگفت انگیز گورستان تاریخی این روستا نشنیده باشد. مردم گلوگاه از ۵۰ پارچه آبادی دور و اطراف، مرده هایشان را به دوش می گیرند و الله اکبرگویان به سفیدچاه می آورند تا جایی در گورستان این روستا برایشان دست و پا کنند. آنها معتقدند که خاک سفید این روستا نمی گذارد اجساد مردگانشان بپوسد.
گورستانی با خاک سفید 
گورستان پرطرفدار سفیدچاه روز به روز بزرگ و بزرگ تر می شود و کم کم خانه ها و زمین ها را پس می زند تا برای مردگان جا باز کند. این گورستان به جز خاک سفیدرنگش، یک تفاوت دیگر هم با دیگر گورستان های ایران دارد؛ در بخش تاریخی گورستان، تقریبا تمام سنگ قبر ها بالای سر مزار متوفیان سر پا ایستاده اند. سنگ قبرهایی که هر کدام تابلوی اعلاناتی هستند برای شناساندن شخصیت فردی که فوت شده است.
سرشناس ترین اهالی گورستان روستای سفیدچاه ۳ نواده امام موسی بن جعفر(ع) هستند؛ ابراهیم(ع)، منصور(ع) و عبدالرحمان(ع) که از ظلم و جور خلفای مستبد فراری شدند و برای همین در این دیار ماندند. از جمله دیدنی های مقبره این ۳ تن، صندوقچه ای چوبی است که اهالی روستا از آن محافظت می کنند.
سنگ‌ قبرهای ایستاده گورستان سفیدچاه از اسم و رسم مردگان گورستان می‌ گویند؛ از شغل و کسب و کار آنها و یا حتی خلقیات و روحیه‌ شان که بر سینه سنگ ‌قبرهای ایستاده سفید چاه نقش بسته اند.
نقوش حیوانات مختلف از کبوتر و روباه گرفته تا خرگوش و شتر را در این گورستان خواهید دید. کبوتر، نماد پیام‌آوری، پیک ناهید و عشق است. روباه، نماد دنیایی است که فریبکار و نیرنگ ‌باز است و خرگوش، نشان شخص باهوش و بادرایتی است که فریب دنیا را نمی ‌خورد. میان سنگ ‌قبرهای سفید چاه حتی شتر هم دیده می ‌شود. شتری که لابد حکایت از کاروانی دارد و لابد متوفی، در مسیر عبور از این روستا دار فانی را وداع گفته است.
نقوش گیاهی: سرو بدون شک پرجمعیت ‌ترین گیاه این گورستان است. سرو برای ما ایرانی‌ ها نماد جاودانگی و فناناپذیری بوده است. گل نیلوفر نشانه‌ پاکی و تولد مجدد بوده و گل انار نماد پاکی و بی‌آلایشی.
ابزارهای کاربردی: اسباب و اثاثه نقش شده روی سنگ ‌قبرها در بیشتر موارد شغل و کسب و کار شخص متوفی را بر ملا می‌کند. شمشیر، کمان، تفنگ و باروت ‌دان، نشانه‌ اشخاص شجاع و جنگاور است. بر سنگ ‌قبر بافندگان، قیچی، ماسوره و ابزار بافندگی به چشم می‌ خورد و از ابزار نجاران نقش تبر، اره و مته بر سنگ قبرشان نقش بسته است.
نقوش نمادین: خورشید نشانه حق ‌پرستی و گرایش به بلند پروازی است و آینه، نماد خودشناسی و معرفت. بر سنگ قبر بانوان، شانه دو طرفه و بر سنگ قبر آقایان شانه یک طرفه نقرشده است. نقوش نمادین، بیشتر در میان سنگ‌ تراشان متاخرتر که ظاهرا کم‌ حوصله ‌تر از حجاران صفوی بودند، رایج بود.
سنگ ‌تراشان در قرن ۱۳ و ۱۴ ساده ‌پسندتر و کم ‌سواد بودند و اگر به دقت میان سنگ‌ قبرهای زخمی شده به قلم این سنگ ‌تراشان بگردید، حتی می‌ توانید از آنها غلط‌ های املایی بگیرید.
نقوش تاریخی: امکان اینکه در میان آن ‌همه سنگ‌ قبر یک سنگ تیموری یا صفوی پیدا کنید کم است. باید بین سنگ‌ های زرد رنگ ضخیم بگردید تا بلکه با یکی از آن شاهکارهای هنر سنگ ‌تراشی روبه‌رو شوید. این سنگ‌ ها عموما مانند محراب‌ هایی هستند که با خطوط ظریف و اسلیمی‌ های پر پیچ‌ وتاب پر شده‌اند. خطوط خوشِ حک شده بر این سنگ‌ ها به‌جز نام متوفی و سال درگذشت وی، شامل صلوات کبیر، احادیث، آیات و روایات نیز می ‌شوند.