روزی که عربستان دنیا را شوکه کرد

بایدن قرار است ماه میلادی جاری به ریاض سفر کند و احتمالا همین پیام ناگوار را خواهد شنید که روی عربستان سعودی برای کمک به جبران افت عرضه روسیه حساب نکنید.
وقتی امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، ماه گذشته در گوش جو بایدن زمزمه کرد عربستان سعودی ظرفیت مازاد تولید بسیار اندکی برای افزایش تولید دارد، به نظر رسید رئیس جمهور آمریکا متعجب شده است.
در شرایطی که قیمتهای جهانی بالا مانده و تولید جهانی با محدودیت روبرو شده است، عربستان سعودی که به عنوان بانک مرکزی نفت جهان دیده می شود، واقعا چه میزان می تواند نفت تولید کند. عربستان سعودی که می گوید می‌تواند ۱۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید کند، در گذشته همواره ثابت کرده است افرادی که نسبت به این کشور تردید داشته‌اند، در اشتباه بوده‌اند.
اما با روبرو شدن جهان با یکی از بدترین بحرانهای عرضه انرژی، ناظران صنعت نفت، منابع اوپک و کارشناسان دیگر می پرسند آیا عربستان سعودی با تولید فعلی ۱۰.۵ میلیون بشکه در روز، واقعا می‌تواند به سرعت ۱.۵ میلیون بشکه در روز دیگر به تولیدش اضافه کند.
عاملی که به این تردیدها درباره ظرفیت مازاد تولید عربستان سعودی افزوده است، تولید این کشور در سطح پایینتر از سهمیه اوپک با وجود قیمتهای بالای نفت است. آمار اوپک نشان می دهد حفاری چاه‌های جدید در این کشور، سال میلادی گذشته پایینتر از سطح پیش از دوران پاندمی کووید ماند.
یک منبع صنعتی بلندپایه که اخیرا با مدیریت شرکت نفتی دولتی آرامکوی سعودی دیدار کرده است، گفت: به وی گفته شده است این شرکت یک میلیون بشکه در روز ظرفیت مازاد تولید دارد که آماده عرضه است.
یک منبع آگاه گفت: اگر شرایط ایجاب کند تا ظرفیت مازاد تولید مورد بهره برداری قرار گیرد، آرامکو یک میلیون بشکه در روز عرضه اضافی را می‌تواند فورا روانه بازار کند اما نمی تواند این میزان تولید را به مدت طولانی حفظ کند.
آرامکو در زمان دیدار این مقام، ۱۰.۵ میلیون بشکه در روز نفت تولید می کرد که به معنای عدم توانایی این شرکت برای تولید بالای ۱۱.۵ میلیون بشکه در روز است.
یک منبع دیگر با اشاره به اطلاعات به دست آمده از مکالمات خصوصی مقامات آرامکو، اظهار کرد: آرامکو نمی تواند بیش از ۱۱ میلیون بشکه در روز نفت را بدون برداشت از ذخایر در داخل و خارج، در کشورهای مصرف کننده ای مانند ژاپن، هلند و مصر، عرضه کند.
آرامکو سطح ذخایر نفت خود را افشا نمی کند اما منابع صنعتی برآورد می کنند این شرکت در مدت ۶۰ تا ۹۰ روز می تواند ۰.۳ تا ۰.۵ میلیون بشکه در روز نفت بیشتری عرضه کند.
گری راس، ناظر باسابقه اوپک و عربستان سعودی می گوید: به دلیل نرخ حفاری اندک در سالهای گذشته که نتوانسته است افت ظرفیت تولید فعلی را جبران کند، ظرفیت تولید عربستان ممکن است بیش از ۱۱ میلیون بشکه در روز نباشد.
آرامکو روی برنامه های رشد کار می کند
آرامکو در بیانیه‌ای به رویترز اعلام کرد: این شرکت حداکثر ظرفیت تولید پایدار ۱۲ میلیون بشکه در روز را حفظ کرده و دو سال پیش، در این میزان نفت تولید کرده است.
در سال ۲۰۲۰، تولید در این نرخ تنها به مدت چند روز امکان پذیر بود و معامله‌گران نفت اظهار کردند: شاهد برداشت قابل توجه نفت از ذخایر توسط آرامکو بوده اند.
ناظران اوپک متوجه شده‌اند با تسهیل محدودیت عرضه که عربستان سعودی در اوج بحران سلامتی با آن موافقت کرده بود، شکاف بین آنچه عربستان سعودی می گوید تولید می کند و ارزیابی ناظران از میزان تولید این کشور، افزایش پیدا کرده است.
منابع ثانویه اوپک در ماه مه اعلام کردند: تولید عربستان سعودی ۱۰.۴۲ میلیون بشکه در روز بوده که بیش از ۱۰۰ هزار بشکه در روز پایینتر از میزانی است که عربستان سعودی اعلام کرده است تولید می کند.
منابع ثانویه که شامل شرکتهای مشاوره و آژانسهای تخصصی قیمت گذاری و گزارش اخبار نفتی هستند از سوی اوپک برای رصد تولید این گروه انتخاب شدند که سابقه طولانی از اختلافهای قدیمی بر سر میزان واقعی تولید اعضایش دارد.
اگر عربستان سعودی به حداکثر ظرفیت تولید نفت نزدیک شده باشد، در این صورت توانایی محدودی برای موافقت با هر گونه افزایش فوری تولید در دیدار با رئیس جمهور آمریکا خواهد داشت. سفر بایدن به خاورمیانه از ۱۳ تا ۱۶ ژوئیه برنامه ریزی شده است.
ماکرون به بایدن اظهار کرده است رئیس امارات متحده عربی به وی گفته است عربستان سعودی می تواند تولیدش را کم و بیش به میزان ۱۵۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد و آنها ظرفیت عظیمی تا مدت شش ماه ندارند.
ظرفیت تولید اوپک به صورت کلی تحت تاثیر عوامل متعددی شامل دوره های کاهش قیمت نفت و مازاد عرضه جهانی در فاصله سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ و کاهش نرخ حفاری به دلیل پاندمی کووید در سال ۲۰۲۰، محدود شده است.
یک نماینده اوپک گفت: صنعت نفت اوپک با عدم سرمایه گذاری به دلیل افت درآمد نفتی روبرو شده است. کاهش قیمتهای نفت جهان همواره روی سطوح سرمایه گذاری در بخش بالادستی تاثیرگذاشته است.
گزارشی که در ژوئن از سوی اوپک منتشر شد، نشان داد فعالیت عربستان سعودی در بخش بالادستی، بهبود ملایمی نسبت به دوران پاندمی داشته یا در سال ۲۰۲۱ دچار کاهش شده است.
بر اساس گزارش رویترز، شمار چاه‌های تکمیل شده – فرآینده آماده سازی چاه برای تولید – در عربستان سعودی در سال ۲۰۲۱ به میزان ۱۵۲ حلقه کاهش پیدا کرد و به ۳۱۴ حلقه رسید که پایین‌ترین میزان از سال ۲۰۱۷ بود و کاهش سال به سال آن تقریبا معادل نیمی از چاه‌های تکمیل شده در اوپک بود. شمار دکلهای حفاری فعال در عربستان سعودی در سال ۲۰۲۱ به میزان شش حلقه رشد کرد و به ۶۵ حلقه رسید که بسیار پایین‌تر از میانگین ۱۱۷ حلقه در فاصله سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ بوده است.