ترکیدگی چرخ‌ها، علت سانحه هواپیمای قشم در مشهد

به گزارش ایسنا، در پی فرود اضطراری هواپیمای مشهد – مسقط –تهران که بامداد امروز اتفاق افتاده بود دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری گزارش اولیه آن را منتشر کرد که به شرح ذیل است.
در شرح حادثه این گزارش آمده است: «بر اساس برنامه‌ریزی شرکت هواپیمایی قشم، هواپیمای فوکر ۱۰۰ به علامت ثبت  P-FQG متعلق به آن شرکت برای انجام پرواز در مسیر تهران - مشهد - مسقط - مشهد - تهران در نظر گرفته شده بود. در حدود ساعت ۰۱:۰۰ به وقت محلی (UTC۲۰:۳۰ ) روز چهارشنبه مورخ ۱۴۰۱/۰۴/۰۸ هواپیما با شماره پرواز ۲۱۱۸ با تعداد ۷۰ نفر مسافر و ۱۱ نفر خدمه پروازی از باند ۱۳ چپ فرودگاه هاشمی‌نژاد مشهد به مقصد فرودگاه شهر مسقط کشور عمان شروع به لرزش نموده و خلبان حین برخاستن و در زمان Rotation متوجه صدای نامتعارف از ارابه فرود سمت چپ شده و نیز لرزش غیر عادی در هواپیما و موتور شماره یک را مشاهده نموده است. خلبان پس از ادامه پرواز، موضوع را به برج مراقبت فرودگاه مشهد اطلاع داده و تقاضای بازدید باند نموده که پس از بازدید عوامل زمینی، قطعات لاستیک چرخ‌های هواپیما در نزدیکی TWY G مشاهده گردیده و متعاقباً به خلبان اطلاع داده می‌شود.»
در ادامه شرح این حادثه دفتر بررسی سوانح و حوادث اینگونه توضیح داده است: «خلبان با انجام دستورالعمل‌های مربوطه و ضمن کاهش سوخت و اعلام وضعیت اضطراری اقدام به بازگشت به فرودگاه مشهد نموده است. خلبان درخواست بازدید چرخ‌ها را در ارتفاع کم (Low Pass) نموده که مشخص می‌شود چرخ شماره یک اصلی هواپیما دچار ترکیدگی شده است. در ساعت ۰۴:۴۰ دقیقه به وقت محلی هواپیما برای فرود روی باند ۳۱ راست آماده شده که در هنگام فرود، چرخ شماره دو نیز ترکیده و بخش فولادی چرخ‌ها (Ring) با سطح باند برخورد نامتعارف داشته و ضمن خراشیدگی سطح آسفالت باند، هواپیما به حرکت ادامه داده و در انتهای باند متوقف شده و باند غیر عملیاتی اعلام گردید. سپس مسافرین در انتهای باند تخلیه شده و به بخش ویژه ترمینال فرودگاه (CIP) انتقال داده شدند و پرسنل فنی شرکت پس از تعویض چرخ صدمه دیده، هواپیما را به پارکینگ فرودگاه انتقال داده تا بررسی‌های لازم روی هواپیما انجام شود و باند فرودگاه سریعا عملیاتی شود. دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری با اطلاع از موضوع، سریعا کارشناسان خود را به محل وقوع حادثه اعزام نموده است. شایان ذکر است مسئولین مربوطه به محض دریافت خبر در لحظات اولیه اقدام به تشکیل کارگروه مدیریت شرایط اضطراری (ERP) نموده و همه عوامل لازم نیز در حالت آماده باش کامل قرار گرفته بودند که خوشبختانه رویداد منجر به خسارت انسانی نگردیده است. همچنین با هماهنگی‌های لازم، اعزام مسافران به مقصد مسقط توسط هواپیمای جایگزین نیز صورت پذیرفته و بررسی‌های همه جانبه حادثه آغاز گردیده است. قطعات صدمه دیده و دستگاه‌های ضبط اطلاعات پروازی هواپیما نیز با حضور نماینده سازمان در فرودگاه مشهد حفظ شده و برای بررسی به تهران ارسال شدند.
در بخش دیگری از این گزارش دفتر بررسی سوانح و حوادث درباره آسیب یا خسارت جرحی این حادثه اینگونه آمده است: «این رخداد هیچ‌گونه آسیب یا خسارت جانی و جرحی در بر نداشته است. فقط یکی از مسافرین برای بازدید روحی و روانی به مرکز پزشکی مراجعه کرد که مشکل خاصی مشاهده نشد و ایشان نیز همراه سایر مسافرین در ساعت ۸ صبح به مقصد مسقط ادامه مسیر داده اند.»
در ادامه این گزارش درباره خسارت به هواپیما نیز آمده است: «در اثر وقوع این حادثه، چرخ شماره ۱ و ۲ دچار ترکیدگی شده و همچنین خسارت در درب ارابه فرود سمت چپ، پوسته بال، بدنه و Flap سمت چپ، موتور شماره یک و آسیب جزیی به Wiring ارابه فرود مشاهده شد.
سازمان هواپیمایی کشوری در بخش محدودیت‌های پروازی گزارش اولیه دفتر بررسی حوادث و سوانح اینگونه توضیح داده است: «هیچ گونه محدودیت پروازی و همچنین اختلالی در تماس رادیویی هواپیما و سرویس‌های مراقبت پرواز گزارش نشده است و وضعیت طبیعی برای باند و سطوح پروازی فرودگاه اعلام شده بود. بعد از وقوع حادثه، پروازهای فرودگاه از باند دیگر فرودگاه انجام شده و پس از انتقال هواپیما به پارکینگ، باند درگیر در فرودگاه مشهد در ظهر روز چهارشنبه نیز عملیاتی گردید.»
در بخش مشخصات اطلاعات هواپیمای این گزارش آمده است: «هواپیمای فوکر ۱۰۰ مدل F۲۸-MK۱۰۰ به شماره سریال ۱۱۴۶۲ و علامت ثبت EP-FQG متعلق به شرکت هواپیمایی قشم بوده و میزان کار کرد آن از زمان تولید تا زمان رویداد برابر با ۵۵۷۰۵ ساعت و ۵۳۴۲۰ سیکل پروازی ثبت شده است. همچنین هواپیما دارای گواهینامه ثبت و صلاحیت پروازی معتبر از سازمان هواپیمایی کشوری ایران می باشد.
مشخصات خدمه پرواز
بخش پایانی گزارش دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری به مشخصات خدمه پرواز اختصاص دارد که در این باره آمده است: خلبان پرواز دارای گواهینامه خلبانی ATPL به شماره ۸۹۱۸۰۱ با رتبه معلم خلبانی روی هواپیمای F۱۰۰ می‌باشد که تا تاریخ ۲۰۲۳/۰۲/۲۸ از اعتبار برخوردار بوده و گواهینامه پزشکی ایشان تا تاریخ ۲۰۲۲/۰۸/۰۱ نیز معتبر می باشد. خلبان دوم پرواز دارای گواهینامه خلبانی ATPL به شماره ۶۰۶۳۹۹ با رتبه معلم خلبانی روی هواپیمای F۱۰۰ میباشد که تا تاریخ ۲۰۲۳/۰۱/۳۱ از اعتبار برخوردار بوده و گواهینامه پزشکی ایشان تا تاریخ ۲۰۲۲/۱۱/۳۰ نیز معتبر میباشد.
شدت رویداد فوق توسط دفتر بررسی حوادث و سوانح به میزان حادثه (Incident) شناسایی شده و به لحاظ اهمیت موضوع و تکرار ترکیدگی چرخ‌های هواپیماها در باند فرودگاه مشهد، بررسی‌ها مطابق با آئین نامه بررسی سوانح و حوادث هوائی مصوب هیئت محترم دولت و ضمیمه شماره ۱۳ پیمان شیکاگو انجام خواهد گرفت و اطلاعیه لازم به ایکائو و مرجع ذیصلاح بررسی سانحه کشور سازنده (DSB) اعلام خواهد گردید و همچنین بر اساس شیوه نامه ۶۳۱۹ سازمان، دفتر مدیریت ایمنی شرکت هواپیمایی قشم و فرودگاه مشهد نیز با دفتر بررسی حوادث و سوانح همکاری نموده تا علت اصلی وقوع حادثه مشخص شود. پس از دریافت و بررسی کلیه اطلاعات و مستندهای این حادثه، نتیجه گیری نهایی متعاقبا حاصل و اعلام خواهد گردید.