«شهادت محیط بان ها» در ایران داستان تازه ای نیست. متاسفانه هر از چند گاهی خبرهایی از درگیری بین شکارچیان غیرمجاز و محیط بان ها و قتل این افراد شنیده می شود که آخرین مورد آن شهادت مظلومانه دو محیط بان زنجانی بود.
هفدهم فروردین ماه ۱۴۰۰، نیروهای محیط زیست مستقر در منطقه حفاظت شده فیله خاصه زنجان متوجه حضور دو شکارچی در منطقه شده و برای برخورد قانونی با متخلفین وارد عمل شدند، اما شکارچیان با یک خودروی نیسان وانت، فرار میکنند و تعقیب و گریز آغاز میشود؛ عملیاتی که پایانی خونبار و دردناک دارد. محیط بانان «مهدی مجلل» و «میکاییل هاشمی» که با خودروی سازمانی به تعقیب شکارچیان مشغول میشوند، از مرکز استان تقاضای نیروی کمکی و انسداد جاده را میکنند و در پی این تقاضا، نیروهای کمکی به منطقه اعزام و جاده آسفالته را مسدود میکنند، اما شکارچیان چند کیلومتر جلوتر وارد یک راه خاکی میشوند و کمی بعد در این محور فرعی و خلوت اقدام به شلیک به خودروی محیط بانان میکنند.
در ادامه گزارش «دیده بان حیات وحش ایران» از این رویداد تاکید شده که درگیری شکارچیان با محیط بانان با اسلحه کلاشنیکف صورت گرفته که سلاحی جنگی است؛ شلیکهایی پیاپی به سمت خودروی محیط بانان که منجر به مجروح شدن هر دو سرنشین میشود تا مقدمات شکل گیری یک فاجعه تمام عیار فراهم آید: پیاده کردن محیط بانان مجروح توسط شکارچیان و شلیک تیر خلاص به سر آنها!
هنگامی که ساعاتی پس از نیمه شب، یکی از اکیپهای جست و جو موفق به شناسایی خودروی سازمانی در راه فرعی میشود، با پیکر بی جان دو محیط بان مواجه میشود و سپس با حضور فردی در محل فاجعه مواجه میشوند که به وی مشکوک شده و دستگیرش میکنند. فردی که تحویل پلیس آگاهی میشود تا راز جنایت برملا شود.
پیش از این نیز در شهریور سال گذشته، شکارچیان غیرمجاز یکی از محیط بانان وظیفه شناس شهرستان بندرلنگه را به شهادت رسانده بودند. همچنین در دی ماه سال گذشته نیز رئیس سابق اداره محیط زیست و محیطبان پیشکوست دماوند، در جابان هدف تیراندازی قرار گرفته و در بیمارستان دماوند به دلیل شدت جراحات جان می سپرد.
این اتفاقات در حالی به وقوع می پیوندد که متاسفانه خطرات بالقوه برای محیط بان ها کم نیست؛ از خطراتی که به علت صعب العبور بودن مناطق تحت کنترل آنه روی می دهد مثل تصادف و پرتاب شدن از کوه؛ تا درگیری با شکارچیان متخلف که هم شلیک به شکارچیان می تواند برای محیط بان ها دردسر ساز شود و هم شلیک شکارچیان می تواند به کشته یا زخمی شدن آنها بینجامد.
محیط بانان مانند نیروهای انتظامی در زمان شیفت مسلح هستند و زمان استراحت هم سلاح را تحویل میدهند. اگر محیطبانی ثابت کند برای حفظ جانش اقدام به تیراندازی کرده تیراندازی بر اساس قانون بکارگیری سلاح صورت گرفته البته قانونگذار این اجازه را نداده که محیطبان برای حفاظت از حیات وحش به شکارچی تیراندازی و در واقع می تواند به عنوان آخرین راهکار از سلاح در اختیار استفاده کند. بسیاری از اوقات اثبات اینکه محیط بان برای حفاظت از جان خویش شلیک کرده مشکل است و دردسرهایی را برای این افراد بوجود می آورد. ضمن اینکه به نظر می رسد حقوق دریافتی این افراد نیز تناسبی با خطرات ناشی از این کار ندارد.
همه این موارد باعث شده که سالها است از اصلاح قانون حمایت از محیط بان ها در قالب لایحه یا طرح شخن گفته شود؛ امری که متاسفانه تاکنون به نتیجه ای قطعی نرسیده است.
موضوع دیگر رسیدگی فوری و قاطع و مجازات کسانی است که چنین فجایعی را رقم می زنند. اینکه افرادی چنان جراتی که پیدا کنند که حتی به محیط بان ها تیر خلاص هم بزنند، نشان می دهد که تا چه اندازه قاطعیت برای مقابله با این افراد لازم است و باید قوه قضائیه این موضوع را مورد توجه جدی قرار دهد.
در همین راستا ۱۱۲ نفر از محیطبانان و کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست، اساتید، اعضای هیات علمی و متخصصان محیط زیست، کنشگران و سمنهای محیطزیست و اعضای جامعه شکارچیان قانونمند، فعالان حوزه قرقهای اختصاصی و حفاظتگاههای مردمی درنامهای به رئیس قوه قضاییه خواستار رسیدگی فوری به شهادت محیط بانان زنجانی و صدور رای قاطعانه برای عاملان آن شدند.
در متن این نامه خطاب به رئیس قوه قضائیه آمده است: «همانگونه که استحضار دارید در مورخ ۱۷ فروردین ماه سال جاری دو تن از محیطبانان استان زنجان به نامهای مهدی مجلل و میکاییل هاشمی در تعقیب و گریز با افراد شروری که برای کشتار حیات وحش وارد منطقه حفاظت شده «فیله خاصه» استان زنجان شده بودند مورد اصابت گلوله قرار گرفته و با شلیک تیر خلاص به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.
این جنایت که با قساوتی هر چه تمام در حق سربازان خدوم محیط زیست صورت گرفته است قلب ملت شریف ایران و هر دوستدار طبیعتی را به درد آورده است.
امضاکنندگان این نامه که شامل بیش از ۱۰۰ نفر از محیطبانان و کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست، اساتید، اعضای هیات علمی و متخصصان محیط زیست، کنشگران و سازمانهای مردم نهاد حوزه محیطزیست همچنین اعضای جامعه شکارچیان قانونمند، فعالان حوزه قرقهای اختصاصی و حفاظتگاههای مردمی میباشند، این ضایعه اندوهبار را به ملت شریف ایران به ویژه خانواده مکرم این دو شهید، جامعه علاقهمندان و فعالان محیطزیست و همه محیطبانان کشور تسلیت عرض نموده، ضمن محکومیت این واقعه دهشتناک، از محضر دستگاه قضا برای رسیدگی فوری به این جنایت و صدور رای قاطعانه برای عاملان به نحوی که موجب درس عبرتی برای سایر متجاوزان به جان محیطبانان و عرصههای طبیعت کشور شود، خواستاریم.»
فخری سادات مسچی